Koolmees krijgt WAB door Eerste Kamer

Ondanks eerdere forse kritiek vanuit de Senaat en twijfels tijdens de plenaire behandeling gisteravond in de Eerste Kamer, hebben in ieder geval de coalitiepartijen aangegeven het wetsvoorstel te steunen.

Vrees voor waterbedeffect

Tijdens deze plenaire behandeling van de WAB in de Eerste Kamer gisteravond was er veel discussie over de timing van het in stemming brengen van de WAB. Veel Eerste Kamerleden waren niet overtuigd dat de WAB nu moest worden ingevoerd, terwijl samenhangende maatregelen – Wet DBA, advies Commissie Borstlap, evaluatie Wet Werk en Zekerheid, red. – nog niet bekend zijn.

In de Senaat leeft duidelijk de vrees voor een zogenoemd waterbedeffect; een verschuiving van de ene vorm van flex naar de andere op het moment dat een flexvorm wordt ingeperkt. Iets waar de Raad van State eerder ook al voor waarschuwde. Zo denkt de Senaat dat door de WAB meer werknemers worden ‘gedwongen’ in een zzp-constructie.

De minister reageerde daarop door te stellen dat juist om handhaving van alle wetgeving ongeveer gelijktijdig in te laten gaan, de WAB nu moest worden aangenomen. Dit zou volgens hem het beste waterbedeffect voorkomen. Koolmees “De regering werkt hard aan een gelijktijdige invoering van het samenhangende pakket aan maatregelen. De andere wetgeving (o.m. Wet DBA, red.) ligt op schema om op 1 januari 2020 of 2021 in te gaan.”

Minimumtarief zzp’ers

Na een aangenomen motie van coalitiegenoot VVD heeft minister Koolmees desondanks toch toegezegd eerder, nog voor deze zomer, met maatregelen te komen die een verschuiving naar meer zzp’ers (waterbedeffect) moet voorkomen. Koolmees zegt brede steun te proeven in de Eerste en Tweede Kamer voor invoering van een minimumtarief voor zelfstandigen om de onderkant van de arbeidsmarkt beter te beschermen. Eerder werd Koolmees teruggefloten door de EU omdat dit juridisch niet steekhoudend zou zijn. “Er wordt nu hard gewerkt aan een minimumtarief die wél voldoet aan Europese richtlijnen.”

Payroll duurder

Tijdens de plenaire behandeling in de Eerste Kamer onderstreepte Koolmees nogmaals dat het kabinet payroll aan banden wil leggen. “Payroll is op zich een legitiem instrument waar het gaat om het ontzorgen van het werkgeverschap voor  (kleine) ondernemingen, maar mag niet worden gebruikt om te concurreren op arbeidsvoorwaarden. Bedrijven die gebruik maken van payroll zullen opnieuw een afweging moeten maken.” De payrollmaatregelen in de WAB moeten daarom de rechtspositie en arbeidsvoorwaarden van payrollkrachten zoveel mogelijk gelijktrekken met die van werknemers in dienst van de opdrachtgever. “Zo moeten payrollkrachten recht krijgen op een 13^e maand en mag er voor hen geen uitzendbeding gelden”, lichtte Koolmees toe. De minister gaf toe dat het creëren van een level playing field payroll inderdaad duurder gaat maken. “Dat is ook de bedoeling. We moeten oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden voorkomen.”

“Bedrijven die gebruik maken van payroll zullen opnieuw een afweging moeten maken.”

Payroll en uitzendregime

Senatoren Rinnooy Kan (D66) en Oomen-Ruijten (CDA) gaven aan ook hier een waterbedeffect te vrezen, namelijk een verschuiving van payroll naar uitzenden. Koolmees gaf direct toe dat dit waterbedeffect er inderdaad is, maar de minister ziet dat niet als een probleem. “Er komen twee verschillende regimes, uitzenden en payroll. Dat onderscheid moet duidelijk zijn. Uitzenden kent een allocatiefunctie en payroll niet. Payroll is bovendien bedoeld voor de langere termijn en er geldt exclusieve terbeschikkingstelling.” Volgens Koolmees rechtvaardigt dit een prijs/kostenverschil tussen uitzenden en payroll. “Waar het om gaat is dat de payrollkracht dezelfde arbeidsvoorwaarden krijgt als een werknemer.

Pensioen payrollkrachten uitgesteld

Eén toezegging heeft Koolmees wel gedaan; de adequate pensioenregeling voor payrollkrachten – die past in het gelijktrekken van de arbeidsvoorwaarden – wordt een jaar later ingevoerd dan de WAB, namelijk op 1 januari 2021. Er was vanuit de flexbranche veel kritiek op de uitvoerbaarheid van een verplichte pensioenregeling voor payrollkrachten en ook in de Eerste Kamer gisteren was hierover veel discussie. Om daaraan tegemoet te komen heeft Koolmees toegezegd deze maatregel uit te stellen.

Stemming

De stemming over het wetsvoorstel vindt plaats op 28 mei a.s. Er lijken nu geen obstakels meer te zijn voor minister Koolmees. De Wet Arbeidsmarkt in balans zal dus naar alle waarschijnlijkheid per 1 januari 2020 ingaan.