Opschorting handhaving Wet DBA tot 1 januari 2020. Toch geen versnelde invoering opt-out voor hogere tarieven. *UPDATE*

De opschorting van de handhaving van de Wet DBA is verlengd tot 1 januari 2020.  Dit schrijven minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Snel (Financiën) in een brief (zie hier) aan de Tweede Kamer. De Wet blijft wel gehandhaafd voor wat ‘kwaadwillenden’ is gaan heten. Opdrachtgevers die welbewust regels overtreden. Het kabinet gaat de definitie wie ‘kwaadwillend’ is ook flink verruimen. Een stap die als reactie gezien kan worden op de commotie rond maaltijdbezorger Deliveroo.

De brief maakt ook duidelijk dat er géén uitzicht is op snelle duidelijkheid voor de opt-outregeling voor tarieven boven de 75 euro per uur, noch over een snelle invoering van het minimumtarief. Van een snellere invoering voor die maatregelen aan de boven- en onderkant van de markt was wel sprake. Daartoe werd het kabinet ook opgeroepen in de motie Wiersma/Van Weyenberg van december.

• Lees ook vervolgblogs/reacties
  • De les van Davos tegen het licht van de Wet DBA
  • Gaat de Belastingdienst de wet DBA op last van het kabinet nu eindelijk handhaven?

Eén pakket maatregelen

“We werken aan één pakket maatregelen die we tegelijkertijd gaan invoeren. We gaan maatregelen als het minimumtarief of de opt-out voor de bovenkant niet eruit lichten en eerder invoeren”, zo verklaarde Minister Koolmees vanmiddag tegenover ZiPconomy. “We hebben tot 2020 nodig om het hele pakket voor te bereiden en goed in te voeren, ook om het technisch in de systemen goed geregeld te krijgen. Ik zou zelf liever ook sneller gaan, maar het is nu eenmaal niet anders. Het moet ook gedegen gebeuren, en het is complexe materie.”

Die groep aan de bovenkant heeft nu ook al niet veel te vrezen, dus we zien ook niet echt de noodzaak om daar afzonderlijk te versnellen.

Voor wat betreft de situatie tot 2020 verklaarde de Minister:  “Voor de markt moet de boodschap helder zijn: met zelfstandigen werken kan! Mits je geen evident kwaadwillende bent.” Behalve de technische invoering noemde staatssecretaris Snel ook nog als reden om de opt-out aan de bovenkant niet te versnellen: “Ik heb niet de indruk dat daar nu de grootste problemen zitten. Die groep aan de bovenkant heeft nu ook al niet veel te vrezen, dus we zien ook niet echt de noodzaak om daar afzonderlijk te versnellen.”

Handhaving opgeschort totdat alternatief Wet DBA beschikbaar is.

Zoals bekend werkt het kabinet aan een alternatief voor de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. De verwachting is dat dat tot 2020 gaat duren. Tot die tijd wordt de handhaving nu opgeschort. “Met de Wet DBA is de afgelopen periode geprobeerd duidelijkheid te scheppen over de vraag wanneer er sprake is van een dienstbetrekking. In plaats van duidelijkheid leverde de wet juist veel onrust onder zzp’ers en opdrachtgevers op. Daarom zet het kabinet in op nieuwe wet- en regelgeving die naar planning per 1 januari 2020 in werking treedt”, zo schrijft Koolmees.

• Lees ook: ZiPdossier ‘opdrachtgeversverklaring’ (alternatief Wet DBA)

Kwaadwillenden

Bij kwaadwillenden handhaaft de Belastingdienst de Wet DBA wel. En strenger dan voorheen. “Per 1 juli 2018 richt de handhaving zich niet langer alleen op de ernstigste gevallen, maar ook op de andere kwaadwillenden. Het kabinet geeft hiermee gehoor aan de toenemende onvrede over mogelijke schijnzelfstandigheid bij voornamelijk de onderkant van de arbeidsmarkt.” Het kabinet refereert hierbij ook aan een motie van de Kamer om constructies zoals Deliveroo die gebruikt tegen te gaan.

