Zzp’er wordt de dupe van het verdwijnen van de ‘tijdelijke lijfrente’, vrezen verzekeraars

Pensioenaanbieders, het Verbond van Verzekeraars, financieel adviseurs en de Consumentenbond hebben forse kritiek op het verdwijnen van de ‘tijdelijke lijfrente’, meldt het Financieel Dagblad dinsdag. Veel zzp’ers bouwen pensioen op via lijfrente en de helft van hen laat die rente binnen vijf jaar na zijn AOW-leeftijd uitkeren, vertellen de experts aan het FD.

Waarom tijdelijke lijfrente?

Volgens pensioenbank Brand New Day bouwen ondernemers gemiddeld €50.000 op aan lijfrente. Wie dat uitsmeert over vijf jaar krijgt maandelijks €850, terwijl een levenslange uitkering slechts €150 per maand betekent. Bovendien geven gepensioneerden het geld liever uit als ze nog relatief jong zijn, bijvoorbeeld aan hun hypotheek of een reis.

Dat kan straks waarschijnlijk niet meer. In het pensioenakkoord is namelijk afgesproken dat voor alle werkenden die pensioen opbouwen dezelfde fiscale regels moeten gelden.

Gelijke fiscale regels voor alle werkenden

Wie nu spaart via zijn werkgever, mag zijn pensioen enkel levenslang laten uitkeren. Zelfs als hij dan maar een heel klein bedrag per maand ontvangt. Deze regel gaat ook gelden voor mensen met pensioen in de vorm van een lijfrente. Lijfrente uitkeren kan in de toekomst alleen levenslang of minimaal 20 jaar.

Lijfrentespaarders krijgen daar een zogenoemde ‘hoog-laagconstructie’ voor terug. Dat betekent dat de uitkering de eerste jaren hoger is en jaarlijks daalt. Ook krijgen ondernemers die sparen via een lijfrente evenveel ruimte om belastingvrij premie te storten als deelnemers van een pensioenregeling van een werkgever: maximaal 30% van hun bruto inkomen, in plaats van de huidige 13%.

Volgens de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2021 van CBS/TNO maakt 22% van de ‘zzp’ers eigen arbeid’ gebruik van een dergelijke regeling als onderdeel van zijn pensioenplan.

17 procent zegt dus (nog) niets aan pensionopbouw te doen. In 2017 was dat nog 27%. De helft van deze groep geeft aan daar geen geld voor te hebben. 30% is er ‘nog niet aan toegekomen’, 20% vindt het pensioen nog ‘ver weg’.

Wetsvoorstel verwacht

Deze nieuwe regels omtrent de lijfrente komen waarschijnlijk in het wetsvoorstel dat hoort bij de uitvoering van het pensioenakkoord. De nieuwe wet moet in 2023 ingaan.

Naar verwachting stuurt minister Wouter Koolmees het wetsvoorstel binnen een paar maanden naar de Tweede Kamer. Of en hoe de nieuwe regels rondom lijfrente sparen erin staan, is nog niet duidelijk. Het wetsvoorstel ligt op dit moment voor advies bij de toezichthouders.

Verzekeraars vrezen dat de nieuwe belastingvoordelen niet opwegen tegen het nadeel van het afschaffen van de tijdelijke lijfrente. Als het kabinet de tijdelijke lijfrente inderdaad afschaft, vrezen verzekeraars juist dat de vraag naar lijfrentes afneemt. Volgens het Verbond van Verzekeraars staat dit haaks op de wens van de politiek om zzp’ers meer pensioen te laten opbouwen.

Volgens de verzekeraars zijn de plannen slecht nieuws voor ‘honderdduizenden Nederlanders, vaak zzp’ers en ondernemers’.

Onderzoekers: hoog-laagconstructie is prima vervanging

Niet iedereen is tegen de afschaffing van de tijdelijke lijfrente. Hoogleraar Herman Kappelle en fiscalist Bas Dieleman deden onderzoek naar zelfstandigen en pensioenopbouw. In een artikel in het weekblad Fiscaal Recht concluderen zij dat 9,6% van de zelfstandigen pensioen opbouwt in een lijfrente, oftewel ‘derde pijler’. Dit is een lager percentage dan blijkt uit de ZEA, omdat Kappelle en Dieleman zowel zzp’ers eigen arbeid ondervroegen als zzp’ers die producten verkopen.

Meer dan de helft van deze groep heeft naar eigen zeggen niet genoeg geld om op deze manier te sparen. Een derde ‘is er nog niet aan toegekomen’, schrijven de onderzoekers.

Kappelle en Dieleman denken dat de laatste groep meer zal sparen als het kabinet de regels eenvoudiger maakt. Zij denken ook dat de hoog-laagconstructie een prima vervanging is van de tijdelijke lijfrente. “Bijkomend voordeel is dat de hoog-laagconstructie ook toepasbaar is in de periode vóór de AOW-gerechtigde leeftijd. […] Dit is aantrekkelijk voor mensen die eerder willen stoppen met werken.”

Lees hier: Schaf niet de tijdelijke lijfrente af, maar voer tijdelijk pensioen in