Zelfstandigenorganisaties: verlenging Tozo noodzakelijk voor “coronaproof ondernemen”

Zelfstandig ondernemers, die door de coronacrisis langdurig in hun omzet worden getroffen, zoeken nieuwe kansen en willen indien nodig op een andere manier doorgaan als ondernemer. Dat blijkt uit de voorlopige resultaten onder bijna 6000 respondenten van de enquête “Perspectief na 1 oktober” (zie hier), die PZO, ZZP Nederland, ONL en FNV Zelfstandigen hebben georganiseerd in samenwerking met het ministerie van SZW.

De zelfstandigenorganisaties vinden dat de overheid ondernemers moet ondersteunen wanneer zij op zoek gaan naar andere inkomensperspectieven. Ze vragen het kabinet de bestaande inkomensondersteuning – de TOZO – na 1 oktober met  drie maanden te verlengen. “Op die manier kan de zelfstandige zijn/haar onderneming coronaproof maken, zonder zich zorgen te maken over het inkomen” zo stellen de organisaties.

Flinke meerderheid heeft minder omzet. 30% heeft TOZO 2 aangevraagd

De voorlopige uitkomst van de enquête laat zien dat veel ondernemers, zij het met moeite, weer op eigen benen succesvol gaan ondernemen. Daardoor neemt het beroep op financiële steun gestaag af. In sommige beroepen echter, is de malaise nog lang niet voorbij en misschien wel blijvend. Daarvoor moeten specifieke oplossingen komen, zo vinden de vier belangenorganisaties. “Zelfstandigen geven aan, indien nodig, de bakens te willen verzetten door hun onderneming aan te passen aan de veranderde omstandigheden en zichzelf als ondernemer verder te willen ontwikkelen. Bij die verandering hoort ook verlenging van de inkomensondersteuning.”

• Lees ook  Discussie: TOZO 3 nodig, of verkeerd signaal naar ondernemers?

Onderstaande (voorlopige) analyse geeft een globaal beeld op hoofdlijnen. Zo zegt de helft van de deelnemers aan het onderzoek dat ze TOZO 1 hebben aangevraagd, 30% heeft van de tweede TOZO regeling gebruikt gemaakt.

Cijfers van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maken duidelijk dat ongeveer een kwart van alle zelfstandigen gebruik gemaakt heeft van de  TOZO 1 regeling. Flink wat minder dus dan wat deze cijfers aangeven, wat waarschijnlijk iets zegt over de achtergrond van de deelnemers aan deze enquete.

In de periode maart-juni merkte 75% een dalende omzet. Over de periode juli-oktober wordt toch ook nog 65% van de zelfstandigen geraakt door een dalende omzet.

En hoe verder?

Bijna 6 op de 10 denkt na 1 oktober het bedrijf – eventueel met kleine aanpassingen – voort te kunnen zetten. 5% ziet zich genoodzaakt om een baan te gaan zoeken.

Welk perspectief ziet men na 1 oktober?

• Ondernemer kan bedrijf (met kleine aanpassing) succesvol voortzetten 58 %
• De onderneming anders inrichten 26 %
• Ondernemer blijven met andere activiteiten (beroep) 11 %
• Bedrijf beëindigen en verder als werknemer 5 %

Hoe wil men dat bereiken?

• Als ondernemer regel je je eigen zaken (zelfredzaam) 65 %
• Ondernemersvaardigheden op peil brengen 38%
• Bedrijfsvoering aanpassen (verdienmodel, activiteiten) 22 %
• Verkenning loopbaan als werknemer 13 %

Welke vorm van ondersteuning nodig?

• Geen enkele vorm van ondersteuning nodig 43 %
• Coaching en training ondernemersvaardigheden 25 %
• Loopbaanoriëntatie en (om)scholing 5 %
• Lening bedrijfskapitaal 10 %
• Inkomensondersteuning Tozo 45 %

Gedifferentieerd beleid

De zelfstandigenorganisaties pleiten verder voor een regionale aanpak, bijvoorbeeld met ontwikkeladvies en omscholingstrajecten, zodat meer maatwerk kan worden geleverd. Daarbij is het van belang om de verschillen in perspectief zien, zo vinden de zelfstandigenorganisaties. In hoofdlijnen zien ze drie groepen, met elk een andere route om uit de huidige crisis te komen.

1. Levensvatbare onderneming, gemotiveerde ondernemer, die zijn onderneming wil voorbereiden op veranderde omstandigheden om weer succesvol te worden. Zoeken naar nieuwe kansen, verdienmodel bijstellen, zo mogelijk andere activiteiten, indien nodig om/bijscholing vakkennis.
2. Onvoldoende succes als ondernemer, maar wel perspectief bij verbetering ondernemersvaardigheden en financieel advies. Coaching en scholing ondernemersvaardigheden.
3. Structureel onvoldoende succesvol als ondernemer, niet levensvatbaar, ook al voor corona. Hulp bij bedrijfsbeëindiging, voorkomen faillissement, schone lei. Loopbaanoriëntatie, zo nodig omscholen naar beroep met perspectief op werk en inkomen.

De zelfstandigenorganisaties gaan binnenkort met het ministerie in gesprek over de uitkomsten van dit onderzoek. Zij roepen het kabinet op om doorgaand te investeren in de ontwikkeling van ondernemerschap, zodat ondernemers op eigen kracht, ook in veranderde omstandigheden, in hun inkomen kunnen voorzien.