Kabinet: levensvatbaarheidstoets blijft uitgangspunt coronasteun zelfstandigen

Inkomstenondersteuning moet terecht komen bij zelfstandigen van wie verwacht mag worden dat ze na het wegvallen van de beperkingen hun onderneming succesvol voort kunnen zetten. Is de onderneming niet levensvatbaar, dan is hulp bij heroriëntatie passender. Dat schrijft minister Carola Schouten (CU, Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) in antwoord op Kamervragen van VVD en D66 over belemmeringen van zzp’ers bij aanvraag coronasteunmaatregelen.

Ook blijft het inkomen van partners en andere huisgenoten meetellen bij de beoordeling of een zelfstandige recht heeft op een uitkering op bijstandsniveau.

Stopzetten Tozo leidt tot extra toets

Na het verdwijnen van de Tozo zijn zelfstandigen die in financiële problemen zitten weer aangewezen op de Bbz-regelingen die door gemeenten worden uitgevoerd. De voorwaarde om die regeling te krijgen is wel iets versoepeld, maar – anders dan bij de Tozo – kijken gemeenten nu wel naar de levensvatbaarheid van bedrijven.

Dat zorgt ervoor dat zelfstandigen veel extra informatie moeten aanleveren, er mogelijke vertragingen optreden en dat er tussen gemeenten verschillen in beoordeling en behandeling ontstaan.

Niet terug naar de Tozo

’Is het niet logisch om terug naar de Tozo te gaan?’, wilden de Kamerleden weten. ‘Nee’, schrijft Schouten. Ze erkent dat sommige gemeenten (te)veel informatie uitvragen. “Daar is onderzoek naar gedaan en in een enkel geval bleek er teveel onnodige informatie door een gemeente te zijn uitgevraagd. In die gevallen is de VNG gevraagd contact met de betreffende gemeente op te nemen om hierover te communiceren”, zo laat Schouten de Kamer weten. Ze heeft gemeenten opgeroepen om “alleen die informatie uit te vragen die noodzakelijk is voor de beoordeling van de aanvraag van het vereenvoudigde Bbz.”

Levensvatbaarheid centraal

Schouten stelt dat de wetgeving gemeenten de ruimte biedt om coulant om te gaan met de situatie van ondernemers en ‘soepelheid te betrachten’ bij de levensvatbaarheidstoets van ondernemingen. Maar afstappen van die toets en van de kostendelersnorm (waarbij het inkomen van de partner wordt meegerekend om te zien of iemand onder het sociaal minimum komt), dat ziet de minister niet zitten.

“Het kabinet heeft samen met de VNG geconcludeerd dat voortzetting van het vereenvoudigde Bbz zonder de vermogenstoets, maar met de levensvatbaarheidstoets en kostendelersnorm, het beste past bij de huidige situatie waarin ondernemers die steun krijgen die het best bij hen en bij de huidige situatie past”, aldus Schouten.

“Ook ondernemers zelf zijn niet gebaat bij een niet-levensvatbaar bedrijf”, vindt de minister. “Voor zelfstandigen van wie de onderneming niet levensvatbaar is, worden er naast inkomensondersteuning met voorwaarde van bedrijfsbeëindiging vanuit gemeenten mogelijkheden geboden tot heroriëntatie richting andere (bedrijfs)activiteiten.”

Rechtszaak

Roos Wouters van de Werkvereniging is stevig teleurgesteld in het antwoord van de minister. “Helaas houdt het kabinet vast aan een ongelijke behandeling van werkenden. Met vage antwoorden gaat de minister ook de hele discussie uit de weg waarom er met zelfstandigen zo anders wordt omgegaan dan met bedrijven. Die bedrijven krijgen twee jaar NOW – met een bijna volledige vergoeding van de loonkosten – zonder dat iemand naar de levensvatbaarheid kijkt. Zelfstandigen teren twee jaar in op hun vermogen en dan ga ze wel naar de levensvatbaarheid kijken.”

Het belangenplatform zet daarom de aangekondigde rechtszaak (zie hier) tegen de staat door. Via een crowdfundingsactie wist de Werkvereniging vorige week de benodigde € 25.000 euro op te halen om die rechtszaak te kunnen voeren.