Freelanceplatform YoungOnes gedijt in coronatijd

YoungOnes, het online freelance platform voor tijdelijke (dag)klussen in de horeca, retail, logistiek, bezorging en schoonmaakbranche, heeft naar eigen zeggen een ‘roerig jaar’ achter de rug. Maar dat is in de cijfers niet terug te zien. De start-up, die in 2017 is ontstaan uit het YoungCapital Fund, boekte in 2018 nog een bescheiden omzet van 0,5 miljoen euro, in 2019 groeide dat door naar 5,5 miljoen euro en in 2020 naar 8,2 miljoen euro omzet (+50%).

Coronaklussen

Dat betekent niet dat de coronacrisis geen impact heeft gehad. Graafmans: “Veel van onze opdrachtgevers zijn actief in de horeca- en evenementenbranche en zagen hun business drastisch teruglopen. Dat is natuurlijk vreselijk. Gelukkig voor de freelancers ging dit niet ten koste van het werkaanbod. We konden ze namelijk snel werk aanbieden binnen de branches waar de hulp van freelancers juist heel hard nodig was. Zoals in de logistiek.” Het leeuwendeel van de matches tussen opdrachtgevers en freelancers via YoungOnes betrof voorheen namelijk horeca- en eventklussen. Maar dat is vorig jaar verschoven naar de logistiek, dat in 2020 goed was voor 80.000 (44%) van het totaal aantal matches. YoungOnes heeft dus duidelijk een rol gespeeld bij het snel bemiddelen in werk van de ene sector naar de andere na het uitbreken van de coronacrisis. Er ontstonden zelfs heuse coronaklussen, zoals safety host bij winkels, fietsbezorger medicijnen en medewerker snelteststraat.

Effect WAB weggeëbt

Vorig jaar liet Pim Graafmans nog weten dat de komst van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) een enorme aanjager is geweest voor YoungOnes. Opdrachtgevers en jongeren kozen massaal voor het freelancemodel om de vrijheid en flexibiliteit te behouden. “Jongeren willen ‘s ochtends kunnen beslissen om diezelfde dag een klus te gaan doen. Het platform geeft ze die vrijheid om direct een klus te accepteren en aan de slag te gaan. Dat biedt de WAB niet.”

De vrees vanuit de uitzendwereld was dan ook dat er een waterbedeffect zou gaan optreden, een verschuiving van uitzenden naar zzp-bemiddeling en platformwerk. Maar de boost die de WAB heeft gegeven aan platformwerk is nu wel grotendeels voorbij, stelt Graafmans vast. “In het begin kregen we overal van opdrachtgevers te horen ‘als die WAB er eenmaal is, gaan we alleen nog maar via YoungOnes werken’, maar inmiddels hebben veel opdrachtgevers hun weg in de flexmarkt wel weer gevonden. Het effect van de WAB ebt wel weg.”

Aanvullend aan uitzenden

En dat is ook helemaal geen probleem volgens Graafmans. Want het is helemaal niet zijn intentie om te concurreren met uitzenden.

Platformisering wordt in de uitzendbranche (zie ook dit interview met ABU directeur Jurriën Koops) wel gezien als oneerlijke concurrentie met uitzenden omdat er geen eerlijk speelveld zou zijn tussen het gereguleerde uitzenden en het ongereguleerde platformwerk.

Graafmans ziet dat anders. “Onze dienstverlening is aanvullend aan het uitzendbureau. Een kandidaat die de keuze maakt om twee dagen per week te gaan werken, doet dat via een uitzendbureau. Als een student daarnaast een dagklus wil doen omdat er opeens lessen uitvallen, doen ze dat via ons platform.”

“Je hebt nuluren-contracten, uitzenden en platformwerk – dat laatste moet je zien als hyperflex. Het gebeurt dat op zaterdagavond een klus op de site wordt gezet voor zondag en dat er direct 40 reacties zijn. Dat doe je niet via een uitzendbureau.” Van kannibalisatie van uitzenden is dan ook geen sprake volgens Graafmans. “Daar waren de recruiters van YoungCapital eerst ook bang voor toen YoungOnes op de markt kwam, maar nu werken we mooi samen.”

Anders dan zzp-bemiddeling

Ook het feit dat YoungOnes sinds december specialistische klussen aanbiedt voor freelancers met meer specifieke kennis, zoals een tijdelijke financieel medewerker of grafisch ontwerper, moet niet als zzp-bemiddeling worden gezien. “Wij zijn en blijven een marktplaats. YoungOnes is er ook niet voor de zelfstandige professional die full time werkt. Dan moet je bij zzp-platformen als Jellow zijn. Bij ons gaat het echt om dagklussen, hooguit een project van een paar weken met een kop en een staart.”

Geen werkgeverschap

De FNV-acties tegen Temper om het platform te dwingen de freelancers als werknemers in dienst te nemen, volgt Graafmans met belangstelling. Maar hij denkt niet dat YoungOnes ooit als werkgever zal worden aangemerkt. “Wij zijn geen (uitzend)werkgever en hebben ook geen enkele intentie om enige vorm van werkgeverschap te dragen. Wij voeren een welkomsgesprek met de toekomstige freelancer, maar doen geen werving en selectie. En als een freelancer ziek is, zoekt hij zelf vervanging (vrije vervanging).”

Uit onderzoek met medewerking van onderzoeksbureau Mediatest blijkt dat deze freelancers ook helemaal niet in dienst willen, weet hij. “Die willen geen pensioenperikelen en loondoorbetaling bij ziekte.” YoungOnes bemoeit zich op geen enkele manier met het contract tussen opdrachtgever en freelancer. “De opdrachtgever stelt een prijs voor, de freelancer doet een tegenbod. Ze vinden het juist leuk om zelf over het tarief te onderhandelen.”

Ook hier schetst Graafmans dus een ander beeld van platformwerk dan ABU-directeur Koops.

Bewuste keuze voor flex

Als het gaat om de negatieve teneur in Den Haag tegen flex sluit Graafmans zich wel aan bij de visie van de ABU dat flexwerk wordt ondergewaardeerd. “Het beeld dat ‘vast goed is en flex fout’ doet geen recht aan de belangrijke rol van flexwerk. Zeker ook in coronatijd.”

De aanbevelingen van de Commissie Borstlap en de politieke discussie beloven niet veel goeds voor de vrije vormen van flex zoals platformwerk. Maar op korte termijn zal het zo’n vaart niet lopen, verwacht Graafmans. “We volgen het natuurlijk op de voet. Maar vorig jaar liep die discussie ook al en we zijn een jaar later eigenlijk niets verder.”

Dat er iets moet veranderen op de arbeidsmarkt om kwetsbare groepen werkenden te beschermen, daar is Graafmans het mee eens. “Als je ziet dat in de bouw mensen worden ontslagen en worden gedwongen om als freelancer terug te komen, dan begrijp ik dat maatregelen nodig zijn. En dat een freelancer ook moet bijdragen aan het sociale stelsel, begrijp ik ook.

“Maar dat betekent niet dat je allerlei flexvormen moet gaan verbieden. Zzp’ers die willen bijklussen naast hun webshop en studenten die via ons platform iets willen bijverdienen, maken bewust die keuze. Die willen gewoon hun eigen smaak kunnen kiezen. Dat moet kunnen.”

• Bram Bosveld (YoungCapital) heeft een column geschreven over nut en noodzaak van bijverdienende jongeren. Dit in reactie op het nationale arbeidsmarktdebat dat op 26 januari is gehouden ter ere van het 60-jarig bestaan van de ABU.