Hugo-Jan Ruts 8 juni 2019 11 reacties Print Zeven redenen waarom er geen verplichte commerciële AOV voor zzp’ers komtPaniek in zzp-land over de aankondiging van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar de angst onder veel zzp’ers dat ze gedwongen worden om een dure en onzekere commerciële verzekering af te sluiten, lijkt niet nodig, zo stelt Hugo-Jan Ruts. Veel verontwaardigde reacties op het nieuws dat een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen onderdeel is van het pensioenakkoord. Naast verontwaardig over deze uitruil van aparte dossiers en het feit dat zzp-organisaties hierover niet hebben mee onderhandeld, gaat veel van de boosheid over de veronderstelling dat zzp’ers nu een verplichte commerciële verzekering moeten afsluiten. Met alle verhalen daarbij over hoge premies, lage uitkeringsgraad, de privacy issues en de onmogelijkheid voor sommigen om zich überhaupt te verzekeren. Er is wat mij betreft genoeg aanleiding te stellen dat de kans dat er inderdaad een verplichting komt voor een individueel af te sluiten commerciële AOV zo goed als nihil is. Invulling onderwerp onderhandeling In het akkoord staat niets over hoe die verplichte verzekering ingevuld moet gaan worden. De tekst uit het akkoord luidt: Er komt een wettelijke verzekeringsplicht tegen het arbeidsongeschiktheidsrisico voor zelfstandige ondernemers. Daarmee zijn straks alle werkenden beschermd tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid. Het is dus verder aan de ‘polder’ om met voorstellen te komen, waar vervolgens de politiek haar oordeel over moet geven. “Het kabinet heeft sociale partners gevraagd om in overleg met zelfstandigenorganisaties voor de zomer van 2020 met een concreet voorstel te komen voor deze verzekering.” Als je de reacties van de polder en de politiek op een rijtje zet, dan wordt als snel duidelijk dat niemand denkt aan een commerciële, individuele verzekeringsplicht. De politiek wil dat niet. PvdA en GL, die het hele punt met de vakbonden hebben ingebracht, willen dat niet. Zij willen al langer een collectieve, publieke, oplossing. Net als het CDA trouwens (vooral Pieter Heerma, nu fractieleider). Forum voor Democratie heeft onlangs twee keer voor linkse moties voor een verplichte collectieve AOV voor zzp’ers gestemd (een draai ten opzichte van hun verkiezingsprogramma). D66 Kamerlid Steven van Weyenberg laat in een tweet weten te denken aan een ‘publieke uitvoering, een soort basisverzekering voor alle werkenden die geen werknemer zijn.’ De VVD gaat hier echt ook niet meer voor liggen. De vakbonden willen het niet, zie uitspraken van onder andere Marjan van Noort (FNV zzp). De belangenbehartigers van zzp’ers willen het ook geen van allen (net als de zzp’ers zelf). De meesten zijn overigens ondertussen wel voor een collectieve basisvoorziening voor alle werkenden. De meeste verzekeraars willen dat niet. Ze zitten helemaal niet op een AOV voor zelfstandigen te wachten, anders hadden ze nu wel aantrekkelijkere producten gemaakt. Een van de grootste verzekeraars schijnt al jaren met haar AOV portefeuille rond te lopen om die verkopen, maar niemand wil het hebben. De Bond van verzekeraars heeft zich hier ook al over uitgesproken. Minister Koolmees wil het niet. In een radio interview met BNR zegt hij te verwachten dat dit niet aan de vrije markt wordt overgelaten, maar een publieke verzekering wordt via UWV. Met acceptatie plicht, geen uitsluitingsgronden en een betaalbare premie. Een verplichte verzekering is inderdaad niet echt denkbaar zonder acceptatieplicht. Dat valt alleen te regelen via een collectief systeem. De commissie regulering van werk buigt zich ook over dit onderwerp, die komen in november met hun eindadvies (ruim voordat de sociale partners en zzp-organisaties hun ei gelegd moeten hebben). De suggestie voor een algemene basisvoorziening voor arbeidsongeschiktheid is een inkoppertje voor hen. Storm in glas water? Is dit dus een storm in een glas water? Ja en nee. Ja, voor wie denkt dat hij/zij nu als een gek offertes moet aanvragen bij verzekeraars, kan gerust zijn. Als kan het nooit kwaad om na te denken over dit onderwerp. Nee. In de uitvoering van dit plan liggen nog vele opties die om alertheid vragen. Wat is nu de definitie van ‘zelfstandige ondernemers’ (de brief spreekt niet over zzp)? Wat is dan een basisverzekering? Wat is een ‘betaalbaar’ (PZO stelt al dat het niet meer van 150,- per maand mag kosten, mogelijk willen andere een hoger dekking en dus een hogere premie)? Wie gaat dit betalen? Wordt het iets voor zelfstandigen of voor alle werkenden? Terug naar de AAW of de WAZ? Over een nieuwe vorm? Wat wordt de dekking en hoeveel wachttijd? Wie gaat dit uitvoeren? Hoe ruim wordt de opt-out (niet ruim, stelt het FNV al)? Daarbij zijn er ook al geluiden dat de uitvoering hiervan zo complex is, dat het er nooit van gaat komen. Nee ook voor wie principieel vindt dat arbeidsongeschiktheid een individuele verantwoordelijkheid is en dus ook niets ziet in een collectieve voorziening voor alle werkenden. Genoeg aanleiding dus om voor de belangenbehartigers, lobbyisten en individuele zelfstandigen om dit proces dat nu gaat starten, goed in de gaten te houden en te zorgen dat de juiste partijen aan tafel komen. aov, Koolmees Print Over de auteur Over Hugo-Jan Ruts Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts
Prima analyse Hugo-Jan, Twee opmerkingen: 1) Ook al komt er geen verplichting, dan is en blijft het voor heel veel zelfstandig ondernemers verstandig om IETS te regelen voor als ze langdurig ziek of arbeidsongeschikt worden. En daar zijn meer oplossingen voor dan alleen de traditionele verzekering. 2) Zelfstandig ondernemers zouden gezien moeten worden als ‘werkgevers met één werknemer in dienst’, namelijk zichzelf. Dat schept veel meer duidelijkheid. Als werkgever ben je verantwoordelijk om uitval te voorkomen, ook bijvoorbeeld door te bijven investeren in opleiding en (om)scholing. Werkgevers zijn dan verantwoordelijk voor een periode van 2 jaar (in verzekeringstermen een wachttijd van 2 jaar). En daarna -God verhoede het- gaat het over naar het UWV.
