ABN AMRO: ‘Krapte op arbeidsmarkt ondanks coronacrisis nauwelijks afgenomen’

Met het verlies van banen als gevolg van de coronapandemie, lijkt het logisch dat er spoedig een einde komt aan de krapte op de arbeidsmarkt. Uit een nieuwe arbeidsmarktindicator van ABN AMRO blijkt echter dat de krapte op de arbeidsmarkt sinds het begin van de coronacrisis nog nauwelijks is afgenomen. Ongeveer 11 procent van de openstaande vacatures is – ondanks het grotere aanbod van arbeidskrachten – nog steeds moeilijk in te vullen, omdat de reisafstand en/of beroepsinteresse van werkzoekenden niet aansluiten bij de openstaande vacatures.

Daarmee is de krapte op de arbeidsmarkt volgens de indicator rond hetzelfde niveau als in januari. ABN AMRO vermoedt dat hierbij een selectie-effect meespeelt: wanneer de vraag naar generieke functies wegvalt, blijven er in verhouding meer specialistische vacatures over en neemt de krapte op de arbeidsmarkt juist toe. Voor ongeveer een derde van alle beroepen geldt dat – ondanks de coronacrisis – de krapte aan personeel nu hoger is dan begin februari.

Beperkte reisafstand en beroepsvoorkeur werkzoekenden zorgt voor ‘mismatch’

Volgens ABN AMRO is sprake van een ‘mismatch’: het werk dat werkzoekenden willen of kunnen doen wijkt af van de banen die binnen het zoekgebied van een sollicitant aanwezig zijn. Nederland bestaat niet uit één arbeidsmarkt, maar eigenlijk uit duizenden regionale arbeidsmarkten. De bereidheid om te reizen voor een baan is immers niet onbeperkt en mensen zoeken alleen naar werk dat aansluit op hun beroepsvoorkeur. De nieuwe arbeidsmarktindicator analyseert de arbeidsmarkt daarom op regionaal niveau en houdt hierin ook rekening met beroepsinteresse van werkzoekenden en de maximale reisafstand die zij bereid zijn af te leggen. Een kok is immers geen potentiële match voor een vacature als tandarts, net zoals een verpleegster uit Groningen niet zonder meer bereid is om een baan in een ziekenhuis in Maastricht te vervullen. Deze indicator laat zien dat de mismatch tussen vraag en aanbod sterker is toegenomen dan blijkt uit landelijke indicatoren, waarin de verhouding tussen alle vacatures en werkzoekenden in heel Nederland wordt weergeven.

‘Nieuwe normaal’ kan mismatch op arbeidsmarkt in stand houden

Nu de lockdown maatregelen worden versoepeld gaan bedrijven in veel sectoren hun verdienmodel aanpassen aan de mogelijkheden binnen de anderhalvemeter-economie. ABN AMRO sluit niet uit dat in 2020 en 2021 grote sectorale verschuivingen in werkgelegenheid in het verschiet liggen. “Flexibiliteit op de arbeidsmarkt is zodoende cruciaal, zeker voor mensen die werkzaam zijn in de sectoren die het hardst worden geraakt en waar de komende tijd naar verwachting minder werkgelegenheid is. Om ervoor te zorgen dat werknemers gemakkelijker naar andere sectoren kunnen overstappen, moeten de vraag naar en aanbod van vaardigheden op regionaal niveau beter op elkaar aansluiten”, zegt Sonny Duijn, Sector Econoom Thema’s van ABN AMRO. “Gelukkig heeft de overheid veel aandacht voor het flexibiliseren van de arbeidsmarkt door bedrijven die van de NOW-regeling gebruikmaken te verplichten om werknemers te stimuleren om aan bij- en omscholing te doen. Maar ook grover geschut, zoals de inzet van opleidings- en ontwikkelfondsen die traditioneel gekoppeld zijn aan sectoren, kan wellicht hiervoor worden ingezet. Structurele aandacht voor omscholing is essentieel.”