Kevin Wheeler: ‘We moeten niet meer denken in jobs, maar in skills’

Ja, er mogen alom klachten zijn over personeelstekorten en schaarste op de arbeidsmarkt. Maar dat geldt alleen als je blijft proberen mensen in het traditionele keurslijf van de voltijds baan te drukken, zei Wheeler op een drukbezochte bijeenkomst, georganiseerd door Compagnon en Staffing Management Services, begin juni in het statige Karel V in Utrecht.

‘Niemand kan alles doen’, zegt Wheeler. ‘Maar het gaat erom: welk probleem wil je oplossen? Ik zie over de hele wereld functiebeschrijvingen steeds nauwer en gedetailleerder worden. Maar binnenkort heeft helemaal niemand op de wereld meer al die eisen. Als deskundigen op de arbeidsmarkt is dat onze belangrijkste taak: zorgen dat het besef indaalt dat niet elke baan meer permanent is. Dat het gaat om snelheid, wendbaarheid en de juiste vaardigheden op het juiste moment. Daar zullen we de managers in onze organisaties allemaal nog veel meer van moeten overtuigen. Zoals we het nu nog vaak doen, door mensen te zoeken die in een malletje passen: we are killing ourselves. En het wordt nog slechter ook. Waarom doen we dat? Is daar bewijs voor? Ik heb het nog nergens gezien.’

De grote trends

Wheeler schetste een paar grote ontwikkelingen in de wereld die zijn visie op werk vormgeven. Zoals ‘The Rise of the Creative Class’, die voorspelt dat werk steeds creatiever wordt en het repetitieve werk steeds meer door automatisering wordt overgenomen. Ook de komst van Generaties Y en Z met hun veranderende wensen haalde hij aan. En dan is er natuurlijk nog de gig economy, waarbij platformen mensen en werk op een nieuwe manier aan elkaar verbinden.

Het zijn allemaal ontwikkelingen die slecht passen bij de traditionele organisatie, aldus Wheeler. ‘Zulke organisaties zijn niet gemaakt om mensen creatief te maken, maar juist om processen af te stemmen.’ Ze missen ook snelheid, stelt hij. Een probleem dat volgens hem sowieso in de ‘oude’ economie speelt. ‘Historisch gezien kost het bijvoorbeeld 6 à 7 jaar om een patent te krijgen. Waarom zou je dan überhaupt nog je best daarvoor doen? Is dat nog relevant? Over 7 jaar is je product waarschijnlijk allang achterhaald.’

Minder huwelijken, meer sociale vaardigheden

Een andere trend die Wheeler ziet is dat in de hele wereld minder mensen trouwen. Dat zorgt er volgens hem niet alleen voor dat mensen tegenwoordig eerder bereid zijn om voor werk naar de andere kant van de wereld te gaan, maar ook voor een algeheel gevoel van ‘decoupling’. Daarmee bedoelt hij dat mensen zich minder gebonden voelen aan vastigheden, en dat dus ook de band met de organisaties waarvoor ze werken losser wordt.

Die ontwikkeling zorgt ervoor dat sociale vaardigheden aan belang winnen op de arbeidsmarkt, aldus Wheeler. Hij haalt onderzoek aan van David Deming, dat laat zien dat social skills gemiddeld meer opleveren dan math skills. Een bedrijf als Google weet dat ook, zegt hij. ‘Niet voor niets zoeken ze daar nu niet meer de slimste jongetjes van de klas, maar mensen die juist teamskills laten zien. Niet alleen bij Google wordt 100 procent van het werk gedaan in teams. Steeds meer werk wordt gedaan in multifunctionele projecten, over de hele wereld. We gaan af van de traditionele silo’s in organisaties. Daarvoor zijn andere mensen nodig. Dat is denk ik de grootste verandering in de wereld van werk die we nu beleven.’

En het functiehuis dan?

Het lijkt misschien logisch, toch is deze nieuwe realiteit voor veel – met name grote – organisaties nog wel een uitdaging, stelt Wheeler. ‘Het is een paradigma dat moet veranderen.’ Het uitgangspunt moet volgens hem zijn: ‘Er lopen in de wereld geen mensen rond die over alle vaardigheden beschikken die we zoeken. Dus wees je bewust van welke vaardigheden je hebt, en welke vaardigheden je in je netwerk hebt. Het gaat dus ook niet om banen aanbieden, maar om netwerken van mensen, vaardigheden, relaties en ideeën. Zie het als een partnership. Zo kunnen zowel de organisatie als de werkende succesvol worden.’

Een vraag uit de zaal: ‘Maar wat betekent dat dan voor het functiehuis?’ Wheeler valt even stil. Het wát? Na enige uitleg en vertaling begint hij te lachen. ‘Dat is iets van 1920’, zegt hij dan. ‘Het is obsolete. Vergeet het maar. Het is way too rigid voor de wereld waarin we nu leven. Geloof me: met een functiehuis ga je deze eeuw nooit overleven.’