Dit waren de VVD/D66 ideeën voor een ‘kansenrijke arbeidsmarkt”

Een herziening van de Wet DBA. Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Een eigenstandige positie in de SER voor zelfstandigen. en meer ruimte om collectief te onderhandelen. Dat is een aantal punten uit het document op hoofdlijnen die VVD en D66 deze zomer hebben opgesteld. Informateur Hamer wilde hiermee de formatie op gang brengen, wat niet gelukt is.

Het document is vandaag naar de Kamer gestuurd. Wat daar nu de waarde van is, moet nog blijken. Het geeft in ieder geval een inkijk in hoe VVD en D66 de onderhandelingen met andere partijen wilden.

Werk is meer dan inkomen

De arbeidsmarkt en de positie van de zelfstandigen daarin vormt een van de thema’s van het stuk. “De komende jaren zijn hervormingen nodig om Nederland perspectief en zekerheid te bieden”,  zo schrijven de opstellers. “Werk is meer dan inkomen. Het geeft eigenwaarde, sociale contacten en ontwikkeling. Wie werkt voelt zich beter. Bovendien hebben we iedereen nodig om als samenleving welvarend te blijven. Nu werk steeds meer verandert, bijvoorbeeld door de grote transities die onze economie doormaakt, is het extra belangrijk dat er perspectief blijft. De overheid draagt bij aan mensen van werk naar werk helpen, samen met sociale partners.”

Naast het verhogen van met minimumloon (‘waar mogelijk ook voor jongeren’) en het verbeteren van de positie van de middeninkomens en de nodige aandacht voor scholing, staan in het stuk ook een aantal passages over de zelfstandigen en in bredere zin flexwerk.

Inhoud werk bepalend voor contractvorm

“Echte zelfstandigen en ondernemerschap worden ondersteund en schijnzelfstandigheid wordt bestreden. De wet DBA wordt herzien”, zo staat te lezen. Daarbij moet de “inhoud van het werk is bepalend voor de contractvorm in plaats van de huidige (fiscale) regels. “

Verder uitgewerkt wordt dat niet. Dat zal wel bepalen in welke mate dit zinnetje impact heeft voor zelfstandige professionals en hun opdrachtgevers.

De Commissie Borstlap adviseerde al eerder om minder uit te gaan van termen als ‘toezicht’ of ‘leidinggeven’ en meer de scheidslijn te leggen of iemand ‘ingebed is’ in een organisatie. Wanneer dat zo is, dan kan dat werk niet door een zelfstandige professional gedaan worden, is de visie van de Commissie Borstlap. Zo expliciet staat het er dus (nog?) niet.

• Lees ook: Voorstellen commissie Borstlap betekenen einde van huidige ZP-model

Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering

“De liberale partijen willen een ‘betaalbare en verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden die niet als werknemer verzekerd zijn.”

Dat is wel een opvallend standpunt. Dit is dus niet een algemene verzekering voor alle werkenden, waar de partijen zich eerder wel hard voor maakten. Ook de Commissie Borstlap is voorstander van zo’n systeem in plaats van een aparte voorziening voor zelfstandigen. Ook wordt hier – anders dan in de uitwerking van de Stichting van de Arbeid dat eerder is gepresenteerd – geen uitzondering gemaakt voor zelfstandigen met personeel en lezen we ook niets over een opt-out voor wie al een eigen verzekering heeft. Maar goed, daarvoor was dit document wellicht nog te veel op ‘hoofdlijnen’.

“Het regelen van pensioen en scholing moet voor zelfstandigen ‘makkelijker’ worden.”

Tot slot willen de VVD en D66 willen verder dat zelfstandigen een “eigenstandige positie in de SER” krijgen. De twee zelfstandigenvertegenwoordigers die nu in de SER zijn, zijn plaatsvervangende leden daar. Nu zitten daar namens de zelfstandigen FNV en PZO.

Beperkingen voor uitzendwerk

Uitzendwerk wordt ingeperkt. Het is “alleen voor tijdelijk werk en tegen gelijke arbeidsvoorwaarden”. Werkenden worden beschermd door de regels rondom flexibele arbeidsrelaties aan te scherpen. En er komt een minimumuurloon. Dit sluit aan bij adviezen van de Commissie Borstlap, maar ook bij het recente advies van de SER. VVD/CDA willen verder de aanbevelingen van de Commissie-Roemer voor arbeidsmigranten overnemen.

Het in loondienst nemen van personeel moet aantrekkelijk gemaakt worden, onder meer via een collectieve verzekering voor het tweede jaar van de doorbetaling bij ziekte voor het MKB.

Status ideeën ongewis

Zoals gezegd: een interessant inkijkje in hoe VVD/D66 elkaar gevonden hebben in een document waarmee ze het gesprek voor een meerderheidscoalitie in wilden. Nu de optie van een minderheidscoalitie reëler lijkt, wordt de kans groter dat dit ook de kern van een nieuw regeerakkoord wordt.

• Lees meer nieuws en achtergrondartikelen over de Formatie en onderliggende thema’s in dit ZiP-dossier