Beleidsonderzoek ZZP klaar, kabinet aan zet.

Het lang verwachte rapport van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek zelfstandigen zonder personeel (IBO-zzp) is klaar. Het rapport wordt nog niet openbaar gemaakt, eerst buigt het kabinet zich over een reactie op het rapport. Dat meldt journalist Pierre Spaninks vandaag op The Post Online. Volgens Spaninks gaan bronnen rond de werkgroep ervan uit dat het kabinet het rapport nog voor de zomer naar de Tweede Kamer stuurt. Dan wordt het samen met het kabinetsstandpunt openbaar gemaakt.

Er wordt gezien de gevoeligheid van de materie met spanning uitgekeken naar dat kabinetsstandpunt.  Kabinet zet rem op wildgroei aan zzp’ers zo kopte het FD in oktober nog naar aanleiding van de eerste schermutselingen over dit rapport.  Of dat ook zo is, zal blijken uit het officiële kabinetsstandpunt.

* UPDATE 11/05/2015: Nieuws over een eerste uitgelekte conceptreactie van het kabinet is hier te lezen. 

Onderzoeksopdracht

Even het geheugen opfrissen over waarom dit relevant is. Het IBO-zzp werd in mei 2014 ingesteld. De werkgroep, met ambtenaren uit de ministeries van SZW, Financiën en EZ, kreeg een complexe opdracht mee. Reden waarom de publicatie van het rapport ook is uitgesteld.

Het IBO-zzp moest de inkomens- en vermogensposities van zzp’ers in Nederland  onderzoeken, een analyse geven van de oorzaken en motieven achter het toenemend aantal zzp’ers in samenhang met werkgeverslasten, arbeidsrecht, fiscale (ondernemers)faciliteiten, sociale zekerheidswetgeving en premie- en lastendruk. Ook moet het analyseren wat de gevolgen zijn van het toenemend aantal zzp’ers voor de economische ontwikkeling, het sociale zekerheidsstelsel, en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. En tot slot worden er beleidsvarianten geformuleerd om de effectiviteit en efficiëntie van het instrumentarium rondom zzp’ers te verhogen, “de houdbaarheid van het sociale zekerheidsstelsel en de overheidsfinanciën te garanderen, waarbij zowel oog is voor de baten als de kosten van de instrumenten en het gelijke speelveld tussen zzp’ers, zelfstandigen met personeel en werknemers in ogenschouw wordt genomen.”

Ga er maar aan staan. Het is explosief materiaal voor zelfstandigen. Individuele SER-leden (sommige leden hebben het rapport al gelezen) hebben alvast wat proefballonetjes losgelaten richting verplichte verzekeringen, net als bijvoorbeeld CNV-voorman Maurice Limmen vandaag in het FD. Het zal wel toeval zijn.

Kabinet moeten kleur bekennen

De werkgroep heeft zijn ei gelegd. Het kabinet is nu aan zet. Er werd bij veel zzp-dossiers de afgelopen tijd zo vaak vooruit gewezen naar de uitkomsten van de IBP-zzp-werkgroep, dat deze bijna mythische proposities kreeg.  Maar nu moet het kabinet toch echt kleur bekennen.

Het mag duidelijk zijn dat je een aantal van de bovengenoemde vraagstukken vanuit geheel verschillende maatschappijvisies kan bezien. Moet het groeiend aantal zzp’ers gezien worden als een positief teken van groeiend ondernemerschap of als een effect van ongewenst gedrag van werkgevers?

Minister Asscher (Sociale Zaken) heeft zich in ieder geval de afgelopen maanden herhaaldelijk uitgelaten over negatieve effecten van de flexibiliserende arbeidsmarkt. Van de VVD mag je een wat ander geluid verwachten, maar vanuit het liberale kamp is het rond dit onderwerp tamelijk rustig geweest. Staatssecretaris Wiebes (Financiën) bracht zijn nieuwe voorstel voor vervanging van de VAR dan wel als een vereenvoudiging voor de zelfstandig ondernemers, het is nog maar de vraag of dat ook zo uitpakt.

Dit rapport geeft in ieder geval genoeg stof voor discussie. Om te beginnen in het kabinet. Het is een mooie gelegenheid voor profilering van coalitiepartijen en de oppositie. Kamerleden scherpen alvast de pennen. Niets voor niets stond in NRC Handelsblad het ‘arbeidsmarkt dossier‘ onlangs in het rijtje mogelijke struikblokken voor het kabinet. De lobby vanuit de polder, ook met heel wisselende ideeën en belangen, staat ook klaar. Ik ben benieuwd.