Vier simpele alternatieven voor de plannen van Borstlap

Begin jaren ’90 werkte ik als uitzendkracht bij het postsorteercentrum naast CS Rotterdam. Vaste krachten vroegen mij niet te snel te werken. Vaste krachten verstopten zich voor de teamleider als ze klaar waren met een klus. Een spoedzending in de reguliere post? Niemand wist wat daar mee moest gebeuren.

Begin jaren ’00 werkte ik als invalkracht bij een stichting. Op de afdeling kon ik kiezen uit zes in hoogte verstelbare bureaus voorzien van alle ergonomische snufjes. Collega’s in vaste dienst zag ik er nauwelijks. Die waren ziek, werkten parttime of waren op integratiebasis aan de slag.

Ik ken een schildersbedrijf waar de eigenaar tot een paar jaar geleden kleine dakkapellen zelf deed. Omdat ie voor zijn werknemers verplicht was om een steiger neer te zetten voor een paar uurtjes schilderwerk. Nu werkt ie met zzp’ers die dat klusje op een ladder doen.

Huiverige werkgevers

De Commissie Borstlap is in haar rapport, waarin wordt geadviseerd hoe je flexwerk kunt terugdringen, vergeten waarom werkgevers zo huiverig zijn voor vast:

• Verplichtingen; 2 jaar doorbetalen bij ziekte, arbo-regels en integratietrajecten.
• Ontslagbescherming en ontslagvergoeding.
• Minder uren, ander werk of salarisverlaging is lastig.
• Een werknemer kan opstappen wanneer hij wil. Om naar de concurrent te gaan of om voor zichzelf te beginnen.

Deze obstakels worden aangestipt, doch de oplossing wordt vooral gezocht in het ontmoedigen van zzp’ers en het duurder, lastiger en onaantrekkelijker maken van flexcontracten voor werkgevers. Borstlap denkt dat er zo meer vaste contracten komen. Vaste contracten die zekerheid bieden aan de werknemer en niet aan de werkgever.

De werkgever is verantwoordelijk voor loondoorbetaling bij arbeidsongeschiktheid, geen werk of langdurige ziekte. Maar waarom moet een bakker loon doorbetalen als zijn vaste werknemer arbeidsongeschikt raakt op de ski-piste? Wat kan de tandarts eraan doen als zijn vaste assistent kanker krijgt en maanden niet inzetbaar is? Waar moet het strandpaviljoen bij regen de vaste obers van betalen?

Voor een werknemer wordt een ziekteverzuim- en pensioenverzekering afgesloten, voor een werknemer worden premies afgedragen voor WW en WAO. Natuurlijk is het een probleem dat dat vaak niet gebeurt voor de groeiende groep werkenden zonder werkgever.

Nieuwe wetgeving, nieuwe problemen

De Wet Werk en Zekerheid heeft ervoor gezorgd dat langdurige flexibele arbeidscontracten (vaste oproepkrachten in de ambulante zorg, vaste invalkrachten in het onderwijs, vaste seizoenskrachten) zijn verdwenen. “Je contract wordt niet verlengd want dat moet vast worden volgens de wet. Kom over zoveel maanden maar terug dan kunnen we je een nieuw contract aanbieden. Of kom als uitzendkracht of zzp’er bij ons werken.”

En het dan raar vinden dat er geen vervangers meer zijn voor zieke leraren. Dat scholen via uitzendbureaus mensen inhuren. Dat leerkrachten wat anders gaan doen na de zoveelste tijdelijke werkgever.

De Wet Arbeid in Balans moet ervoor gaan zorgen dat het aantal langdurige flexibele arbeidscontracten via payroll en uitzendbureaus gaat afnemen. Diegene die dat verzonnen heeft denkt dat daar vaste arbeidscontracten voor in de plaats komen. Ik vrees dat het vooral meer kortdurende flexibele arbeidscontracten zullen worden. Steeds een verse lading scholieren, studenten of arbeidsmigranten én nog meer zzp’ers. En als het zonder arbeidscontract kan schakelen ze over op stagiaires en uitkeringsgerechtigden in het kader van werkervaring op doen. Om het over zwart werken nog maar niet te hebben.

• Vaste arbeidscontracten zijn niet te doen voor kleine werkgevers. Al jaren niet.
• Seizoenswerk, invallers, oproepkrachten en eenmalige klussen zijn van alle tijden.

De politiek zal iets anders moeten bedenken dan flex ontmoedigen en vast verplichten.

Daar wil ik ze best bij helpen:

1. BTW

Zzp’ers dragen BTW af. Die belasting kun je gebruiken voor een verzekering voor ziekteverzuim, pensioen, WW en WAO. Deze pot verdampt nu omdat een zakelijke opdrachtgever het als voorbelasting mag verrekenen. Dat is best raar. BTW staat voor Belasting Toegevoegde Waarde terwijl een zzp’er een eindproduct levert. Denk aan een tuinman, een kapper, een webbouwer, een cateraar, een presentator of een fotograaf. Een zzp’er die geen eindproduct levert is vaak eigenlijk een werknemer.

