Onderzoek goed opdrachtgeverschap: ondersteuning is essentieel, juist voor die vrije zzp’er

Hoe meer autonomie een zzp’er heeft, hoe gelukkiger hij is. Tegelijkertijd kunnen zzp’ers wel wat extra ondersteuning en waardering van managers gebruiken. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg en ZiPconomy. Hoe ga je daarmee om als goede opdrachtgever?

Masterstudenten Ruth de Korte en Annabelle van den Akker van de Universiteit van Tilburg onderzochten in samenwerking met ZiPconomy hoe het zit met Goed Opdrachtgeverschap. Wat hebben zzp’ers nodig van hun opdrachtgever? En waar zitten zij juist helemaal niet op te wachten?

Bijna 200 zzp’ers vulden de online vragenlijst in. Uit hun antwoorden blijkt dat er een verband bestaat tussen autoriteit en werkgeluk. “Hoe meer autoriteit een freelancer ervaart, hoe minder tevreden hij is”, vertelt De Korte. “Als er een gezagsrelatie bestaat tussen zelfstandige en een opdrachtgever, dan heeft dit zeker effect op de tevredenheid van de freelancer.”

Vrijheid en geluk

Maar van autoriteit is nauwelijks sprake in haar onderzoeksgroep, benadrukt ze. “Dat komt waarschijnlijk omdat dit vooral hoogopgeleide zzp’ers zijn”, legt De Korte uit. “De enquête is vooral verspreid onder de lezers van ZiPconomy. Bijna alle freelancers zijn hbo- of wo-opgeleid. Het zijn dus geen pizzabezorgers of schoonmakers, maar zzp’ers die ingehuurd worden om hun expertise. Ze ondervinden weinig autoriteit en veel autonomie.”

In de groep zitten veel IT’ers (20 procent) en consultants (17 procent). Bijna alle ondervraagden zijn vrijwillig zelfstandig ondernemer, blijkt uit de studie. “Ze hebben veel vrijheid en ze zijn erg tevreden als zzp’er”, vat De Korte samen. “Op een schaal van 1 tot 5 beoordelen ze hun werkgeluk met een 4,2.”

Erbij horen

Collega-onderzoeker Annabelle van den Akker keek naar inclusieve HR-praktijken, zoals inwerk- en ontwikkeltrajecten voor zzp’ers. “HR moet beseffen dat freelancers houden van hun onafhankelijkheid, maar dat zij ook hulp en ondersteuning nodig hebben.”

Betrokkenheid is misschien nog wel belangrijker dan een hoog uurloon.

Van nature willen mensen ‘erbij horen’, legt ze uit. Datzelfde geldt voor freelancers. Ook al hechten zij nog zoveel waarde aan hun onafhankelijkheid, ze zullen beter hun best doen als ze zich betrokken voelen bij de werkgever. “Betrokkenheid is misschien nog wel belangrijker dan een hoog uurloon.”

Inwerktrajecten

HR kan veel verbeteren, vertelt Van den Akker. Ze onderzocht de invloed van inwerktrajecten en ondersteuning van de opdrachtgever. “Zo’n 50 procent van de freelancers vindt het belangrijk dat een werkgever een inwerktraject aanbiedt”, zegt ze.

Dat mag dus vaker gebeuren, is haar conclusie. Dit ondersteunt een eerder rapport over goed opdrachtgeverschap. Dat niet iedereen enthousiast is over onboarding, komt volgens haar deels door hoe deze inwerktrajecten opgezet zijn. “Vaak zijn het lange dagen waarbij er heel veel informatie op je afkomt”, zegt ze. “Ook daar zit verbetering.”

Bijvoorbeeld door meer tijd te nemen voor het inwerktraject of meer aandacht voor het individu.

Feedback en vrimibo’s

Aandacht van de inhurende manager of opdrachtgever is erg belangrijk, blijkt uit de studie. “Waardering en ondersteuning zorgen voor meer verbinding”, vertelt de onderzoeker. “Als manager kun je zzp’ers het gevoel geven dat ze erbij horen. En als je dat doet, levert dat veel op. Voor een goede opdrachtgever zetten freelancers een stapje extra.”

Geef je zzp’ers dus ook feedback en ondersteun ze. “En toon interesse in hun persoonlijke situatie. Nodig ze uit voor de vrijdagmiddagborrel, vraag ze mee met het bedrijfsuitje en betrek ze bij het team. Dat wordt gewaardeerd.”

Zzp’er, luister naar die feedback

Van den Akker benadrukt dat bij goed opdrachtgeverschap, goed opdrachtnemerschap hoort. “Organisaties kunnen het werkplezier van freelancers verhogen door het contact te verbeteren”, zegt ze. “Maar dat kan de manager niet alleen. Mijn tips voor zzp’ers: grijp je kansen aan! Ga naar die vrijdagmiddagborrel, luister naar specifieke feedback. Dat kan jouw werk alleen maar leuker maken.”

“Organisatie heeft wat te kiezen”

Als Ruts naar de resultaten kijkt (zie onder aan), dan valt hem ook wat anders op, zo zegt hij in een reactie. “Ik zie naast een groep die het ‘eens’ is met de stellingen, ook best een flinke groep die het ‘oneens’ is. De uitkomsten liggen eigenlijk best ver uit elkaar.”

“Er is dus een groep freelancers die positief is over goed opdrachtgeverschap-instrumenten die dicht aan liggen tegen het gebruikelijke HR beleid voor medewerkers. Een andere groep lijkt te zeggen ‘ik ben ondernemer, ga dus anders met me om dan met een werknemer'”, legt hij uit. “Een opdrachtgever moet zich dus afvragen met welk type freelancers hij het liefst wil werken. En daar zijn opdrachtgeversbeleid op inrichten. Anders loop je het risico dat je – met al je goede bedoelingen – alsnog de plank mis slaat.”

Tweede onderzoek naar Goed Opdrachtgeverschap

Dit is de tweede keer dat ZiPconomy en het departement Human Resource Studies van Tilburg University samen groot onderzoek deden naar goed opdrachtgeverschap. Meer weten? Download hier het eerste rapport en kijk of jij voldoet aan de 10 elementen van Goed Opdrachtgeverschap.