Deliveroo zoekt overigens bewust zelf de grenzen van de wet op. Ook om zelf meer duidelijkheid te krijgen wat kan en wat niet kan. Zo wordt gesuggereerd dat Deliveroo haar zzp-riders niet wil verzekeren uit angst dat dat kan worden opgevat als een teken van werkgeverschap.

‘Coachende rol’ voor de fiscus

De Belastingdienst kan nu een organisatie als kwaadwillend aanwijzen indien hij de volgende drie criteria kan bewijzen:

1. Er is sprake van een (fictieve) dienstbetrekking.
2. Er is sprake van evidente schijnzelfstandigheid.
3. Er is sprake van opzettelijke schijnzelfstandigheid.

“Dat is een heel zware bewijslast”, aldus staatssecretaris Snel. “En bovendien moet ook aan alle drie voorwaarden voldaan zijn.” De Belastingdienst krijgt volgens hem overigens wel steeds meer een “coachende rol”. “Iedere organisatie die twijfelt of ze iemand al dan niet als zelfstandige kunnen inhuren, kunnen dat makkelijk checken bij de Belastingdienst. Die zal dan snel antwoorden.”

Belangenorganisaties willen veel eenvoudiger aanpak

Een coalitie van belangen- en brancheorganisaties (ONL, ZZP-Nederland, Zelfstandigen Bouw, HZC, NBBU, Bovib, het Nederlandse Toonkunstenaars Register, PZO en ABU) deden in een open brief juist gisteren een oproep aan Koolmees om meer duidelijkheid te verschaffen naar de markt.

In die brief, waaronder de handtekeningen van de twee grote polderpartijen FNV en VNO/NCW ontbreken, pleiten de organisaties voor een vereenvoudigde aanpak. Pak misbruik aan, geef de rest van de markt de ruimte.

Dat misbruik, voorkomen van schijnzelfstandigheid en concurrentie op arbeidsvoorwaarden, kan volgens de genoemde organisaties voldoende aangepakt worden door:

• minimumtarief van € 18 of hoger (zoals het kabinet dat ook wil)
• het ontslaan van een medewerker om deze vervolgens tegen een lagere vergoeding als zelfstandige in te huren wordt gezien als misbruik
• tussen een vast dienstverband (voor onbepaalde tijd) en een overeenkomst van opdracht of aanneming bij hetzelfde bedrijf, dient een rustperiode te zitten (bijvoorbeeld drie maanden) om misbruik tegen te gaan

Voor alle andere situaties zou volstaan kunnen worden met:

• inschrijving KvK;
• btw-nummer;
• schriftelijke overeenkomst van opdracht of van aanneming;

Hoofdlijnen nieuwe Wet DBA voor zomer bekend

De brief en route die de Minister voorstaat, geeft geen gehoor aan deze oproep. Wel bevestigt de Minister dat het overleg met het veld doorgaat.

Nog voor de zomer moet er een hoofdlijnenbrief van het kabinet aan de Kamer liggen.

Daarin moet onder andere duidelijk worden hoe het begrip ‘gezag’ verhelderd gaat worden, zoals ook de Kamer al gevraagd had.

“Het kabinet wil dat de nieuwe wet- en regelgeving aansluit bij wat er leeft in de praktijk. Daarom worden veldpartijen, zoals zzp-organisaties, werkgevers- en werknemersorganisaties betrokken bij de uitwerking.”

Onlangs was er een kick-off bijeenkomst met het veld. Daar waren toen ongeveer 40 partijen bij betrokken. “Bij het uitwerken van de hoofdlijnen van de nieuwe maatregelen zal het kabinet deze partijen opnieuw uitnodigen”, aldus Koolmees.