Minister wil pensioensparen voor zzp’ers makkelijker en voordeliger maken

Zelfstandigen zonder personeel moeten fors meer ruimte krijgen om fiscaal voordelig te sparen in de derde pijler. Dat schrijft minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) in een antwoord op kamervragen van D66.

Evenveel ruimte als werknemers

Schouten komt met een wetsvoorstel om de spaarruimte in de derde pijler te verhogen van 13,3% naar 30%. Het betekent dat zzp’ers en ondernemers net zo veel ruimte krijgen om belastingvrij premie te storten in een lijfrente als mensen met een pensioenregeling via hun werkgever (tweede pijler).

De minister wil 100 miljoen euro reserveren voor de verruiming. “Het kabinet vindt dat pensioenopbouw voor zelfstandigen hierdoor beter wordt gefaciliteerd”, staat in de brief. Het wetsvoorstel was in augustus al aangekondigd, Schouten schrijft nu dat ze het ‘binnenkort’ naar de Tweede Kamer stuurt.

Volgens de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2021 van CBS/TNO maakt 22% van de ‘zzp’ers eigen arbeid’ gebruik van een specifieke zzp-pensioenregeling als onderdeel van zijn pensioenplan. Zo’n 47% spaart via een pensioenfonds van een (voormalig) werkgever.

Makkelijker aansluiten bij werknemerspensioen

In het voorstel zit ook een zogenaamde ‘experimenteerwetgeving’ die het makkelijker maakt voor zzp’ers om zich aan te sluiten bij pensioenregelingen in de tweede pijler. Nu moeten zzp’ers voor opbouw in de tweede pijler hun inkomen van drie jaar geleden doorgeven.

Dat blijkt vaak een belemmering, schrijft de minister. Na overleg met de sector en zelfstandigenorganisaties stelt zij daarom voor een kortere termijn te hanteren. Dat betekent dat pensioenaanbieders voortaan kijken naar het inkomen van niet drie maar één jaar geleden.

Schouten wil deze experimentwet ‘binnen vijf jaar na invoering’ evalueren. Ze wil dan vooral weten of deze maatregel pensioensparen inderdaad makkelijker maakt.

‘Verspilling van pensioengeld’

Sjaak Zonneveld van BrightPensioen heeft er geen vertrouwen in. “Niemand zit erop te wachten, volgens mij is het verspilling van pensioengeld”, zegt hij.

Bovendien vreest hij dat zzp’ers nog minder vertrouwen krijgen in pensioensparen als het experiment mislukt. Op dit moment heeft 17% van de zzp’ers eigen arbeid geen geen enkele aanvullende pensioenvoorziening bovenop de aow (ZEA 2021).

“Experimenteer daarom in de derde pijler”, suggereert Zonneveld. “Bijvoorbeeld door de pensioenopbouw van de zzp’er te koppelen aan de omzetaangifte.” Hoe dat zou werken, lees je hier. Daarnaast zou hij het beter vinden als zzp’ers hun jaarruimte konden baseren op hun huidige inkomen, in plaats van de omzet van vorig jaar.

“Het is vervelend dat je als zzp’er in een jaar met goede omzet niet direct je pensioenpot stevig kunt vullen, maar dat moet doen op basis van hoe je inkomen het jaar daarvoor was.”

Eigen huis als pensioen?

De brief van Schouten is een reactie op kamervragen van D66-leden Marijke van Beukering-Huijbregts en Romke de Jong. Zij hadden nog een idee om pensioensparen voor zzp’ers makkelijker te maken, namelijk de mogelijkheid om huizenbezit in te zetten als pensioenvoorziening.

De minister ziet dat niet zitten. “Niet iedereen heeft een eigen woning of overwaarde op die woning”, schrijft ze. Daarnaast is een eigen huis niet altijd een goede pensioenvoorziening, vindt Schouten. Het verschilt per situatie of de overwaarde genoeg is om je oude dag door te komen.

Voor zo’n 35% van de zzp’ers die eigen arbeid verkopen is een eigen woning deel van zijn pensioenplan, blijkt uit de ZEA 2021. De minister benadrukt dat een eigen woning niet bedoeld is als pensioenvoorziening. Bovendien vreest ze dat zo’n regeling pensioensparen ingewikkeld maakt, terwijl zij de belastingregels rondom pensioen juist wil versimpelen.