EU freelance cijfers: minder mannen, meer vrouwen

Het aantal zelfstandigen zonder personeel in de EU neemt nauwelijks toe. Maar de verschillen tussen landen zijn groot.

Het aantal zelfstandigen zonder personeel in de EU is in de periode 2010-2019 nauwelijks gestegen, terwijl de totale beroepsbevolking in die periode met 7% steeg. Maar de verschillen tussen landen zijn fors. Opvallend is de groei van het aantal vrouwelijke freelancers. Een en ander blijkt uit de jongste cijfers over ‘Self-employed persons without employees (own-account workers)’, van Eurostat, het statistiekbureau van de Europese Unie. In deze cijfers tot 2019 is het VK nog meegenomen.

In de zeven landen die in 2002 het hoogste aantal zelfstandigen hadden, waaronder Griekenland, Roemenië en Portugal, daalt het aantal zelfstandigen. De landen in het noordwesten van Europa laten een wisselend beeld zien. Zoals onderstaand staatje laat zien, is bijvoorbeeld de daling in Duitsland, dat van oudsher toch al weinig zelfstandigen heeft, opvallend. Ook de forse groeicijfers in Frankrijk springen in het oog, nu niet het land dat bekend staat om zijn flexibele arbeidsmarkt. In vrijwel alle landen in dit staatje groeide de totale werkzame beroepsbevolking ook.

Vrouwen

Minstens zo opvallend is natuurlijk het flinke verschil tussen mannen en vrouwen.

Waar in de EU het aantal zelfstandigen daalde (terwijl de totale beroepsbevolking wel groter werd), steeg het aantal vrouwelijke zelfstandigen. Dat is in bijna elk land te zien. Het geldt ook voor landen met een dalende trend. En in landen waar het aantal zelfstandigen groeit, stijgt het aantal vrouwelijke zelfstandigen nog veel harder. Zie ook hier bijvoorbeeld Frankrijk. Maar ook in België en Nederland neemt het aantal vrouwelijke freelancers veel harder toe.

Over de hele EU gemeten is een derde van alle zelfstandigen vrouw. Zwitserland staat bovenaan de top tien landen met het hoogste percentage vrouwelijke freelancers (49%), gevolgd door Luxemburg en Litouwen. Nederland staat op plek zeven en België haalt met 36% nog net de top tien.

Deel beroepsbevolking

In vrijwel alle landen in de EU – behalve Griekenland – is tussen 2010 en 2019 de totale werkzame beroepsbevolking gegroeid. Om het aantal freelancers in dat perspectief te zetten, is het aantal zelfstandigen zonder personeel in de onderstaande diagram afgebeeld als een percentage van de totale beroepsbevolking over de periode 2002-2019. Dat geeft per land ook de ontwikkeling in Europees perspectief weer.

In 2002 zat Nederland nog duidelijk onder het Europees gemiddelde, in 2010 er net onder en nu er ongeveer twee procentpunt boven. Dat maakt Nederland qua groei in deze periode één van de toplanden, maar we zijn nog lang niet het land in de EU met de meeste zzp’ers.

Oorzaken van de verschillen

Waarom het aantal freelancers in het ene land stijgt en in het andere land daalt, is afhankelijk van meerdere factoren. Neem bijvoorbeeld Frankrijk, een land dat een hogere stijging vertoont dan al haar buurlanden. Zoals gezegd heeft de stijging van het aantal vrouwelijke freelancers in Frankrijk een groot effect op het totaal; het aantal vrouwen is ongeveer vier keer zo hard gestegen als het aantal mannen.

Ook andere demografische gegevens lichten een tipje van de sluier. Freelancers zijn in Frankrijk gemiddeld jong, zo blijkt onder andere uit het onderzoek ‘Freelancing in Europe 2021’ dat freelance platform Malt uitvoerde in samenwerking met Boston Consulting Group. Uit dit onderzoek blijkt dat freelancers in Frankrijk gemiddeld 37 jaar zijn als ze beginnen, een lagere leeftijd dan in de buurlanden. Maar liefst 60% van de Franse freelancers valt in de leeftijdscategorie 25-39. Steeds meer freelancers beginnen jong, sommige beginnen direct na het afstuderen.

Jonge professionals durven steeds vaker de drempel over om voor zichzelf te beginnen. Gecombineerd met het stijgende percentage vrouwelijke freelancers levert dit een nieuwe aanwas op.