ABN AMRO over Deliveroo: “Voor werkbemiddelingsplatforms lonkt een toekomst als uitzenders”

Na de kantonrechter en het Hof zal de Hoge Raad naar verwachting eveneens oordelen dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo werknemers zijn, en geen zelfstandige ondernemers, zo verwacht ABN AMRO. De uitspraak van de Hoge Raad wordt in december verwacht. Doorgaans volgt de Raad het advies van de advocaat-generaal, dat op 17 juni is gepubliceerd. Dat advies is duidelijk: de maaltijdbezorgers van Deliveroo werken op basis van een arbeidsrelatie omdat ze “ingebed” zijn in de organisatie. Het argument dat maaltijdbezorgers vrij zijn om al dan niet te werken door ‘in te loggen’ wijst de advocaat-generaal, net als het Hof eerder, van de hand.

• Lees ook: Advies aan Hoge Raad: Deliveroo-bezorgers zijn ‘ingebed’, geen ondernemers en dus geen zelfstandigen

Platformeconomie gestopt door vakbonden

Deliveroo wacht het finale oordeel van de Hoge Raad niet af en kiest eieren voor zijn geld. Het platform heeft aangegeven dat het weggaat uit Nederland.

• Lees ook: Deliveroo vertrekt uit Nederland: een analyse

Het lijkt er sterk op dat de nieuwe platformeconomie wordt afgestopt door de vakbonden, zegt ABN AMRO. “FNV spande met succes de zaak tegen Deliveroo aan. FNV procedeert ook voortvarend tegen taxi-platform Uber, een zaak waarin de rechtbank al oordeelde dat Uber-chauffeurs werknemers zijn en onder de taxi-cao vallen. Uber is in beroep gegaan. Helpling, een platform dat schoonmakers bemiddelt, bleek volgens het Hof in Amsterdam toch een uitzendbureau. En recent is FNV (samen met CNV) ook ontvankelijk verklaard om een procedure aan te spannen tegen Temper, een ‘werkplatform’ voor bemiddeling van arbeidskrachten.”

• Lees ook: Uber, Tentoo, Temper verder onder vuur over zzp-constructies

Aanscherping gezagscriterium

De rechtspraak heeft volgens de bank dan ook gevolgen voor het hele zzp-spectrum. “Ook de ‘zelfstandig’ financieel specialist die jaren op een ‘klus’ bij een pensioenfonds zit is ingebed en zou volgens het gezagscriterium een werknemer zijn. De verdere aanscherping van de uitleg van datzelfde gezagscriterium, snijdt het platform de pas af waarop ‘zelfstandigen’ inloggen om werk te plannen. Het gaat naar schatting om 60.000 zzp’ers die via platforms werken.”

Nieuwe wetgeving schijnzelfstandigheid

Ondertussen tekent zich in Den Haag een brede politieke consensus af voor nieuwe wetgeving om vast te stellen of iemand een zelfstandige is, of een ‘schijnzelfstandige’, signaleert ABN AMRO. “Wie minder verdient dan 35 euro – het meest genoemde uurtarief – wordt straks verondersteld in loondienst te werken met alle verplichtingen van dien, zoals verlof, vakantiegeld, pensioen en een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.”

Platforms worden werkgevers of uitzenders

ABN AMRO verwacht dat de uitspraak van de Hoge Raad meer duidelijkheid schept over de vraag wie zelfstandige is, en wie ‘schijnzelfstandige’. Datzelfde geldt voor nieuwe wet- en regelgeving. Platformbedrijven zullen de kosten en risico’s van potentiële rechtszaken en reputatieschade afwegen tegen de kosten van werkgeverschap, al dan niet tijdelijk of via uitzendbureaus (inlenen in jargon). Voor de werkbemiddelingsplatforms lonkt een toekomst als uitzenders, waar sommige ook al uit voortkomen, zoals bijvoorbeeld YoungOnes van YoungCapital.

Sociale zekerheid voor flexwerkers

Volgens ABN AMRO is het onmiskenbaar dat sommige flexwerkers, die heel bewust en zonder enige dwang kiezen voor een vrije rol, de dupe zijn van deze juridische en politieke ontwikkelingen. “Denk aan de blije barman die van grand hotel naar grand hotel hopt om zijn kunsten te vertonen.” Dat kan misschien worden voorkomen als werkplatforms hun bedrijfsmodel zodanig aanpassen dat flex behouden blijft, maar de sociale zekerheid gelijk wordt getrokken met werknemers. “Temper en YoungOnes hebben een eerste stap gezet door standaard een arbeidsongeschiktheidsverzekering mee te leveren met iedere bemiddeling. Maar ook dan nog blijft de uitleg van het gezagscriterium via inbedding een risico.”

Goed nieuws voor uitzendbranche

Voor de uitzendbranche is het op zich goed nieuws dat schijnzelfstandigheid via de inhuur van zzp’ers de pas wordt afgesneden, oordeelt ABN AMRO. “Wanneer bedrijven toch van flexibele arbeid gebruik willen blijven maken, kunnen ze dat doen door werknemers via reguliere uitzenders in te huren. Maar de kosten nemen in dat geval wel toe, aangezien voor uitzendkrachten ook in de bijkomende arbeidsvoorwaarden moet worden voorzien.”

Anderzijds krijgt ook de uitzendbranche met extra regels te maken, waarbij het aangaan van tijdelijke contracten moeilijker en duurder wordt, signaleert ABN AMRO. Dat blijkt uit de hoofdlijnenbrief Arbeidsmarktbeleid van minister van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

• Lees ook: Verplichte certificatie voor uitzendbureaus, wat betekent dat voor uitleners en opdrachtgevers?

Regulering zzp krijgt weinig urgentie

Strengere eisen aan zzp’ers laten daarentegen juist op zich wachten. Afgezien van het ‘rechtsvermoeden’ van werknemerschap bij een loon onder de 35 euro, wordt aan de regulering van zzp’ers weinig urgentie gegeven, meent de bank. “De handhaving schijnzelfstandigheid volgt pas vanaf 2025 of later, de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering vanaf 2027 of later en de afbouw van de zelfstandigenaftrek gaat zeer geleidelijk.”

Lees alles over de kabinetsplannen voor de aanpak van de schijnzelfstandigheid, het zzp-dossier en de reacties daarop van in het dossier #zzpdebat