Koolmees: ‘Waterbedeffect WAB en nieuwe Wet DBA niet te voorspellen’.

Strengere regels voor bijvoorbeeld payrolling en oproepkrachten leiden tot meer inhuur van zzp-ers. Een eenvoudige aanname, die ook wel het waterbedeffect wordt genoemd. Je onderdrukt iets, en ergens anders komt er wat naar boven. De Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB), die momenteel in de Tweede Kamer besproken wordt, heeft die strengere regels voor vormen van flexibele arbeidscontract in zich. Leidt dat dan niet tot meer gebruik van zzp-constructies, zo vragen Tweede Kamer leden aan minister Koolmees.

In een reactie (zie hier) stelt Minister Koolmees dat dit waterbedeffect naar zzp-constructies niet is te voorspellen. “Het effect van de voorstellen op de verhouding tussen werknemers en zzp’ers is niet eenduidig”, zo schrijft de Minister. Hij somt een aantal mogelijke effecten op: “De aanpassing in de opbouw van de transitievergoeding leidt er enerzijds toe dat het inhuren van zzp’ers voor kortdurende opdrachten relatief aantrekkelijker wordt door het direct laten ingaan van de transitievergoeding. Anderzijds daalt de transitievergoeding op macroniveau, waardoor werknemers relatief goedkoper worden. De verruiming van de mogelijkheid om op basis van tijdelijke contracten te werken door de aanpassing van de ketenbepaling, inclusief de mogelijkheid om de tussenperiode bij cao te bekorten, maakt het aannemen van personeel op basis van een tijdelijk contract voor werkgevers relatief aantrekkelijker ten opzichte van het inhuren van zzp’ers. Het invoeren van premiedifferentiatie in de WW leidt ertoe dat de kosten van flexibele arbeidsovereenkomsten toenemen ten opzichte van andere vormen van arbeid, zoals zzp’ers.”

Eerste WAB daarna nieuwe inhuurregels

Het streven om de Wet Arbeidsmarkt in Balans en de vernieuwde Wet DBA tegelijkertijd te implementeren heeft Koolmees moeten loslaten. De WAB moet er eind van het jaar zijn, de maatregelen ter bescherming van de kwetsbare zzp’ers met een laag tarief komen, op zijn vroegst, een jaar later.

De minister wijst er op dat er wel al concrete stappen gezet worden om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. “Sinds 1 juli 2018 is de handhaving niet meer beperkt tot de meest ernstige gevallen van kwaadwillendheid, maar is de handhaving verbreed tot alle kwaadwillenden. Ook is het gezagscriterium per 1 januari 2019 verduidelijkt en ligt de uitwerking van de webmodule op schema en is de verwachting dat deze eind 2019 gereed is.”

Onder andere ABU directeur Jurriën Koops (zie deze column) vindt dat het nodig is “dat de Wab en de nieuwe regels voor zzp’ers op hetzelfde moment worden ingevoerd”. Koolmees lijkt daar geen noodzaak toe te zien:  “de regering is van mening dat met deze concrete stappen en de inwerkingtreding van het bredere arbeidsmarktpakket in deze kabinetsperiode een eventueel waterbedeffect beheersbaar is.”

Pragmatisme

Een aantal politieke partijen ziet liever een bredere discussie met daarna een totaal pakket aan nieuwe wetgeving. Koolmees stelt dat de regering gekozen heeft voor een meer “pragmatische aanpak langs vijf samenhangende routes”. Hij legt uit: “Een goed functionerende arbeidsmarkt is het best te bereiken door het gesprek vanuit verschillende dossiers te voeren. Deze aanpak zorgt ervoor dat we zowel stappen kunnen zetten, en tegelijkertijd draagvlak organiseren waar dat mogelijk is. Naar het oordeel van de regering heeft deze pragmatische aanpak de voorkeur boven een aanpak waarin alle maatregelen met elkaar verbonden worden en invoering van elkaar afhankelijk zou worden gemaakt. Volgens de stellige overtuiging van de regering worden met de gekozen aanpak de kansen van realisatie van het pakket aan maatregelen vergroot. De regering werkt met urgentie aan de uitwerking van dit samenhangende arbeidsmarktpakket.”