IMF pleit voor hervorming belasting- en verzekeringstelsel Nederlandse zzp’ers

Het aantal zzp’ers neemt in Nederland zo hard toe, dat het noodzakelijk is dat de overheid maatregelen treft voor de sociale zekerheid van zelfstandigen. Daarbij moet overwogen worden de fiscale verschillen tussen werknemers en zzp’ers te verkleinen. Dat stelde Thomas Dorsey van het IMF gezegd tijdens de presentatie van de Nederlandse artikel IV-consultatie – een jaarlijks overzicht van de staat van de Nederlandse economie. Vanwege onderliggen verschillen tussen de coalitiepartijen, heeft het kabinet eerder aangegeven momenteel niets te voelen voor dergelijke maatregelen.

Het IMF behandelt de zzp’ers in een apart paragraaf van de artikel IV-consultatie. Ja, ze hebben (waarschijnlijk) bijgedragen aan het dempen van de werkloosheidscijfers. Maar ze ontvangen ook grote belastingvoordelen en dragen minder bij aan het sociaal stelsel. Het IMF stelt dat er groepen zzp’ers zijn die niet geheel vrijwillig als zzp’er werken en velen werken volgens hen onder voorwaarden die sterk lijken op werknemers. Het IMP doet de suggestie om nieuwe regels in te stellen, bijvoorbeeld dat wanneer een opdrachtgever plaats en tijd bepaalt van werkzaamheden, deze werkzaamheden als arbeidsrelatie aangemerkt dient te worden.

De IMF economen stellen verder voor dat arbeidsongeschiktheidsverzekeringen verplicht gesteld kunnen worden, al dan niet met een opt-out regeling. Het pensioenstelsel zou meer open moeten gesteld worden voor zzp’ers, met mogelijk een verplichte minimum deelname. Tot slot pleit het IMF om te overwegen om de fiscale verschillen tussen werknemers en zzp’ers te verminderen.

Geen nieuwe voorstellen. We hebben ze vaker gehoord, vanuit verschillende hoeken. Maatregelen die ook allemaal wel opgesomd staan in het ibo-zzp rapport. Een rapport waar het kabinet liever nu even niets meer wil, maar binnenkort toch aan bod komt in zowel de Tweede als Eerste Kamer. Al na gelang zal er er door verschillende politici wel geshopt worden uit deze IMF consultatie.

De volledige passage over de zzp’ers uit de Article IV  consultation: 

14. The rapid rise in self-employment reveals tensions in the labor market. These developments have increased the flexibility of the Dutch labor market and have probably helped contain unemployment. The rapid increase in the self employed is also suggestive of an overly rigid regulatory regime for regular employment. The self employed receive large tax exemptions and tend to pay lower social contributions, resulting in lower labor costs than for regular labor. These factors entail costs, including to the budget and potentially to the viability of the pension schemes and are an institutional incentive for self employment. Also, not all of the self employed are in that status voluntarily, and many work under conditions that resemble employment relationships. Tighter enforcement of existing regulations as envisaged under new legislation that went into effect at the beginning of 2015 and perhaps new criteria (e.g., when hours and work location are set by the entity paying for the services, there would be a presumption that this is an employment relationship) could also help.

15. The lack of retirement benefits and sickness and disability insurance for the self employed need to be addressed. The low levels of participation in Pillar II and Pillar III pension schemes and sickness and disability insurance exposes many of the self employed to low income in retirement. This could be addressed through a collectively-managed pillar III system with contributions roughly equivalent to average Pillar II plans for employees. The self employed could be enrolled by default but opt out of part of the pension contributions down to some minimum level. Sickness and disability insurance could also be made obligatory, and a collectively managed insurance pool could be used to control costs to beneficiaries. At the same time, the authorities should consider liberalizing the regulatory regime for employees and move toward more equal tax treatment between employees and the self employed.