Judith Tielen (VVD) wil een eigen rechtspositie voor zzp’ers

“Volgende kabinetsperiode gaat de VVD harder opkomen voor zzp’ers”, belooft Judith Tielen, lid van de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De VVD was in 2016 de populairste partij onder zzp’ers en besteedt in het verkiezingsprogramma 2021 weer volop aandacht aan deze doelgroep. “Het allerbelangrijkste is dat zzp’ers voor vol worden aangezien”, zegt Tielen. “In de markt en in de maatschappij worden ze serieus genomen, maar niet in Den Haag.”

Volgens het VVD-kamerlid hebben haar collega’s in de Tweede Kamer het altijd over de maaltijdbezorgers en de kwetsbare thuiszorgmedewerkers als het over zzp’ers gaat. Maar dat is slechts een heel klein deel van het geheel, benadrukt ze. “Zzp’ers variëren van IT’ers tot kunstenaars, van juffen tot boeren”, somt ze op. “De grote gemene deler is dat ze ondernemend en zelfstandig zijn. Ze willen vrijheid om hun werk op hun eigen manier te combineren met hun privésituatie. Al deze ondernemers lijden nu onder misstanden bij een kleine groep.”

Wet tegen schijnconstructies

Daarmee verwijst ze naar de onduidelijkheid rondom de vervanging van de wet DBA. Die wet moest schijnzelfstandigheid voorkomen en echte zelfstandigen zekerheid bieden. De eerste versie mislukte en zou vervangen worden, maar dat is het kabinet niet gelukt.

• Lees ook: Hoe zit het ook alweer met de vervanging van de Wet DBA? 12 vragen en (halve) antwoorden

Net als de andere partijen, wil ook de VVD schijnzelfstandigen beschermen. Maar het voorstel van de Commissie Borstlap om uit te gaan van werknemerschap ‘tenzij’, dat vindt ze maar niks. “Laten we nou de grote groep ondernemende zzp’ers als uitgangspunt nemen voor nieuwe regelgeving, in plaats van de uitzonderingen. Dwing al die ondernemers niet in een dienstverband.”

Fiscaal-juridisch bestaat de zzp’er niet

Tielen wil zelfstandig ondernemers een eigen rechtspositie in het Burgerlijk Wetboek geven. “De zzp’er bestaat niet. Al helemaal niet fiscaal-juridisch”, zegt ze. “Op dit moment kun je op allerlei manieren zelfstandig ondernemer zijn. We willen meer herkenbaarheid met zo’n zzp-rechtspositie en hopen dat dit weer leidt tot meer erkenning voor zelfstandigen.”

Hoe ziet Tielen zo’n rechtspositie voor zich? Minimale eisen voor zzp-schap volgens de VVD: zelf beslissen of je een opdracht aanneemt en je eigen tarieven vaststellen. “Op dit moment hoef je je alleen maar in te schrijven bij de Kamer van Koophandel, een administratieve handeling van niks”, zegt ze. “Met een rechtspositie kunnen we zzp’ers echt bewust maken van de rechten, plichten en verantwoordelijkheden van zzp-schap. Als een zzp’er verklaart dat hij bereid en in staat is alle consequenties te dragen, dan wil ik hem met rust laten. Dat is een utopie, maar een rechtspositie kan alles fiscaal en juridisch wel een stuk makkelijker maken.”

Het idee van een aparte wettelijke status voor zzp’ers is niet nieuw. In het regeerakkoord was zelfs een onderzoek afgesproken naar een rechtspositie voor zelfstandigen, maar daar is niets van terecht gekomen.

Uitstel handhaving schijnzelfstandigheid

“Wij zullen met luidere stem opkomen voor zzp’ers de komende kabinetsperiode”, zegt Tielen. “Als het aan mij ligt, nemen we zo snel mogelijk onzekerheid over wet- en regelgeving weg. Door het wettelijke onderscheid tussen zzp’ers en werknemers te verhelderen, kan de Belastingdienst actief gaan handhaven op de uitwassen. Werkgevers die mensen dwingen om zzp’er te worden om de kosten te drukken, krijgen een boete en moeten de werkenden een contract aanbieden.”

