Handhaving schijnzelfstandigheid is begonnen: ‘Wacht wetgeving niet af’

Het heeft lang geduurd voordat de Belastingdienst de handhaving van schijnzelfstandigheid weer heeft opgepakt, maar nu klinkt daar toch echt “It giet oan!. Eerder dit jaar verscheen het Handhavingsplan Arbeidsrelaties. En nu wordt er in ieder geval door de Belastingdienst Amsterdam verder opgeschaald. Vanuit deze eenheid is een brief verstuurd naar ondernemingen die zich bezighouden “met het inzetten, uitlenen of ter beschikking stellen van arbeidskrachten bij derden”. Het kan dan gaan om zzp-bemiddeling, zzp-tussenkomst, payrolling of uitzenden. Uit de brief blijkt dat de Belastingdienst de criteria van het Deliveroo-arrest als maatstaf hanteert. Er wordt ook een voorbeeldcasus bij de brief gevoegd over schijnzelfstandigheid in een tussenkomstsituatie.

Voorbeeldcasus “Uitzendbureau BV”, verstrekt door de Belastingdienst

• Uitzendbureau BV werkt met een pool van circa 750 arbeidskrachten. Arbeidskrachten zijn vooral universitaire studenten in de leeftijd van 18 tot 24 jaar. Het grootste deel hiervan werkt als uitzendkracht in dienstbetrekking uitzendbureau BV.
• Een deel van de arbeidskrachten wil niet als uitzendkracht werken en wordt daarom ingehuurd als opdrachtnemer. Met hen wordt een overeenkomst van opdracht aangegaan.
• Uitzendbureau BV stelt voor de opdracht relevante eisen aan alle arbeidskrachten. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen uitzendkrachten en opdrachtnemers.
• Geselecteerde arbeidskrachten worden te werk gesteld bij opdrachtgevers van uitzendbureau BV. Of sprake is van een uitzendkracht of een opdrachtnemer is voor de opdrachtgever veelal niet bekend.
• Uitzendbureau BV garandeert aan de opdrachtgever dat er altijd een arbeidskracht verschijnt op een opdracht.
• Bij aankomst van de arbeidskracht is sprake van directe leiding en toezicht uitgeoefend door de verantwoordelijken bij de opdrachtgever. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen uitzendkrachten en opdrachtnemers.

Op basis van de feiten en omstandigheden kan geconcludeerd worden dat sprake is van een uitzendovereenkomst en dus van een arbeidsovereenkomst.

Advies

De Belastingdienst geeft het volgende advies: “Wij raden u aan de feiten en omstandigheden die binnen uw organisatie aan de orde zijn in kaart te brengen en de arbeidsrelaties die aangegaan worden met opdrachtnemers opnieuw te beoordelen.” De Belastingdienst zal dit verder opvolgen met bedrijfsbezoeken.

Dat is een verstandig advies van de Belastingdienst. Het Deliveroo-arrest heeft nieuwe inzichten gebracht en het handhavingsmoratorium vervalt per 1 januari 2025. In de praktijk wordt ook al uitvoering aan het advies gegeven.

In de brief van de Belastingdienst wordt niet gerept van nieuwe wetgeving. Terecht, want die heeft geen invloed op de huidige praktijk. Hopen op nieuwe wetgeving heeft geen zin. Gezien de kabinetswisseling is het nog de vraag of die er gaat komen en wat de impact ervan zal zijn.

Het Deliveroo-arrest geeft immers al richtsnoeren voor de praktijk en deze worden in jurisprudentie ook al verder uitgewerkt. De Hoge Raad laat de mogelijkheid open voor verdere rechtsontwikkeling en die zit ook al in de pijplijn. Al met al is het raadzaam om het advies van de Belastingdienst op te volgen.