AWVN: interne wendbaarheid moet omhoog. FNV voelt er niets voor.

De arbeidsvoorwaarden van veel bedrijven en bedrijfstakken vormen een belangrijke hindernis bij het opvangen van de huidige crisis. Werknemers kunnen niet tijdelijk in een andere functie worden ingezet, loonkosten kunnen alleen worden verlaagd door ontslagrondes, terwijl inhaalslagen in de productie mislukken omdat de ploegendiensten niet mogen worden veranderd. De recente verergering van de pandemie heeft vergroting van de wendbaarheid van bedrijven nog urgenter gemaakt. Dat stelde Raymond Puts, directeur AWVN, tijdens het digitale jaarcongres van de werkgeversvereniging.

AWVN is – namens werkgevers – betrokken bij veel cao onderhandelingen.

Wendbaarheid

Volgens Puts hebben zowel werkgevers als werknemers veel te winnen door de arbeidsvoorwaarden wendbaarder te maken: meer baanzekerheid, meer inkomenszekerheid, meer vast werk en minder afhankelijkheid van flexwerkers, een sterker bedrijf.

De voorstellen van de AWVN liggen in lijn met een deel van de adviezen van de Commissie Borstlap, die in het begin van het jaar zijn aangeboden aan het Kabinet. Zo wil de commissie het werkgevers eenvoudiger maken “functie, arbeidsplaats en werktijd van werknemers aan te passen wegens bedrijfseconomische omstandigheden” en pleit ze voor de “mogelijkheid van een deeltijdontslag” (zonder preventieve toets). Minister Koolmees broedt momenteel nog op een reactie op die voorstellen.

De werkgeversvoorman stelt dat de coronacrisis ‘genadeloos de zwakke plekken heeft blootgelegd in het aanpassingsvermogen van ondernemingen’. Daarbij zijn er volgens hem grote verschillen tússen ondernemingen. Waar de een razendsnel inspeelde op de coronacrisis, had de ander de grootste moeite om zich aan te passen. Starre arbeidsvoorwaarden blijken één van de obstakels. De belangrijkste volgens AWVN: loonkosten die niet meebewegen met de verslechterde situatie van een bedrijf; arbeidstijden die ‘inhaalslagen’ in de productie verhinderen; functiedefinities die verhinderen dat personeel tijdelijk anders wordt ingezet.

Puts: ‘Omdat deze interne wendbaarheid tekort schiet, bouwen ondernemingen voor hun aanpassingsvermogen en wendbaarheid vooral op hun externe wendbaarheid: het vergroten en verkleinen van het personeelsbestand via flexwerkers en zzp’ers.’ Een analyse die we ook in het rapport Borstlap lazen.

Vakbonden: AWVN visie teleurstellend

Puts doet een oproep aan de vakbonden om tijdens de cao-onderhandelingen van de komende jaren mee te werken aan soepelere arbeidsvoorwaarden om langs die weg tijdens nieuwe crises beter toegerust te zijn. ‘Dit is ook in het belang van de werkenden, de leden van de vakbonden.’

FNV noemt de oproep om de arbeidsvoorwaarden wendbaarder te maken alvast ‘niet de oplossing’. Zakaria Boufangacha, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid FNV: ‘Herverdelen van onzekerheid is niet de oplossing. Flexibel werk moet verbeteren. De bescherming van een vaste baan is nodig om werknemers zeggenschap te geven over hun werk. Dát moet de norm zijn. Als je vaste baan zo geflexibiliseerd wordt dat grip en zeggenschap volledig verdwijnt, wordt alles eenzijdig door bedrijfsbelangen bepaald.”

Kitty Jong, kandidaat voorzitter het FNV, noemt op twitter de oproep van Puts ‘teleurstellend’. Het “past in trend van steeds verder radicaliserende werkgevers.”

Past in trend van steeds verder radicaliserende werkgevers. Flexibele arbeidsmarkt is al doorgeslagen en veel werknemers hebben onzeker bestaan met te laag inkomen (met alle gevolgen daarvan voor economie). En nu doet @AWVN er teleurstellend schepje bovenop. Met je ‘meeademen’. https://t.co/8CIyd7K4b0

— Kitty Jong (@KittyJong1) October 4, 2020

Jong wijst er op dat bij het uitkomen van het rapport van de Commissie Borstlap, FNV de voorstellen voor het wendbaarder maken van het ‘vast contract’ al afwees: “Het gaat niet gebeuren.”

Ook GroenLinks Kamerlid Paul Smeulders ziet niets in de plannen van de AWVN. ‘Dat gaan we dus mooi niet doen” zo zegt hij op twitter.

Werkgeversvoorman Puts spreekt over werknemers als een soort productierobots die inzetbaar zijn wanneer bedrijven dat uitkomt. Hij wil de arbeidsmarkt nog verder flexibiliseren en voortaan zelfs salarissen kunnen verlagen. Dat gaan we dus mooi niet doen 🤨https://t.co/W67YuA4Nme

— Paul Smeulders (@PaulSmeulders) October 5, 2020