Omgaan met klimaatverandering vraagt om herverdeling van banen

Vijf voor twaalf

Deze week verscheen het klimaatrapport van het IPCC, het internationale klimaatpanel van de Verenigde Naties. Een rapport met een duidelijke boodschap: het is vijf voor twaalf – en op sommige plekken op de wereld al vijf over twaalf – als het gaat om het reduceren van CO₂. Nodig om de opwarming van de aarde binnen de 1,5 graad Celsius te houden. Abstracte kost? Dacht het niet.

Als het gaat over maatregelen voor klimaatadaptatie (het beperken van de gevolgen van klimaatverandering) gaat het vaak over technische zaken en investeringen die overheden en bedrijven moeten doen. Het gaat ook over gedrag: maatschappelijk verantwoord ondernemen voor bedrijven. En inwoners van Nederland worden onder andere aangespoord ‘van het gas af te gaan’. Je hoort ook over sectoren zonder en met toekomst: denk aan de industrie rond fossiele brandstoffen en anderzijds industrieën die te maken hebben met de waterstofeconomie.

Wat nogal eens vergeten wordt, is een zeer belangrijke factor om de klimaatadaptatie te realiseren: de beschikbaarheid van voldoende (technisch) geschoold personeel. “Personeel dat is voorbereid op de banen van de toekomst”, zeggen we. We vergeten dat we die banen nu al moeten invullen.

Nieuw allocatievraagstuk

En daar wringt de schoen op de krappe arbeidsmarkt. Formeel gezegd: daar rijst een nieuw allocatievraagstuk. Hoe verdelen we de schaarse beroepsbevolking op zo’n manier dat mensen gaan werken aan zaken die er echt toe doen voor de toekomst voor onze kinderen?

Een voorbeeld: hoeveel zin heeft het om mensen op te leiden voor een administratieve baan als technologie deze banen straks deels overbodig maakt, de dijken moeten worden opgehoogd, er meer windturbines moeten komen en woningen van het gas af moeten? Moeten we niet met de BV Nederland bekijken in welke sectoren we enorme aantallen mensen zo snel mogelijk aan het werk helpen? Met een planmatig en doelgericht opleidings- en arbeidsmarktbeleid.

Want het kan: snel van de ene naar de andere sector. Dat nood wetten breekt, zagen we tijdens de coronacrisis. Laten we dat gevoel van urgentie vasthouden bij de grootste uitdaging waarvoor we staan.