Hilde Palland (CDA) wil duidelijkheid voor zzp’ers: ‘Pas als de regels helder zijn, kun je discussiëren over handhaving’

Als het aan Hilde Palland van het CDA ligt, krijgen zzp’ers komende kabinetsperiode eindelijk meer duidelijkheid. “Afgelopen jaren is van alles geprobeerd, maar veel gestrand omdat het praktisch onuitvoerbaar was of niet voldeed aan Europese regels”, vertelt ze. Daarmee doelt Palland onder andere op het minimumtarief voor zelfstandigen en de vrijwaring voor zzp’ers met een hoog tarief. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) liet afgelopen zomer weten dat deze conceptwetten om de wet DBA te vervangen er toch niet komen.

Aansluiten bij Borstlap

Als Tweede Kamerlid zit Palland nu bijna twee jaar op het zzp-dossier en ze weet dat het arbeidsmarktdossier behoorlijk ingewikkeld is.

“Het is belangrijk dat zzp’ers ruimte en duidelijkheid krijgen om te kunnen ondernemen”, zegt Palland. “Afgelopen kabinetsperiode is het niet gelukt om dat voor elkaar te krijgen. Maar we hebben wel een rapport vol aanbevelingen van de Commissie Regulering van Werk, waar we komende periode mee aan de slag kunnen.”

Deze commissie, onder leiding van Hans Borstlap, was ingesteld door minister Koolmees om te onderzoeken hoe de regulering van werk er in de toekomst uit zou moeten zien. Uit de analyse blijkt dat de huidige wet- en regelgeving niet meer past bij de arbeidsmarkt van nu.

Kwalificatie van de arbeidsrelatie

Dat vindt ook CDA. “Het huidige systeem moet op de schop om aan te sluiten op de toekomst”, zegt Palland. “Een belangrijk onderdeel van de hervorming is een nieuwe definitie van de arbeidsrelatie. Onderscheid maken tussen echte ondernemers en schijnzelfstandigen is nu moeilijk, zelfs voor rechters. Die maken een afweging op basis van specifieke omstandigheden per casus. Dat leidt tot veel onzekerheid bij ondernemers en hun opdrachtgevers.”

CDA wil dus in de eerste plaats aan de slag met de kwalificatie van een arbeidsrelatie. Op die manier wil Palland zorgen dat er ook duidelijkheid komt over de rechtspositie van zzp’ers. “Pas als de regels helder zijn, kun je discussiëren over handhaving op schijnzelfstandigheid”, zegt ze.

• Lees meer over de verkiezingsplannen van het CDA: CDA wil investeren in flexibiliteit van alle werkenden, met het vaste contract als uitgangspunt

Eerst de definitie, dan pas een tool

Op dit moment loopt er een pilot met de webmodule, een online tool waarmee opdrachtgevers kunnen bepalen voor welke klussen ze zzp’ers mogen inhuren en voor welke niet.

“Zo’n tool kan helpen om duidelijkheid te verschaffen, maar op dit moment is hij niet zaligmakend,” vindt ze. “De definitie van werknemerschap is namelijk niet voldoende afgebakend in onze wet- en regelgeving. Ik ben bang dat de tool nu juist tot meer onduidelijkheid leidt. Pas als die definitie helder is, kan zo’n webmodule helpen.”

Bij twijfel: werknemer

Het onderscheid tussen echte zzp’ers en schijnzelfstandigen eenduidig bepalen, dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan. Wereldwijd worstelen overheden met dit vraagstuk. Palland diende vorig jaar november een motie in om eens te kijken naar de manier waarop België het probleem oplost.

Ten eerste verzocht ze de regering de definitie van ‘zelfstandige’ aan te scherpen en uit te zoeken ‘in hoeverre een rechtsvermoeden voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst’ daarbij kan helpen.

Wat bedoelt ze daarmee? “Ten eerste moet een vast arbeidscontract weer de norm worden, net zoals de Commissie Borstlap voorstelt,” zegt ze. “Bij twijfel ben je werknemer. Ik stel voor om dat in elk geval zo te doen voor platformbedrijven. Pas als een werkende kan aantonen dat hij bewust ondernemer is en in zijn eigen inkomen kan voorzien, mag hij werken via een platform als zzp’er. Dat geeft de echte zzp’ers duidelijkheid en rust.”

• Lees ook: Commissie Borstlap adviseert: “Als iemand eigen arbeid verricht tegen een beloning, is hij werknemer. Tenzij hij kan aantonen dat hij zelfstandige is.

Belgisch voorbeeld: criteria per sector

In België wordt in enkele sectoren ook gewerkt met zo’n rechtsvermoeden, aan de hand van wettelijk vastgelegde criteria. “Ik wil kijken wat we kunnen leren van dat systeem,” zegt ze. “Wat ik bijvoorbeeld interessant vind, is dat de criteria verschillen per sector. In bepaalde beroepen is het tenslotte logisch dat iemand leiding geeft, terwijl jij wel zelfstandig een klus uitvoert.”

Palland vindt het belangrijk om zelfstandig ondernemerschap te stimuleren. “Ik merk dat zzp’ers het gevoel hebben dat ze er niet meer mogen zijn, maar dat is niet zo,” zegt ze. “Zelfstandig ondernemerschap is mooi en dat moeten we faciliteren als overheid. Maar we zien dat werkgevers het te vaak gebruiken als constructie om de kosten te drukken. Het gaat erom dat we dat voorkomen.”

Maak het vaste contract aantrekkelijker

Daarom wil Palland het ook aantrekkelijker maken voor werkgevers om vaste contracten te geven. “Dat is ook onderdeel van wat de Commissie Borstlap constateert,” zegt ze. “Als het aanlokkelijker wordt personeel in dienst te nemen, zullen ondernemers minder op zoek gaan naar constructies om werkgeverschap te vermijden. Loondoorbetaling bij ziekte is nu bijvoorbeeld vooral een risico voor de werkgever. Dat is een drempel om mensen aan te nemen.”

Verder pleit ze voor een collectief sociaal stelsel, waar alle werkenden aan meebetalen en van profiteren. “Ook daarmee verklein je de verschillen en voorkom je concurrentie tussen zzp’ers en werknemers op basis van kosten,” zegt ze. “Bovendien maak je het makkelijker om te switchen van baan of je baan in loondienst te combineren met ondernemerschap.”

Ondertussen werkt het kabinet met de Sociaal Economische Raad aan een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) speciaal voor zzp’ers. Dat is zo afgesproken in het pensioenakkoord in 2019. “Ik zie het als een tussenstap,” zegt het CDA-kamerlid. “Want ik ben ook realistisch: we krijgen zo’n collectief vangnet voor alle werkenden niet in drie jaar voor elkaar. Het is een grotere opgave, maar in de tussentijd kun je niet stilzitten.”

Op 17 maart 2021 zijn de Tweede Kamerverkiezingen. In aanloop naar de verkiezingen besteedt ZiPconomy aandacht aan de visies van de verschillende politieke partijen en de beloftes in hun verkiezingsprogramma’s op het gebied van de arbeidsmarkt en zelfstandigen. Klik hier voor een overzicht.