Boek: ‘Hoe flex is jouw organisatie?’ Alleen de meest flexibele soort overleeft.

Niet de sterkste soort overleeft. Niet de meest intellectuele. Maar de soort die zich het best weet aan te passen aan zijn omgeving.  Deze theorie komt natuurlijk uit The origin of Species van Darwin. Voor organisaties lijkt deze gedachte misschien wel meer dan ooit van toepassing. Om ‘te overleven’ moet je flexibel zijn. Gisteren werd het boek ‘Hoe flex is jouw organisatie?’ gepresenteerd. Een snel leesbare gids voor iedereen die te maken heeft met zelfstandige professionals. Want één ding is zeker: alles wordt dynamischer, flexibeler en vrijer.

“Disrupties zijn van alle tijden, maar de laatste tien, twintig jaar is hun aantal geëxplodeerd. Het is voor veel ondernemers de vraag of hun bedrijfsmodel over vijf jaar nog bestaat” aldus Frank Peters, Hoogleraar aan de Tilburg University.

In Nederland nam de omvang van de flexibele schil sterker toe dan in de rest van de wereld. Een paar cijfers uit de gids die samen met FastFlex tot stand kwam:

In Nederland…

• werkt 84% van de bedrijven met flexibele arbeidskrachten
• bestaat in een gemiddeld bedrijf 15% van het personeelsbestand uit de flexibele schil
• verwachten werkgevers in de publieke sector dat de flexschil groeit naar 30% in 2020

Een greep uit de veranderingen die ons te wachten staan

Behalve feiten komen in deze gids ook de professionals uit het veld aan het woord.

Over flexibel werken in het algemeen…

Tony de Bree, Trendwatcher en online ondernemer: “Door technologische ontwikkelingen en door vanuit de overheid gestimuleerde verregaande flexibilisering zullen steeds meer mensen hun vaste baan verliezen of misschien zelfs nooit meer een (eerste) vaste baan krijgen. Dit geldt zowel voor mensen van boven de 50 als voor veel jonge mensen die voor het eerst op de arbeidsmarkt komen.”

Over flexibel werken in een aantrekkende economie…

Richard Lamb, Trendwatcher: “Het aantrekken van de economie zal schoksgewijs verlopen en dat geeft bij velen een onrustig gevoel. Dit herstel verloopt in een langzaam stijgende lijn als een ‘Jarenlang Economisch Zaagtandherstel… Van Nederlanders wordt in 2017 en de daaropvolgende jaren een extreme wendbaarheid en flexibiliteit verwacht ten aanzien van hun werk.”

Over flexibele professionals…

Pierre Spaninks, ZZP-expert: “De slimste organisaties zijn misschien wel de zelfstandige professionals zelf, die minder vaak als eenpitter werken en steeds meer met elkaar samenwerken in al dan niet geformaliseerde samenwerkingsverbanden. Vanuit die basis ontplooien ze zichzelf, ontwikkelen ze hun diensten en producten, en bouwen ze aan hun relaties met de markt. Als dat geen disruptie is, dan weet ik het niet meer!”

En over kennis delen in een flexibele organisatie. Altijd een beetje een lastige bij zzp’ers. Liever geven ze (net als werknemers trouwens) niet te veel kennis weg. Want waarom zouden ze anders nog een volgende keer worden ingehuurd?

Marc Loo, directeur FastFlex: “Maak kennisoverdracht deel van de opdracht zodat de externe hier oog voor heeft en dit als prioriteit ziet. Niet pas aan het einde nog even een snelle overdracht van lopende zaken.”

Ook moeten medewerkers volgens Loo nauw samenwerken met externe professionals. Tja, het is allemaal zo vanzelfsprekend. Toch gaat het in de praktijk lang niet altijd goed.

5 typen zpp’ers

Geen groep zo divers als de zzp’ers. Toch kun je ze wel inschalen. Naar ambitie bijvoorbeeld. Zo onderscheidt deze gids een vijftal typen zzp’ers:

• Ambitieuze zzp’er: Ambitieus over de hele linie, willen personeel aannemen/inhuren, werken vaak samen en besteden veel tijd aan de onderneming. De helft heeft stijgende omzet. Het zijn jonge bedrijven waarbij het zp-schap de enige inkomstenbron is.
• Ervaren zelfstandigen: Streven naar continuïteit, werken vaak samen, actief in advisering en ICT. Zijn vaak wat oudere ondernemers waarbij het zp-schap de enige inkomstenbron is.
• Parttime vernieuwers: Redelijk ambitieus, maar vooral innovatief. Werken samen, deeltijdondernemers, vaak gestart uit noodzaak. Meestal wat oudere bedrijven en ondernemers met meerdere inkomstenbronnen.
• Flexibele zp’ers: Relatief lage ambitie, werken zelfstandig. Vaak deeltijdondernemers, waarvan twee derde ook een andere inkomstenbron heeft. Meestal wat oudere ondernemers.
• Potentiële mkb’ers: De belangrijkste ambitie is om personeel aan te nemen/in te huren. Vaak gestart uit neutrale aanleiding, werken zelfstandig. Meestal jonge bedrijven, relatief meer productaanbieders.

Bron: Kamer van Koophandel (2015). ZZP’ers: wie ze zijn en wat ze willen. Utrecht, Nederland.

Generatiekloof?

En ook de verschillende generaties komen voorbij. Hoe haal je het beste uit je zzp-generatie X,Y en Z? En willen de jongeren die net op de arbeidsmarkt komen kijken niet niets liever dan voor zichzelf werken? Dat valt mee volgens Willem de Lange, hoofdredacteur Tijdschrift voor HRM en Emeritus Lector HRM Avans Hogeschool over generatie Z (23 jaar en jonger): “Deze jongeren die net klaar zijn met het afronden van hun studie hebben juist ook vaak behoefte aan collega’s waar ze van kunnen leren”.

Uiteraard staan er ook wel wat, zoals de Engelsen het zo mooi noemen truisms in – statements die zo ontegenzeggelijk waar zijn dat het eigenlijk overbodig is om ze te noemen. Zoals dat technologie zorgt voor een continue stroom aan veranderingen. Dat door automatisering laagopgeleiden sneller vervangen worden. En dat we dankzij globalisering nu over de hele wereld talent kunnen scouten.

Ach, er zijn nog altijd voldoende organisaties die wat achter de ontwikkelingen aan sukkelen. “Vooral bij overheidsorganisaties valt er nog veel te leren op het gebied van flexibele arbeid. Denk aan instanties van de Rijksoverheid, gemeenten of bijvoorbeeld aan scholen. Ze willen wel graag een flexibele schil, maar dit is in de praktijk niet eenvoudig te organiseren.” Petra Biemans, Lector HRM en Persoonlijk Ondernemerschap Hogeschool Inholland. Misschien moeten we die truisms gewoon blijven herhalen.

Het boek – dat antwoorden wil te vinden op de vragen en twijfels die de flexibiliserende arbeidsmarkt met zich meebrengt – is verkrijgbaar via FastFlex. De kosten bedragen € 12,50 exclusief BTW en de verzendkosten € 3,95 (verzendkosten per zending). U kunt het boek: ‘Hoe Flex is jouw organisatie?’ hier bestellen.