Bijpraatsessie bewindslieden laat forse verschillen binnen Kabinet over zzp-beleid zien

In hoeverre geef je mensen zelf de ruimte om te kiezen voor de contractvorm die ze zelf willen, zelfstandig of als werknemer? Hoe ver moet je gaan als overheid om voor zelfstandigen sociale zekerheid te regelen, als ze dat zelf niet willen? Het zijn de meer ideologische discussiepunten rond het zzp-beleid. En punten waar het CDA en D66 lijnrecht tegenover elkaar staan.

Dat werd duidelijk tijdens de ‘stakeholdersbijeenkomst Werken als zelfstandige’. Een online bijeenkomst waarin betrokken bewindslieden, Koolmees (SZW/D66), Vijlbrief (FIN/D66) en Keijzer (EZK/CDA) een bont gezelschap van belangenorganisaties bijpraatten over het zzp-beleid van het kabinet.

Voor Vijlbrief is een van de punten die dit dossier complex maakt hoe je onderscheid maakt tussen wie zelf kiest voor het zelfstandig ondernemerschap en wie dat eigenlijk zelf niet wil. Keijzer wil vooral af van de ‘doe-als-of zelfstandigen’ en de zogenaamde zelfstandigen. “Mensen die zelf kiezen voor het zzp-schap, maar dat vooral doen vanuit de financiële voordelen” zo vindt ze. “We zijn in coronatijd tegen de harde grenzen aangelopen. Die zogenaamde zelfstandigen betaalden als eersten de rekening. En wat zie je dan, dan kijkt iedereen naar de overheid om dat op te lossen. In coronatijd kan dat. Maar dat heeft mij wel gesterkt in de opvatting dat er maatregelen nodig zijn.”

Een remedial teacher, die specifieke vaardigheden heeft en dat bij meerdere scholen doet, daarvan kan Koolmees zich voorstellen dat dat prima als zelfstandig ondernemer kan. Keijzer weet dat zo net nog niet, immers zo iemand kan ook in dienst bij een schoolbegeleidingsdienst.

Waar Koolmees het wil houden bij een basisvoorziening arbeidsongeschiktheidsverzekering en geen verdere verplichtingen op het vlak van pensioen (‘daar hebben we al een basis voorziening voor, de AOW.’ ) is voor Keijzer die AOW niet voldoende (‘een deel van de zelfstandigen bouwt te weinig pensioen op en vraagt straks bijzondere bijstand op’).

Koolmees en Vijlbrief willen de pilot van de webmodule gebruiken om te zien of de gebruikte criteria begrepen en erkend worden en om te zien welke weerstand ze oproepen. Voor Keijzer kunnen de vragen ‘waarvan ze niet vrolijk worden’ juist nodig zijn om af te komen van de ‘zogenaamde zelfstandigen’. ‘Er zullen heilige huisjes aan gaan’ aldus Keijzer die overigens ook benoemde dat de Nederlandse economie ook gebaat is met (zelfredzame) echte zelfstandigen.

Zo werden de ideologische verschillen tussen de liberale lijn van D66 en het sociaal conservatieve gedachtegoed van het CDA flink zichtbaar. Verschillen die in de formatie ongetwijfeld een rol gaan spelen als er knopen doorgehakt moeten worden.

• lees ook: Snel akkoord over arbeidsmarkt en zzp dossiers door verschil VVD/D66 en CDA lastiger dan het lijkt

Pilot webmodule & breed maatschappelijk gesprek

Tijdens de bijeenkomst werd ook nog besproken wat dit demissionaire kabinet nog doet in dit dossier. Vooral ook voor het volgende kabinet

• De pilot van de webmodule is zo goed als klaar. De zomer wordt gebruikt om een evaluatie te schrijven die dan direct na de zomer met de Kamer besproken wordt. Dan kan besloten worden of deze variant toepasbaar is, hij aangepast moet worden of dat er een ander instrument nodig is.
• Een eventuele verlenging van het handhavingsmoratorium (die nu loopt tot 1 oktober) is wat betreft Vijlbrief aan een nieuw kabinet.
• Er vinden momenteel ‘maatschappelijke gesprekken’ plaats binnen diverse sectoren, om ‘op te halen’ hoe binnen die sectoren gedacht wordt over welk type werk nu wel of niet door zzp’ers gedaan zou kunnen worden. De conclusies hiervan komen ook na de zomer naar de Kamer.

De gehele bijeenkomst is hier terug te kijken. De hoofdpunten staat hieronder in een twitter overzicht.