Met deze zes acties gaat het kabinet de arbeidsmarktkrapte aanpakken

Betere matching tussen vraag en aanbod van arbeid, het vergroten van het aanbod van arbeid en het verminderen van de vraag naar arbeid. Dat zijn de drie hoofdpunten waarmee het kabinet de krapte op de arbeidsmarkt wil aanpakken. Daarnaast onderzoekt het kabinet enkele verdergaande maatregelen, zo liet coördinerend minister Karien van Gennip weten in een brief aan de Tweede Kamer. Een brief die mee ondertekend is door een hele serie collega’s (onderwijs, economische zaken, zorg).

Waarschuwing

“Gezien de maatschappelijke opgaven waar Nederland voor staat, heeft de krapte op de arbeidsmarkt de onverdeelde aandacht van dit kabinet”, zo valt te lezen. Maar een simpele korte- of langetermijnoplossing is er niet, waarschuwt het kabinet alvast.

Overheid, werkgevers en werknemers moeten samen aan de slag. Het kabinet doet een nadrukkelijke oproep aan werkgevers én werknemers om zich extra in te zetten. “Werkgevers kunnen bijvoorbeeld via het bieden van betere arbeidsvoorwaarden en andere werving beter de huidige groep werkzoekenden vinden en aan zich binden. Ook kunnen zij inzetten op innovatie en zo de productiviteit van werknemers verhogen. Werknemers kunnen op hun beurt gebruik maken van de opleidingsmogelijkheden die er nu zijn, zodat zij breed inzetbaar zijn in een veranderende arbeidsmarkt.”

Meer uren maken

Het kabinet wil werknemers – die dat kunnen en willen – stimuleren om om meer uren te maken. “Net die paar uur per week kan het verschil maken, daar hebben werkgevers ook een rol in”, aldus Van Gennip.

Het kabinet komt zelf met maatregelen zodat werken meer loont, zoals het verhogen van het minimumloon, het verlagen van de belastingdruk voor met name lage en middeninkomens, werkenden en gezinnen en er wordt gekeken naar het verlagen van de marginale druk. Voor de publieke sectoren zorg en onderwijs onderzoekt het kabinet de mogelijkheid voor een voltijdsbonus. Verantwoordelijke minister Helder (zorg) en Dijkgraaf (onderwijs) komen binnenkort met een eigen aanpak voor de arbeidsmarkt in hun sectoren.

Zes acties

Het stimuleren van meer werken, maakt onderdeel uit van een zestal acties die het kabinet wil gaan inzetten.

1. Stimuleren van technologie- en procesinnovatie
2. Inzet op arbeidsaanbod
3. Verbeteren van de match
4. Stimuleren van meer uren werken
5. Inzet op een leven lang ontwikkelen
6. Verbeteren aansluiting initieel onderwijs en arbeidsmarkt.

Het kabinet beschrijft in de brief welke concrete maatregelen er gaan komen, waarvan een deel overigens ook al eerder zijn aangekondigd.

De hele brief is hier te lezen, een samenvatting per punt:

1: Stimuleren van technologie en procesinnovatie

Arbeidskrapte is structureel. Daarom is het nodig om in te zetten dat hetzelfde werk gedaan wordt door minder mensen. Het kabinet wil inzetten op het toepassen en stimuleren van arbeidsbesparende technologie en andere vormen van procesinnovatie.

• Sectorale aanpak adoptie en opschaling procesinnovaties
• Integrale aanpak arbeidsbesparende en ondersteunende technologieën
• Verminderen regeldruk en administratieve lasten
• Digitale vaardigheden onderdeel maken van het po/vo onderwijscurriculum
• Standaarden gebruiken bij aanbestedingen
• Praktijkgericht onderzoek

2: Inzet op arbeidsaanbod

• Verhogen en moderniseren minimumloon
  Verruimen van de bijverdiengrenzen in de Participatiewet
• Actieplan Dichterbij dan je denkt
• Extra inzet op maatwerk
• Arbeids- en kennismigratie
• Werkgeversservicepunt arbeidsmigratie van buiten de EU (voorlichting over aanvragen van werkvergunningen voor arbeidsmigranten van buiten de Europees Economische Ruimte).

