De echte arbeidsmarkt ontbreekt in het rapport Borstlap

Net voor de crisis van 2008 kwam de commissie Bakker met een uitstekend rapport over de noodzakelijke veranderingen op de Nederlandse arbeidsmarkt om o.a. de arbeidsparticipatie in Nederland verder te vergroten. Door de crisisjaren is van implementatie van aanbevelingen uit dit rapport weinig tot niets gekomen. Eenzelfde lot zou zomaar eens ook kunnen gelden voor het rapport van de commissie Borstlap uit 2020. Net uitgekomen voor een crisis waarvan de gevolgen nog een paar jaar zullen na-ebben. Met de vorming van een nieuw kabinet van misschien wel vier of meer partijen, is de kans levensgroot dat de noodzakelijke arbeidsmarkthervormingen vooruitgeschoven gaan worden.

Commissie Borstlap heeft internettransitie genegeerd

Tussen de rapporten van commissie Bakker en Borstlap is een aantal interessante parallellen te constateren. Beide uitstekende rapporten, beide net voor een grote crisis geschreven én beide rapporten negeren het effect van de arbeidsmarkttransformatie sinds de komst van internet nagenoeg volledig. In het rapport van commissie Bakker komt het woord internet nul keer voor. In dat van Borstlap acht keer, primair in relatie tot het woord “internetplatform”. Dat laatste is pikant omdat het de enige marktplaats is die in het rapport wordt besproken en slechts goed is voor 0,4% van het online-aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt. De andere 99,6% blijven onbesproken, zoals vacaturesites, search engines, social media, en jobaggregators. Nog los van de hele bemiddelingsmarkt die zo’n 40 miljard euro groot is in Nederland.

Het is fair to say dat ook de commissie Borstlap de internettransitie en haar effecten op de arbeidsmarkt nagenoeg niet heeft meegenomen in haar analyses.

Hoe kan het toch dat de allocatiefunctie genegeerd wordt?

Hoe komt het toch dat het daadwerkelijke functioneren van de arbeidsmarkt (de plek waar vraag en aanbod elkaar echt vinden), de echte arbeidsmarkt, in rapporten over de arbeidsmarkt nooit terugkomt? Het nieuwe huis wordt altijd perfect beschreven, maar de bouwers, gereedschappen en materialen zijn dezelfde die voor het vorige huis werden gebruikt.  Wie de lijst met geïnterviewden doorneemt, de geraadpleegde literatuur en onderzoeken, en bouwstenen van de oplossingen (zoals UWV, vakbonden e.d.) wordt nauwelijks verrast. Maar de belangrijkste pijlers van het functioneren van de huidige arbeidsmarkt ontbreken, zoals Indeed, LinkedIn of Nationalevacaturebank. Google of Facebook. Bullhorn, Nétive, Headfirst, Carerix, Jellow, Planet Interim of Mysolution. 123test.nl, carrieretijger.nl, nationaleberoepengids.nl of sollicitatiedokter.nl. Dat is toch heel bijzonder omdat in nagenoeg alle succesvolle matching op de arbeidsmarkt deze partijen een rol spelen. Zij vormen het cement in het huis van de hedendaagse arbeidsmarkt.

Allocatiefunctie

Hoe kan het toch dat de allocatiefunctie genegeerd wordt, terwijl deze functie de daadwerkelijke arbeidsmarkt is? Hoe vinden mensen werk en wat kan de overheid doen om dat te vereenvoudigen? Het antwoord is heel simpel. Dat wordt nooit onderzocht.

Bij het samengaan van het CWI en UWV zijn de laatste onderzoeken die publiek gefinancierd zijn over het zoekgedrag van mensen op de arbeidsmarkt wegbezuinigd. En ondanks dat er meer dan voldoende data (zelfs real-time) en onderzoeken aanwezig zijn over het functioneren van de arbeidsmarkt, wordt deze nooit meegenomen in onderzoeken van bijv. de SER, ROA, TNO, SEO of in dit geval de commissie Borstlap. Als het niet wordt onderzocht door één van de gerespecteerde (universitaire) onderzoeksinstellingen in Nederland of daarbuiten, bestaat het niet en valt het buiten de scope. Dit verklaart ook waarom er een kleine pagina in het Borstlaprapport wordt besteed aan 0,4% van de functioneerde arbeidsmarkt. Daar is recent veel onderzoek naar gedaan, o.a. door de SER, TNO en SEO. Over de andere 99,6% wordt met geen woord gerept, net als  over de onderliggende matchingstechnologie en de kansen en bedreigingen die daarmee samenhangen. Om nog maar te zwijgen (wat dan ook letterlijk gebeurt) over de grote problemen van werk.nl, die juist een baken van licht had moeten zijn richting het goed, transparant en eerlijk functioneren van de arbeidsmarkt.

De uitvoerders van toen werken met instrumenten van toen

Instrumenten van gisteren

Je kunt niet onderzoeken wat je niet meet. Maar je mag ook niet negeren wat er daadwerkelijk is, simpelweg omdat de mensen die je interviewt of de bronnen die je raadpleegt hierin niet thuis zijn. Het werk van de commissie Borstlap verdient dikke complimenten en ik hoop dat het integraal met al zijn plussen en minnen wordt overgenomen. Maar ik maak me ernstig zorgen over het feit dat de uitvoerders van vroeger, ook degenen zijn die het nieuwe huis van werk moeten gaan bouwen.

De uitvoerders van toen werken met instrumenten van toen. Bewezen onsuccesvol gebleken, maar worden nu veelvuldig aangehaald in het rapport als de oplossing van morgen. Het lijkt me verstandig om een aantal onderaannemers aan te trekken die verstand hebben van het functioneren van de huidige arbeidsmarkt, en die ontbraken in de lijst van onderzoeken en geïnterviewden. Je lost het probleem niet op met de denkwijze die het heeft veroorzaakt, zoals Einstein dat al eens verwoorde.