Maar tot er duidelijkheid is, moet handhaving op schijnzelfstandigheid uitgesteld worden. Tielen zei eerder al dat ze blij is dat handhaving van de wet DBA op dit moment is opgeschort tot september 2021. De pilot met de webmodule geeft opdrachtgevers en zzp’ers namelijk niet genoeg duidelijkheid, vindt ze.

Geen verplicht pensioen, wel zzp-aov

Pensioenopbouw voor zzp’ers wil de VVD niet verplichten. “Maar ik wil zzp’ers wel bewust maken van de nadelen als je niets opbouwt”, zegt Tielen. “En het moet makkelijker worden om je aan te sluiten bij een pensioenverzekeraar. Daarnaast mogen ze wat mij betreft hun pensioen ook op een andere manier regelen. Dat doen veel zzp’ers trouwens al. Bijvoorbeeld via hun partner, verhuur van een pand of goodwill van het bedrijf.”

VVD wil zzp’ers dus het liefst met rust laten, maar is tegelijkertijd voorstander van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Tijdens de vorige verkiezingen was VVD nog tegenstander van zo’n zzp-aov.

“Het liefst willen we een verzekering voor alle werkenden, maar dat betekent dat het hele sociale stelsel op de schop moet”, zegt Tielen. “Daarom beginnen we met een zzp-aov. Zo’n verzekering is op dit moment moeilijk en duur om af te sluiten voor zzp’ers. Daar gaan we iets aan doen.”

Maak vast flexibeler

Het sociale stelsel voor alle werkenden is een voorstel van de Commissie Regulering van Werk. In opdracht van het kabinet bracht deze commissie onder leiding van Hans Borstlap advies uit over hoe de regels rond werk er in Nederland uit moeten zien om toekomstbestendig te zijn. In het eindrapport stond onder andere dat de verschillen tussen vast en flex kleiner moeten worden.

Daar is Tielen het mee eens. “Werktevredenheid is gerelateerd aan autonomie, dat geldt voor alle werkenden”, zegt ze. “Zowel zzp’ers als mensen in loondienst willen kiezen waar, wanneer en hoe ze werken. Zij willen de baas zijn over hun werk. Om dat voor elkaar te krijgen, worden ze vaak zzp’er. Wij willen dat ook vaste dienstverbanden voorzien in de behoefte aan autonomie, zodat organisaties in staat zijn mensen te behouden. In de zorg is dat bijvoorbeeld belangrijk.”

De zzp’er moet serieus genomen worden, benadrukt ze. “Sommige partijen willen zzp in bepaalde sectoren verbieden. Dat lost niks op. Maak in plaats daarvan het vaste dienstverband aantrekkelijker. Zorg dat het voor iedereen mogelijk is om je werkende leven in te vullen zoals het hem past.”

Meer dan drie rijbanen: behoud flexcontracten

De VVD wil werknemers verleiden om meer vaste, fulltime dienstverbanden aan te bieden. Dat wil de partij onder meer doen door het ontslagrecht te versoepelen voor kleine ondernemers. “Tegelijkertijd wil ik onzekerheid bij werknemers voorkomen”, zegt Tielen. “Er moet wel een basale voorspelbaarheid zijn wat betreft werk en inkomen, zodat ook jonge mensen weten dat ze over een jaar nog hun hypotheek kunnen betalen. Daarom willen we de variatie in contractvormen behouden.”

De Commissie Borstlap stelt juist voor om alle contractvormen terug te brengen tot drie ‘rijbanen’: vaste dienst, uitzend of zzp. VVD wil dat er meer variatie mogelijk blijft. “Flex zit in het verdomhoekje, terwijl het voor veel werkenden en werkgevers een goede oplossing is. Flexcontracten hoeven geen probleem te zijn als je zorgt dat iedereen goed verzekerd is en je handhaaft op de uitwassen.”