“Als zzp’er ben je alles: van conciërge tot CEO”

Elke week gaan Nina van den Dungen, radiohost bij BNR, en Hugo-Jan Ruts, hoofdredacteur van ZiPconomy, in gesprek met verschillende zzp’ers over alle facetten van het zelfstandig ondernemerschap. Deze week: wat zijn de belangrijkste drijfveren van zzp’ers? Waar liggen kansen, waar liggen valkuilen? Een gesprek door zzp’ers, voor zzp’ers. Een link naar de podcast vind je onderaan dit artikel.

Volgens de laatste cijfers van het CBS zijn er ongeveer 1,1 miljoen zzp’ers in Nederland. Waarom kozen zij voor het ondernemerschap? Voor Sjanne Marie van den Groenendaal, docente personeelswetenschappen aan Universiteit Tilburg en sinds een jaar zzp’er, was de aanleiding de positieve ervaring van andere ondernemers. Van den Groenendaal: “Ik heb onderzoek gedaan naar de loopbaanontwikkeling van zzp’ers. Na gesprekken met meer dan honderd zelfstandigen besloot ik om ook zelfstandig ondernemer te worden.”

Positieve verhalen in overvloed, dus. Waarom is de beeldvorming van zzp’ers dan vaak zo negatief? “Er zijn veel fabels over zelfstandigen, terwijl de meeste zelfstandig ondernemers bewust gekozen hebben om voor zichzelf te beginnen” stelt Hugo-Jan Ruts. Zo laten cijfers van het CBS zien dat de belangrijkste redenen om te starten als zzp’er nieuwe uitdagingen (39%), flexibiliteit (30%) en autonomie (29%) zijn. Gedwongen ondernemerschap, dus zzp’er worden vanuit negatieve startmotieven, staat helemaal onderaan het lijstje.

Bas van Spreeuw, interim-directeur en dagvoorzitter, is sinds een jaar weer zzp’er. Net als veel zzp’ers, ziet hij autonomie als zijn belangrijkste drijfveer: “Je eigen keuzes maken en daar de gevolgen van dragen, of het nou grote of kleine keuzes zijn, daar kan ik echt van genieten.”

Je eigen keuzes maken en daar de gevolgen van dragen, daar kan ik echt van genieten

Nadelen

Natuurlijk zitten er ook nadelen aan het zelfstandig ondernemerschap. “Je moet de dingen rondom het ondernemen net zo serieus organiseren als het vak waar je voor staat,” aldus Van Spreeuw. Op tijd factureren, bonnetjes goed bijhouden: het genereert geen inkomen, maar is bijna net zo belangrijk als het werk wat je doet. Van Spreeuw: “Je bent gewoon conciërge tot en met CEO, en alles verdient evenveel aandacht”.

Voor Van den Groenendaal is de financiële onzekerheid nu nog een heikel punt: “Ik sta nog helemaal aan het begin, en mijn partner is ook zzp’er. Dat is toch spannend.” Zij werkt naast haar ondernemerschap dan ook nog parttime bij Universiteit Tilburg: hybride ondernemerschap voor financiële zekerheid. Een veilige keuze, maar ook niet alles. “Het verhindert je vliegende start,” aldus Van den Groenendaal. “Je kunt je er makkelijk achter verstoppen: ik heb geen tijd om er volledig voor te gaan, ik heb nu genoeg geld, dus die klus kan volgende maand ook.”

Volgens cijfers van het CBS zijn de belangrijkste redenen om te starten als
zzp’er het beginnen van een nieuwe uitdaging (39%), flexibiliteit (30%) en
autonomie (29%).
Vijfenvijftig procent van de zzp’ers is na vijf jaar geen zzp’er meer.
In 2019 startte 80% van de zzp’ers vanuit positief startmotief. 12% omdat ze geen baan konden vinden, 0% omdat dat moest van hun werkgever (CBS/TNO)

Kiezen om gekozen te worden

Je hebt de knoop doorgehakt en besloten om voor jezelf te beginnen. Waar moet je dan op letten? “Een grote valkuil is te lang bij je oude baas blijven hangen,” aldus Ruts. Als ondernemer moet je de onzekerheid op durven zoeken. Ruts: “Als je het netwerk vanuit een vaste positie heel klein houdt, kom je daar moeilijk buiten”. Zo blijf je hangen in dat wat je al kent, terwijl het gros van de zzp’ers aangeeft ondernemer te zijn geworden voor juist die nieuwe uitdagingen.”

Geen duidelijke focus hebben is ook een heikel punt, aldus Van Spreeuw. Als beginnend ondernemer wil je misschien veel verschillende opdrachten aannemen. Heel leuk en divers, maar zo verlies je je hoofdzaak uit het oog. Van Spreeuw: “Je wordt zelfstandig ondernemer om eigen baas te zijn, en als je die focus verliest, gaan externe factoren de agenda weer bepalen.”

Sjanne Marie van den Groenendaal erkent dit. “Uit onderzoek blijkt dat zzp’ers die consciëntieus en doelgericht zijn meer succes hebben dan de ondernemers die meerdere paden bewandelen”. Dit levert een bijzondere paradox op, omdat juist de mensen die toe zijn aan nieuwe uitdagingen zzp’er worden en een hekel hebben aan de vaste kaders.

Zzp’ers die consciëntieus en doelgericht zijn hebben meer succes dan de ondernemers die meerdere paden bewandelen

Wel is het belangrijk dat je naast je specialisme ook generieke vaardigheden ontwikkelt. Weet waar je goed in bent, maar weet ook dat je meerdere dingen kan. Ruts vergelijkt het met een etalage: “Zet je specialisme in de etalage, hou het een tijdje vast, maar op een gegeven moment is het ook weer tijd voor iets nieuws. Ondernemen is en blijft een ontwikkeltocht.”

Lees ook : 10 tips om een vliegende start te maken (door Sjanne Marie van den Groenendaal)

Netwerken, netwerken, netwerken

En dan een van de belangrijkste bezigheden van de zzp’er: acquisitie. Hoe krijg je de klussen waar je naar op zoek bent? “Ik ben begonnen door gewoon iedereen te bellen,” aldus Van Spreeuw. “Uiteindelijk krijg je altijd een naam, en kom je echt wel aan tafel.”

Netwerken dus: een veelgebruikt, maar geschuwd woord. “Veel mensen vinden het eng en niet leuk, maar het hoeft niet heel spannend te zijn,” aldus Van den Groenendaal. Je hoeft niet heel extravert te zijn om goed te zijn in netwerken. “Een berichtje op LinkedIn of een leuke opmerking op Twitter is ook heel waardevol.”

Een laatste tip voor een vliegende start in het ondernemerschap? Vertrouw op jezelf en act before you’re ready. Strand niet in het denken, maar ga het avontuur aan. Van den Groenendaal: “Gewoon doen.”