Akkoord over verplichte aov voor zzp’ers: ‘Toegankelijke en betaalbare regeling met keuzevrijheid’. Zzp-organisaties reageren verdeeld.

De sociale partners, waaronder zzp-vertegenwoordigers PZO en FNV Zelfstandigen, hebben een akkoord bereikt over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) heeft het akkoord dinsdag in ontvangst genomen.

Het kabinet komt voor de zomer met een reactie. Daarna kan het akkoord omgezet worden in wetgeving.

Dit is het voorstel

De sociale partners adviseren een ‘standaardverzekering’ voor langdurig inkomensverlies na ziekte of een ongeval. Zelfstandig ondernemers mogen zelf hun eigenrisicoperiode bepalen: 1 jaar (standaard), een half jaar of 2 jaar. Hoe langer die periode, hoe lager de maandelijkse premie.

De uitvoering van deze verzekering komt in publieke handen, namelijk het UWV en de Belastingdienst. Zelfstandigen hebben de mogelijkheid een gelijkwaardige of aanvullende verzekering te kiezen via de private markt.

De verplichte verzekering geldt niet voor zelfstandigen in de agrarische sector. Zij hebben al bij het pensioenakkoord een uitzonderingspositie bedongen.

Niet eerder dan 2024

De Stichting van de Arbeid had van minister Koolmees opdracht gekregen een voorstel te doen voor een wettelijke verzekeringsplicht tegen arbeidsongeschiktheid voor zzp’ers. Afgelopen zes maanden voerde de stichting ‘intensieve gesprekken’ met zelfstandigen, verzekeraars, overheid en politiek. Het voorstel is een uitwerking van de afspraken uit het Pensioenakkoord. Daarin heeft het kabinet met PvdA en GroenLinks afspraken gemaakt over deze verplichte AOV-ZZP.

Nadat het voorstel omgezet is in wetgeving, begint de uitvoering naar verwachting niet eerder dan in 2024.

Drie voorwaarden

Leo Hartveld van de Stichting van de Arbeid vertelt dat de aov voor zzp’ers moest voldoen aan drie voorwaarden. Daar zijn hij en de andere sociale partners naar eigen zeggen in geslaagd:

• Toegankelijk: de verzekering wordt beschikbaar voor alle zelfstandigen zonder personeel, zonder toetredingsdrempels
• Betaalbaar: een inkomensafhankelijke premie, met een maximum van € 205 euro bruto maand
• Keuzevrijheid: er komt een keuze voor de lengte van de eigenrisicoperiode, wat effect heeft op de hoogte van de premie. Plus een opt-out mogelijkheid voor wie een eigen private verzekering heeft met minimaal dezelfde dekking.

Betaalbare premie, voldoende inkomenszekerheid

Belangrijkste vraag voor de Stichting was  hoe de verzekering betaalbaar blijft en tegelijk voldoende inkomenszekerheid biedt. De verzekering wordt namelijk volledig bekostigd uit de premies van de deelnemers. De oplossing volgens de sociale partners: heldere kaders en keuzes.

Verder verwachten zij dat het kabinet waarschijnlijk nog wel extra geld ter beschikking moet stellen voor de uitkeringen, om de premie betaalbaar te houden.

Met de publieke verzekering wordt het inkomen tot maximaal € 30.000 bruto per jaar gedekt. Een zelfstandige ontvangt na arbeidsongeschiktheid 70% hiervan. Dat is maandelijks € 1650 bruto (gelijk aan WML). De premie is inkomensafhankelijk.

Reacties van zzp-organisaties

“Voor ons stonden in de onderhandelingen altijd twee zaken centraal: de betaalbaarheid en de keuzevrijheid,” aldus Margreet Drijvers van zelfstandigenplatform PZO. “Oog hebben dus voor die groep zelfstandigen die nu al een goede verzekering heeft. Daar zijn we in geslaagd. Die keuzevrijheid staat in het akkoord.”

Ook FNV Zelfstandigen was betrokken bij de onderhandelingen en is blij met het akkoord.

Roos Wouters, aanjager van de Werkvereniging, blijft fel tegenstander van het akkoord. Ze wijt dat aan het feit dat de mening van veel zzp-belangenorganisaties niet zijn meegenomen. Samen met 23 partijen deed zij een voorstel voor een alternatieve aov (zie hier).

“Aan de goede argumenten om te komen tot een en dezelfde basisverzekering voor alle werkenden, is compleet voorbijgegaan.” Ook maakt Wouters bezwaar tegen het feit dat mensen die werknemerschap en ondernemerschap combineren straks dubbel verzekerd zijn.

De volledige tekst van het akkoord is hier te vinden.