Alternatief Sociaal Akkoord ONL, VZN pleit voor ‘eigentijdse afbakening werknemer en zelfstandige’

Bouw de fiscale regelingen voor zelfstandigen om tot een toekomstgericht stelsel, waarin de fiscale faciliteiten voor zelfstandigen worden gekoppeld aan het afdekken van ondernemers- en sociale risico’s. Leg nieuw onderscheid tussen werknemer en zelfstandige vast in de wet, zodat we voor een keer af zijn van de discussie over wie nu wel of niet als zelfstandige kan werken. Creëer een basisvoorziening voor arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden, los van contracttype. Dat zijn een aantal punten uit het sociaal akkoord dat werkgeversorganisatie ONL, de Vereniging Zelfstandigen Nederland én vakbond AVV ( Alternatief voor Vakbond) gesloten hebben.

Dit Sociaal Akkoord 2021 is de opvolger van het Sociaal Akkoord 2017 van AVV en ONL. Het akkoord is door  Hans Biesheuvel (ONL), Cristel van de Ven (VZN) en Martin Pikaart (AVV) aangeboden aan Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Naar verluid komen de traditionele polderpartijen als VNO, FNV en CNV binnenkort met een eigen akkoord. Die zal naar verwachting een stuk minder ‘zzp-vriendelijk’ zijn.

• Zie hier voor de volledige tekst van dit akkoord van ONL, VZN en AVV

Hervorming arbeidsmarkt

ONL, AVV en VZN hebben in dit nieuwe akkoord concrete afspraken gemaakt over de uitvoering van de voorstellen uit het eindrapport van de Commissie Regulering van Werk (Commissie-Borstlap). Hans Biesheuvel, voorzitter en oprichter van ONL voor Ondernemers: “Als we in Nederland de bakens willen verzetten op de arbeidsmarkt langs de lijnen van het rapport Borstlap, dan zullen alle betrokken partijen over hun eigen schaduw heen moeten springen. Wij hopen met dit Sociaal Akkoord 2021 andere partijen in de polder te inspireren om dit ook te doen.”

Opvallend aan het akkoord is dat er grote stappen worden gezet om het oneigenlijk gebruik van flexkrachten en driehoeksrelaties (verder) aan banden te leggen. Uitzendwerk met een uitzendbeding wordt bijvoorbeeld beperkt tot maximaal 26 weken. Die termijn is nu 78 weken. Het CAO overleg tussen de ABU, NBBU en vakbonden FNV en CNV klapte vorige week juist op dit punt. De uitzendbranche wil niet verder gaan dan een verkorting van de termijn tot 52 weken.

Het akkoord tussen ONL, AVV en VZN zet stevig in op het aantrekkelijker maken van werkgeverschap. Naast een ‘eenvoudigere ontslagbescherming’ willen de partijen dat ondernemers een bonus krijgen voor het in dienst nemen van de eerste werknemer. De loondoorbetalingsplicht bij ziekte gaat naar 1 jaar en de re-integratie verplichting vervalt voor kleine ondernemers. Verder moeten ondernemers hulp krijgen bij het werkgeverschap met een nieuw in te richten ‘UWV voor werkgevers’.

Meer evenwicht in fiscale verschillen

De drie partijen willen dat er meer evenwicht komt in de fiscale behandeling van verschillende rechts- en contractvormen. De commissie Borstlap wil de fiscale verschillen tussen werknemers en zelfstandigen wegnemen. Dat zien de initiatiefnemers van dit sociaal akkoord niet zitten. “Fiscale verschillen mogen wel degelijk blijven bestaan, zolang eventuele prikkels om enkel voor fiscale voordelen te kiezen voor een bepaalde contractvorm maar worden weggehaald.” ONL, VZN en AVV willen dat de huidige fiscale regelingen voor zelfstandigen worden omgebouwd tot een toekomstgericht stelsel. “Koppel de fiscale faciliteiten voor zelfstandigen aan het afdekken van ondernemers- en sociale risico’s.” VZN noemt dat het trampoline model’.

Daarbij moet er een algemene arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden komen, onafhankelijk van de contractvorm. Deze verzekering kent een ‘procentuele en begrensde’ premie die gelijk is voor iedereen en met één jaar wachttijd. De hoogte van de uitkering kan aansluiten bij het wettelijk minimumloon.

Definitie zelfstandige ondernemerschap in de wet

Dit Sociaal Akkoord omarmt de analyse van de Commissie Borstlap dat het huidige stelsel van contractvormen drastisch teruggebracht moet worden naar drie ‘rijbanen’. Het vaste contract, uitzenden en zelfstandigen ondernemerschap.

Anders dan dat advies stelt VZN voor om te komen tot “eigen wettelijke criteria voor een zelfstandige zonder personeel.”  Door een ‘scherpe afbakening’ tussen werknemerschap en ondernemerschap wettelijk vast te leggen ontstaat er zekerheid bij opdrachtgevers en opdrachtnemers, zekerheid die momenteel ontbreekt. “Tegelijkertijd kan een scherpe afbakening leiden tot een effectieve aanpak van misstanden” vindt VZN.

Wat die criteria nu precies zijn, dat staat in dit sociaal akkoord niet uitgewerkt. Ook niet in een eerdere ‘handreiking’ van VZN. Zelfstandig ondernemerschap gaat wat betreft VZN in ieder geval over ‘onafhankelijk en zelfredzaamheid’ en over het zelf kunnen dragen van de verantwoordelijkheid van het ondernemerschap. VZN zegt daarbij dat nieuwe wettelijke regels er toe zullen leiden dat sommige mensen die nu te boek staan als zelfstandig ondernemer dit uiteindelijk niet blijken te zijn. Voor die groep moet er een transitieplan komen.

Formatie

Een antwoord geven op de voorstellen van de Commissie Borstlap – waar dit akkoord een voorzet voor geeft – is een van de lastigere dossiers in de aanstaande formatie. Nieuws, achtergronden en analyses op ZiPconomy zijn te volgen op de pagina #Formatie2021