Verplichte aov voor zelfstandigen: maximaal 195 euro per maand met een opt-out

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen kost straks maximaal 195 euro per maand. Wie langer dan een jaar ziek is en geen minimumloon kan verdienen, krijgt een uitkering. Die bedraagt 70% van de gemiddelde winst tot maximaal het minimumloon. De uitkering loopt tot de AOW-leeftijd.

Dat blijkt uit het wetsvoorstel Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (BAZ) van demissionair minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Vanaf vandaag staan de plannen voor de verplichte verzekering voor zelfstandigen online. Tot 23 juli kan iedereen er via een zogenaamde internetconsultatie commentaar op geven.

Regeling met opt-out

Politieke partijen, sociale partners en zzp-organisaties discussiëren al jaren over een verplichte aov voor zelfstandigen. Een belangrijk discussiepunt is ‘de opt-out’, oftewel: een uitzonderingsmogelijkheid voor zzp’ers met een eigen verzekering.

Partijen als VVD, PVV, Forum voor Democratie (FVD) en CDA vinden zo’n mogelijkheid voor zelfstandigen om een alternatief te regelen essentieel. Uit onderzoek van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) en een petitie van De Werkvereniging blijkt ook dat zzp’ers het belangrijk vinden.

Minister Van Gennip presenteert nu inderdaad een regeling met een opt-out. Wie een particuliere aov heeft, kan zich afmelden bij het UWV voor de verplichte verzekering. Om een uitzondering te krijgen moet je eigen verzekering minimaal aan dezelfde voorwaarden voldoen als de verplichte aov.

Maar partijen als GroenLinks, PvdA en D66 waren juist tegen uitzonderingen, omdat die de regeling duurder maken. Als oplossing moet de verzekeraar een zogenaamde ‘stabiliteitsbijdrage’ betalen als een zzp’er een een alternatieve verzekering afsluit. Die bijdrage moet zorgen dat de opt-out niet ten koste gaat van de publieke verzekering. Hoe hoog die bijdrage wordt, verschilt per verzekerde. Het kabinet en het Verbond van Verzekeraars maken daar een rekenformule voor.

Goedkoper dan verwacht

De premie in het wetsvoorstel BAZ is een stuk lager dan de minister eerder aankondigde. Vorig jaar rekende het kabinet nog op een gemiddelde premie van 225 euro per maand, nu is het maximaal 195 euro.

Op dit moment zijn de meeste zelfstandigen niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid, schrijft Van Gennip. “Soms omdat de kosten te hoog zijn maar ook omdat zij geen verzekering kunnen afsluiten omdat zij bijvoorbeeld door hun leeftijd, medische aandoening of medische geschiedenis uitgesloten worden.”

Doelen: betaalbaar, uitlegbaar, uitvoerbaar

Daarom komt het kabinet met deze verplichte aov voor zelfstandigen die voor iedereen toegankelijk is. Van Gennip: “Ook zorgt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor een gelijker speelveld tussen zelfstandigen onderling en tussen werknemers en zelfstandigen. Daarnaast voorkomt het dat risico’s rond arbeidsongeschiktheid worden afgewenteld op de samenleving.”

De BAZ moet volgens Van Gennip in elk geval ‘betaalbaar, uitlegbaar en uitvoerbaar’ zijn. De aov voor zelfstandigen komt voort uit een voorstel van de Stichting van de Arbeid en is onderdeel van het arbeidsmarkthervormingspakket. Tijdens de internetconsultatie toetst het UWV ook of het wetsvoorstel uitvoerbaar is. Partijen zoals SP en PVV en de Algemene Rekenkamer maken zich daar zorgen over, want het UWV heeft nu al te weinig verzekeringsartsen.

De uitgangspunten van de BAZ:

• Verplicht voor alle zelfstandigen die voor de inkomstenbelasting ‘winst uit onderneming’ hebben;
• Zelfstandigen die een jaar ziek zijn geweest en niet in staat zijn om het minimumloon te verdienen, komen in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
• De uitkering is 70% van de winst voor arbeidsongeschiktheid tot maximaal het minimumloon;
• De uitkering loopt maximaal tot de AOW-leeftijd.
• Zelfstandigen betalen ongeveer 6,5% van hun winst uit onderneming aan premie tot maximaal ongeveer 195 euro per maand (gebaseerd op het minimumloon 2024);
• De premie is fiscaal aftrekbaar;
• Zelfstandigen die zich liever privaat verzekeren of al een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, kunnen zich particulier verzekeren als die verzekering voldoet aan een aantal minimumvoorwaarden;
• Er komt overgangsrecht voor bestaande verzekeringen.

Verzekering voor alle werkenden

Meerdere partijen pleiten voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden, in plaats van alleen zelfstandigen. De minister ziet dat niet zitten omdat het volgens haar te lang duurt. Verder zei ze vorig jaar tijdens een debat dat zelfstandigen andere behoeften hebben dan werknemers.