Rechter geeft grensondernemers gelijk: gemeente Maastricht moet opnieuw kijken naar afgewezen TOZO-aanvragen

De gemeente Maastricht moet een Tozo-aanvraag van twee grensondernemers opnieuw beoordelen. Twee zelfstandigen die in België wonen, vroegen coronasteun aan in Maastricht: de vestigingsplaats van hun onderneming. De gemeente wees die aanvraag af, omdat de Tijdelijke Overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) volgens de regels in de woonplaats aangevraagd moet worden. Dat is de zogenaamde ‘woonplaatsvoorwaarde’.

Tozo was een van de steunmaatregelen vanwege de coronacrisis. Het was een aanvullende uitkering voor levensonderhoud als het inkomen van een zzp’er door de coronacrisis onder het sociaal minimum daalde. De regeling einde eind oktober 2021.

Politieke discussie over grensondernemers

Het probleem: België kent geen vergelijkbare regeling. Jammer maar helaas, zo vond de gemeente. De gemeente volgde daarin de landelijke richtlijn.

Onder aanvoering van CDA-kamerlid Hilde Palland pleitte de Tweede Kamer destijds voor een aparte regeling voor Nederlandse ondernemers die net over de grens wonen en zo noch voor de Nederlandse noch voor de Duitse of Belgische steun in aanmerking kwamen. Maar het kabinet zag niets in zo’n regeling.

Beperking van vrijheid van vestiging

De rechter oordeelt nu dat deze zogenaamde woonplaatsvoorwaarde een beperking is van de vrijheid van vestiging binnen de Europese Unie (EU). De gemeente Maastricht heeft te weinig goede argumenten om die beperking te rechtvaardigen, staat in het vonnis.

Volgens de gemeente zou het een ‘onevenredige belasting’ zijn van het sociale bijstandsstelsel om grensondernemers TOZO toe te kennen, maar volgens de rechter is dat standpunt niet met cijfers onderbouwd. Daarom moet de gemeente nu opnieuw naar de Tozo-aanvraag kijken.

Verder gevolgen

Deze uitspraak heeft mogelijk grote gevolgen voor de Staat. De twee ondernemers uit Maastricht zijn namelijk niet de enige zelfstandig ondernemers die in Nederland gevestigd zijn, maar net over de grens wonen. Om hoeveel ondernemers het precies gaat, is niet bekend.

Ook voor andere bijstandsuitkeringen geldt een woonplaatsvoorwaarde, maar volgens de rechter heeft deze uitspraak daarvoor niet direct gevolgen. De Tozo was namelijk een bijzondere, tijdelijke maatregel met versoepelde voorwaarden. “In het kader van precedentwerking verschilt wezenlijk verschilt van andere bijstandsuitkeringen”, staat in het vonnis.