3: Verbeteren van de match

• Uitbreiding arbeidsmarktinfrastructuur
• Opschaling van loopbaanpaden
• Scholingsbudget WW
  Het kabinet gaat verkennen of het huidige scholingsbudget WW kan worden voortgezet.
• Kennisloket strategisch HR-beleid
• Banenafspraak

4: Stimuleren van meer uren werken

• Kinderopvangtoeslag:  95 procent vergoed  (was al bekend)
• Betaald ouderschapsverlof  (was al bekend)
• Verminderen marginale druk (al aangekondigd in voorjaarsnota: 2,4 miljard uittrekt voor lastenverlichting voor met name lage en middeninkomens, hervorming van kinderopvangtoeslag en mogelijk andere toeslagen)
• Meer uren werken en voltijdsbonus

Het kabinet onderstreept vanwege de personeelstekorten de urgentie van het stimuleren van meer uren werken, en wil daartoe verdergaande maatregelen nemen. Een van de mogelijke opties is een financiële prikkel om meer uren werken te stimuleren, in eerste instantie in het onderwijs en de zorg. Indien het aanzienlijke aantal mensen dat nu met contracten van rond de 28 uur een aantal uren extra gaat werken levert dat al een flinke bijdrage. Daarom onderneemt het kabinet de komende periode actie op het financieel stimuleren in deze sectoren, waaronder het mogelijk maken van een voltijdsbonus. De juridische bezwaren rond varianten van de voltijdbonus, zoals geschetst door het College voor de Rechten van de Mens, worden hierbij meegenomen. Naast dit soort prikkels om meer uren te werken, verkent het kabinet ook wat het kan doen als het gaat om een cultuuromslag over deeltijdwerk, het aanpakken van de marginale druk, het combineren van twee banen, en aanpassingen van werkgevers en werknemers als het gaat om roostering van werkgevers, in scholen en bij organisaties. Daarbij zullen ook de gevolgen van meer uren betaald werken voor bijvoorbeeld (mantel)zorg of vrijwilligerswerk worden meegenomen.

5: Inzet op Leven Lang Ontwikkelen

• Inzet van STAP-budget en SLIM-regeling
• Extra inzet op de ontwikkeling van een passend aanbod voor bij- en omscholing
• Transparantie over opleidings- en financieringsmogelijkheden
• Omscholingsregeling voor kansrijke beroepen (doorzetten en uitbouw van subsidieregelingen die onder andere in corona tijd zijn opgezet)

6: Verbeteren aansluiting tussen initieel onderwijs en arbeidsmarkt

• Verstevigen van loopbaanoriëntatie en -begeleiding
• Aandacht voor jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt
• Opschalen publiek-private samenwerkingen (PPS) in het beroepsonderwijs
• Toekomstgericht macrodoelmatigheidsbeleid mbo en ho
• Stimuleren gelijke kansen op stage en werk (Stagepact)

Bijzondere tijden, bijzondere maatregelen

“Bijzondere tijden vragen om bijzondere maatregelen. Om aan de huidige urgentie te voldoen, is het kabinet van plan een aantal verdergaande maatregelen
te bezien en een geselecteerd aantal langs hoofdlijnen uit te werken” zo sluit het kabinet zijn brief af. Maatregelen die dus later nog volgen.

Daarbij benadrukt het kabinet de noodzaak tot samenwerken met de sociale partners: “We bereiken onze doelstelling alleen als het kabinet werkgevers én werkenden samen de krapte op de arbeidsmarkt aanpakken, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Alleen door gezamenlijk op te treden kunnen we de krapte effectief bestrijden.”