Minister Wiebes, is Maxime Verhagen wel een echte zzp’er ?

Oud-minister van Economische Zaken Maxime Verhagen is een van de meest in het oog springende personen die door het NRC genoemd worden in een artikel over het onjuist inschakelen van oud-politici door de provincie Limburg.

Dat Verhagen voor sommige werkzaamheden naar twee opdrachtgevers een factuur stuurde voor hetzelfde werk, trekt extra de aandacht. Aanleiding voor de huidige minister van Economische Zaken Eric Wiebes om Verhagen om tekst en uitleg te vragen, zo meldt de NOS.

Wellicht kan Wiebes dan gelijk de opdracht van Verhagen eens langs de lat van de nieuwe inhuurregels voor zzp’ers halen en zo bekijken of Verhagen wellicht een ‘schijnzelfstandige’ is. Zijn ministerie is immers, samen met SZW en Financiën, bezig die nieuwe regels op te stellen en in de praktijk uit te testen.

Deze suggestie klinkt misschien wat flauw, maar er spelen hier twee relevante punten:

1. Nieuwe regels vragen om een goede legitimering. De schijn dat ze straks wel gaan gelden voor meer onzichtbare ‘gewone’ zzp’ers maar niet voor dit soort bekende zzp’ers moet natuurlijk voorkomen worden.
2. De opdrachten die Verhagen doet vallen in een categorie die nu juist ook om extra duidelijkheid vragen. Een relatief klein aantal uren per maand, maar wel met een lang lopende relatie. Precies het soort opdracht dat veel voorkomt tussen het MKB en zelfstandige professionals. Kan de webmodule hier straks uitsluitsel over geven? Of valt dit in de categorie ‘evidente ondernemers’?

Goede uitleg en praktische toepasbaarheid wordt straks essentieel bij de nieuwe zzp-regels. Op dat terrein heeft minister Wiebes ook nog wel wat goed te maken.

De opdrachten van Verhagen

In het artikel in het NRC staat dat Verhagen op de ‘loonlijst’ van VDL staat en een ‘aanstelling’ bij het Ministerie van EZ heeft. Dat lijken dus arbeidsovereenkomsten en geen opdrachten.

Verder werkt Verhagen twee dagen in de week voor Bouwend Nederland. Niet bekend is of hij dat in loondienst doet of facturen verstuurt voor die activiteiten.

Over de opdrachten voor de Provincie Limburg zegt het artikel wel expliciet dat dat opdrachten zijn waar Verhagen voor factureerde.

De Belastingdienst heeft in haar handboek ‘loonheffingen’ een lijst ‘gezagscriteria’ opgenomen. Als een van die punten wordt aangetoond, dan is er niet direct sprake van schijnzelfstandigheid of dienstverband. Het gaat om een combinatie van factoren die elk ook een aparte weging hebben. Een deel van deze criteria, aangevuld met nog wat andere vragen, komen straks in de webmodule.

Voor tarieven van boven de 75 euro kan zonder een webmodule een zelfstandigenverklaring worden aangevraagd, maar daar heeft Verhagen niets aan, want zijn opdrachten voor de Provincie lopen veel langer dan een jaar.

Criteria pro en contra een dienstverband

We lopen de, voor de opdrachtgever van Verhagen, relevante criteria die wel of juist niet wijzen op een dienstverband na.

Criteria die wijzen op een dienstverband

Ogenschijnlijk lijken deze punten in de opdrachten van Verhagen te duiden op een dienstverband (met toelichting cursief)

• De overeenkomst loopt lange tijd door (tijdsduur van langer dan 1 jaar) 

Simpel: ja. Zo wordt Verhagen, met twee verlengingen, als sinds 2013 ingehuurd als ‘ambassadeur’.   

• Geen begin en eindpunt opdracht geformuleerd
• Het resultaat van de opdracht is niet duidelijk omschreven

In het artikel NRC staat duidelijk dat de doelen van de opdrachten onduidelijk zijn, en er geen einddatum is vastgesteld.

• Opdrachtgever betaalt inkomen aan de werkende door bij ziekte / vakantie/ als er tijdelijk geen werk is

Het is niet helemaal duidelijk, maar het lijkt er op dat Verhagen een fixed fee per maand krijgt, zonder onderliggende uren verantwoording. Dus ook wanneer er minder werk te doen is en voor de vakantiemaanden. Dat is, zeker bij adviesrollen richting bijv MKB, overigens niet heel ongebruikelijk.  

• Voert de opdrachtnemer werkzaamheden uit die een wezenlijk onderdeel vormen van de bedrijfsvoering van uw organisatie?

Gezien de uitleg die nu gegeven wordt aan de term ‘wezenlijk onderdeel’, vallen de werkzaamheden van Verhagen hieronder (dat geldt overigens voor vrijwel alle opdrachten van interim professionals). 

• Legt de opdrachtnemer een verplichting op om voor deze opdracht een bedrijfs- of beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten?

Mogelijk speelt dit punt voor Verhagen, omdat veel overheden deze verplichting in hun algemene voorwaarden hebben staan.

• Worden of werden de werkzaamheden die de opdrachtnemer verricht(te), ook verricht door uw werknemers?

Waarschijnlijk wel. Saillant detail is hier natuurlijk dat Verhagen voor hetzelfde werk zowel loon kreeg als werknemer als een factuur stuurde als niet-werknemer.

Criteria die wijzen op geen dienstverband

Naast deze lijst met criteria die wijzen op een dienstverband, zijn er ook de nodige indicaties die juist niet wijzen op een dienstverband:

• Werkende heeft specifieke kennis die werknemers binnen de organisatie niet hebben
• Werkende krijgt duidelijk hogere beloning
• Werkende heeft een dusdanige hoge maatschappelijke positie dat het aannemelijk is dat hij een gelijkwaardige onderhandelingspositie heeft
• Grotere vrijheid dan werknemers om zelf de dagen en tijdstippen voor het verrichten van de werkzaamheden bepalen.
• Mag de opdrachtnemer zonder toestemming voor verschillende opdrachtgevers tegelijk werken.

Op deze vragen kunnen duidelijk ‘ja’ geantwoord worden.

• Is de omvang van de werkzaamheden gemiddeld minder dan 4, of 4-16 uur per week?

Ook hier kan ja geantwoord worden, maar helaas voor Verhagen stond deze vraag wel in een eerste versie van de webmodule maar niet in latere versies. Wat op zich jammer is. Er is immers wel wat voor te zeggen dat inzet van een klein aantal uur per week wijst op ‘buiten dienstbetrekking’.

Wegingsfactoren

Goed. Een reeks indicaties die zowel pro als contra zijn voor de Provincie Limburg om Verhagen als zzp’er in te kunnen huren. Wat het finale eindoordeel is en of hier een ‘opdrachtgeversverklaring’ uit de webmodule komt rollen, hangt van één ding af: welke wegingsfactoren er gegeven worden aan deze vragen. Dat is nu nog niet bekend, maar gaat wel erg bepalend zijn voor een grote groep zelfstandigen en hun opdrachtgevers. Mooie test dus, om te bekijken of de opdrachten van Verhagen nu wel of niet door de webmodule rollen.