Nog vreemder is dat tot voor kort, een zzp’er via de KOR (Kleine OndernemersRegeling) afgedragen BTW terug kon krijgen terwijl de opdrachtgever het al verrekend heeft. Een cadeautje van de belastingdienst.

Per 1 januari is de regeling veranderd. De zzp’er hoeft nu geen BTW meer te heffen tot een bepaalde omzet. Hij wordt daarmee goedkoper voor partijen die geen BTW kunnen verrekenen zoals particulieren en stichtingen. Het is oneerlijke concurrentie t.o.v. de zzp’er die wel BTW in rekening moet brengen en afdragen.

Schaf de KOR af. Schaf voorbelasting verrekenen af. Gebruik het geld voor collectieve verzekeringen voor zzp’ers.

Dat is win/win: Zzp’ers worden 21% duurder voor zakelijke opdrachtgevers waardoor die eerder geneigd zullen zijn hen in dienst te nemen bij een schijndienstverband. Én elke zzp’er is verzekerd.

2. Winstbelasting

Winstbelasting wordt betaald in het land waar het bedrijf op papier gevestigd is en niet in het land waar de werknemers wonen. Terwijl dat land zorg draagt voor onderwijs, zorg en infrastructuur.

Hoe hoger de winst, hoe meer energie er gestoken wordt in belastingontwijking. In welk land betaal je de minste belasting? Kunnen we de winst doorschuiven naar een andere BV? Ik vind het crimineel dat winstbelasting gemaakt in landen met hongerloontjes terecht komt in belastingparadijzen of volledig wordt ontweken.

Schaf de winstbelasting af. Maak er een verplichte uitkering aan werknemers van die er belasting over betalen in het land waar ze wonen.

Dat is win/win: Werknemers krijgen een financiële prikkel en profiteren mee bij winst. Lage lonen, hoge lonen, elke werknemer krijgt dezelfde uitkering gebaseerd op het aantal gewerkte uren. Belastinggeld komt terecht in het land waar de werknemers wonen.

3. Wederzijdse opzegtermijn

Het is logisch dat een werkgever liever geen vast aanbiedt. Het zijn veel verplichtingen, flexibiliteit neemt af en de werkgever kan alleen nog van de werknemer af met een gegronde reden en een transitievergoeding. Er staat geen zekerheid voor de werkgever tegenover.

Schaf vaste contracten af en maak er een wederzijdse opzegtermijn van afhankelijk van het aantal gewerkte jaren. Je start met een opzegtermijn van 2 maanden en elk jaar neemt de opzegtermijn toe met een maand tot een maximum van een jaar.

In onderling overleg kunnen werkgever en werknemer het anders afspreken.

Voor uitzendbureaus en detacheerders geldt hetzelfde.

4. Sociale zekerheid

Het is raar dat wij in Nederland de sociale zekerheid steeds meer overlaten aan de markt. Loondoorbetaling bij ziekte of arbeidsongeschiktheid komt twee jaar lang voor rekening van de werkgever die daar een verzekering voor afsluit. Het komt voor dat de verzekering niet uitkeert en de werkgever toch moet doorbetalen.

Zzp’ers dienen zelf iets te regelen. Verzuimverzekeringen voor ondernemers zijn duur en zijn streng in uitkeren. Bij broodfondsen zie je gesteggel tussen de deelnemers onderling.

Langdurige ziekte en arbeidsongeschiktheid moet je niet aan de markt overlaten, dat is een taak van de overheid.

Het huidige sociale zekerheidstelsel bestaat momenteel uit toeslagen en uitkeringen. Waarbij het voor degenen die er in aanmerking voor komen niet loont om (meer uren) te werken. Je raakt je toeslagen kwijt en/of wordt ervoor gekort op je uitkering. Regelmatig met terugwerkende kracht wat voor grote problemen zorgt.

Robin Fransman heeft een geniale versimpeling uitgedokterd; een uitkeerbare belastingheffingskorting. Er wordt belasting geheven over élke euro die wordt verdiend die tot een bepaald bedrag niet hoeft te worden afgedragen. Wordt het drempelbedrag niet gehaald, dan krijg je het verschil uitgekeerd. Iemand die niet werkt krijg zo het volledige bedrag. Iemand die te weinig werkt om in zijn levensonderhoud te voorzien krijgt een aanvulling. Tewerkstelling voor behoud van uitkering moet verboden worden.

Breng de loondoorbetaling bij ziekte voor werknemers terug naar 6 weken. Schaf het toeslagencircus en de uitkeringen af. Vervang het door een uitkeerbare belastingheffingskorting.

Bijkomend voordeel is dat er niets aparts opgetuigd hoeft te worden voor het “persoonlijk ontwikkelbudget” van Borstlap en dat er voor studenten weer wat geregeld is.

Eenvoud

Sluit ik af met de slogan van de belastingdienst:

“Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker.” Ik zou zeggen belastingdienst, begin daarmee!

Martine Bakx is een ontwerper die vindt dat een goed product boven marketing- en verkooptechnieken gaat. Motto “less is more”; dingen moeten zo eenvoudig mogelijk zijn doch niet eenvoudiger.