Ook als er wel een basisverzekering komt dan lijkt het me alsnog verstandig om over dit onderwerp na te denken, omdat het ook een basisuitkering zal zijn dan (bijv minimumniveau).
Dank voor je altijd breed geïnformeerd zijn en analyse Hugo-Jan. Dat iets regelen of op zijn minst voorbereid zijn op de situatie van arbeidsongeschiktheid, lijkt me buiten kijf. Ik ben het eens met Cosmas dat we het over zelfstandige ondernemers hebben, ook al zijn ze een eenmanszaak. Je levert je bedrijf en werkzaamheden over aan het commerciele spel en bent daarop gedegen voorbereid. Laten we daarvan uitgaan. Voor een aantal calamiteiten kun je verzekeringen afsluiten. Moet je dan voor je eigen gezondheid (jouw fysieke inbreng, jouw eigen ingebracht kapitaal) dan verplicht verzekeren bij een commerciele organisatie of moet de overheid hiervoor zorgen? Of hoort het bij de eigen verantwoordelijkheid van de ondernemer om dit al dan niet te regelen en al dan niet via een verzekering. Ik vind dat er te weinig gesproken wordt over alternatieve manieren om geld opzij te zetten of een buffer op te bouwen. Ik vind het een lastige, maar ik neig naar de laatste optie als de meest aannemelijke. Er kan nog veel gedaan worden aan de financiële opvoeding. En om het nog breder te trekken, denk ook aan het voorkómen van arbeidsongeschiktheid door aanpassen levensstijl, en het feit dat veel zelfstandigen genoegen zullen nemen met een minimum uitkering omdat ze er een hele andere levensstijl op na houden, minder hechten aan materieel rijkdom en bezit. Vooral bij jongeren zie je deze trend. En, niet te vergeten, de positieve houding, áls die situatie er komt, dan zien we wel, er zal altijd een oplossing zijn. In dat laatste geloof ik zeer.
Wat gaan wij doen met de zzp’er die pensioen heeft en nog werkt. Als deze uit zou vallen dan heeft hij geen AOV uitkering nodig, immers hij heeft zijn AOW en eventueel pensioen.
Ook al wordt het “slechts” een collectieve niet-commerciele verzekering, dan baart het wel zorgen dat het in een pensioenakkoord (met inbreng van PvdA/GL) wordt geregeld. Er zal ongetwijfeld een onderliggende agenda zijn: – er gaat geld uit het AOV-potje overgeheveld worden naar het pensioenpotje? – of wil (PvdA, GL) dat de collectieve verzekering inkomensafhankelijk wordt?
Deel de analyse, zeker wat betreft de nog lange (wetsontwerp-)weg die te gaan is voordat polder en politiek toe komen aan een publieke vorm van aov. Ondertussen pleiten wij in de TK en bij verzekeraars al langer voor een opt-out regeling in de vorm van een collectieve aov polis, toegesneden per zzp-beroepsgroep, als een vorm van inkomensaanvulling (geen vervanging). Dus een beperkte financiele dekking en dito lage premie, met optie om dat flexibel individueel jaarlijks te verhogen/aan te passen. Op dit moment werken wij een dergelijke zzp-aov polis uit met partijen uit de verzekeringswereld.
Welke hoop is er voor ZZP-ers of kleine zelfstandigen die (chronisch) ziek zijn geworden en hun activiteiten nog maar net (of eigenlijk net niet) kunnen uitvoeren? Een AOV is en was voor velen onbetaalbaar. Voor een werkgever zijn ze niet aantrekkelijk.
@willemijn, dat denk ik niet, of althans niet volledig, omdat een broodfonds in de regel na twee jaar op houdt met uitkering.
Het moeilijkste lijkt mij om een regeling-op-maat (zoals je dat binnen grenzen kan afspreken met een verzekeraar, te combineren met een one-site-fits-all voor een collectieve regeling. De een wil een hoog % van het inkomen verzekeren – dat is natuurlijk duur, en een ander kiest voor een basis voorziening met lange wachttijd – dat is veel goedkoper. Weer een ander heeft andere inkomsten en kan het ao-risico al zelf opvangen, kortom: zzp-ers zijn niet over één kam te scheren. Dat vraagt volgens mij om individuele mogelijkheden, dat kan niet goed met een collectieve regel. Jaren geleden was er een verplichte aov: peperduur! Brrr, dat was slecht – voor iedereen dezelfde regeling, of je er behoefte aan had of niet.
