Minder dan 20% zelfstandigen verzekert zich tegen arbeidsongeschiktheid

Een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid was al niet populair voor zelfstandigen, maar het animo lijkt steeds maar verder af te nemen. Het percentage zzp’ers dat zich verzekert tegen arbeidsongeschiktheid is tot onder de 20% gedaald, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. In 2011 betaalde nog ruim 23 procent van de zzp’ers (voor wie het ondernemerschap het hoofdinkomen is) premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov). Jongere en oudere zelfstandigen zijn het minst vaak verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid.

Tussen 2011 en 2016 daalde ook het aantal zelfstandigen dat een lijfrentepremie betaalt als pensioenvoorziening. In 2016 betaalde 10 procent van de zzp’ers lijfrentepremie. In 2011 was dit nog 13,3%, 4,0% van het ondernemersinkomen werd besteed aan lijfrentepremie.

Per sector zijn er flinke verschillen. Zzp’ers in de bouw, met hogere risico’s, verzekeren zich het vaakst tegen arbeidsongeschiktheid (32 procent). 

Politieke zorgen en weerstand onder zelfstandigen

Het geringe aantal zelfstandigen dat een traditionele AOV afsluit baart veel politici zorgen. Al zijn alternatieven als de broodfondsen in dit onderzoek niet meegenomen, deze nieuwe cijfers zullen die zorg waarschijnlijk verder aanwakkeren. De Europese Commissie kwam eerder deze week met aanbevelingen om het verschil in sociale zekerheid tussen werknemers en zzp’ers te verkleinen.

De weerstand onder zelfstandigen ten aanzien van een verplichte AOV neemt volgens sommige onderzoeken misschien iets af, maar hij blijft groot. De ontoegankelijkheid van verzekeringen, de hoge premies en de argwaan tegen commerciële verzekeraars lijken de belangrijkste redenen van die weerstand.

Risico op bijstand en maar uitkeren tot je zestigste

‘Deze trend baart ons zorgen’, reageert bijvoorbeeld Irene van Hest van FNV Zelfstandigen. ‘Een inkomensverzekering zoals een arbeidsongeschiktheidsverzekering zou voor iedereen betaalbaar en toegankelijk moeten zijn. Dit kan alleen als iedereen meedoet ongeacht inkomen, opleiding of risico. Nu lopen zelfstandigen te veel het risico dat ze in de bijstand terechtkomen als hun inkomen wegvalt.’

Ook Maarten Post, voorzitter van Stichting ZZP Nederland, luidt de noodklok. “De arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor zzp’ers zijn zeer ontoegankelijk en dan gaat het echt niet alleen om de prijs”, zegt hij in De Telegraaf. “Veel verzekeraars willen niet in zee met zzp’ers die een risicovol beroep hebben. Dan gaat het bijvoorbeeld om bouwvakkers, loodgieters of metaalarbeiders. Veel zzp’ers zien er daarom maar helemaal vanaf.”

Een ander probleem waar zzp’ers tegenaan lopen is dat de meeste polissen tot een leeftijd van 60 jaar lopen, meent Post. “En daar komt bij dat de AOW-leeftijd wordt verhoogd. Een zzp’er die na zijn zestigste arbeidsongeschikt raakt heeft dus een groot probleem, omdat hij niets meer krijgt uitgekeerd. Waarom zou je nu dan maandelijks honderden euro’s aan premie betalen?”

• Meer lezen: Overzicht standpunten politieke partijen rond arbeidsongeschiktheidsverzekeringen zzp’ers en zelfstandigen.