ZP en Politiek in 2023: voorspellingen van tien experts

Te weinig verandering, geen verbetering, meer verwarring. Dat is de teneur van de meeste van deze voorspellingen over de impact van de politieke ontwikkelingen op de flexibele arbeidsmarkt in 2023. De meeste betrokkenen zien weinig heil in de verplichte certificering van uitzenders en de nieuwe regels voor het handhaven op schijnzelfstandigheid. Al ziet een enkeling wel lichtpuntjes.

Vooruitziende blik (?) op 2023

Was 2022 het jaar van pappen en nat houden, 2023 dat wordt een spannend beleidsjaar!

Dat denk ik, omdat we een minister op het dossier van de arbeidsmarkt  hebben (Van Gennip) die van wanten weet. Zij is de nieuwe bezem die eindelijk de augiasstal van de arbeidsmarkt weet op te schonen. De toekomst van werk is bij haar in goede handen. Een duidelijke koers gaat zij varen. Zij schept helderheid over hoe de arbeidsmarkt van de toekomst eruit komt te zien. Zij denkt in duidelijke rijbanen, met weinig ruimte voor onduidelijke constructies en dus aftakkingen van deze rijbanen. Zzp’ers zijn alleen als laatste redmiddel inzetbaar voor een vastgelopen arbeidsmarkt. Groei van deze groep moet teruggedrongen worden. Een vrije arbeidsmarkt is een duidelijke arbeidsmarkt.

Ik schrok wakker. Kan dit kloppen en zijn dit de voortekenen voor 2023? Is dit realiteit, wensdenken of een nachtmerrie? Is dit een toekomstbeeld waar de Nederlandse arbeidsmarkt mee is gediend? Is mevrouw Van Gennip inderdaad de doorpakker die ze lijkt te zijn? En zo ja, is dan dat doorpakken iets waar we met zijn allen op zitten te wachten?

De toekomst zal het leren. Maar het verleden heeft tot nu toe geleerd, dat het arbeidsmarktdossier toch wat weerbarstiger is dan het aanleggen van een snelweg, met drie rijbanen. Hierbij moeten we ons ook realiseren, dat in Nederland een snelweg aanleggen (of een treinlijn) heel wat meer tijd kost dan één jaar. Dat vergt visie, gedegen planning, veel overleg en vooral ook draagvlak. Voorlopig is de visie nog in nevelen gehuld, dus misschien is de toekomst toch wat minder eenduidig en modderen we gewoon weer wat aan in 2023.

Prettig en modderig 2023.

Joop der Weduwen

Stilstand in de polder

Dat de arbeidsmarkt al een paar jaar aan een grote systeemupdate toe is, is waarschijnlijk niemand ontgaan. Echter, de pleisters die geplakt worden om bijvoorbeeld de zzp’er onder het paradigma “werknemer” te krijgen, laten zien dat de klassieke polder nog altijd niet toe is aan de nieuwe werkelijkheid op de arbeidsmarkt. 2023 gaat dat niet veranderen.

Er zal sowieso in 2023 niet veel veranderen. Enerzijds omdat er een langdurig tekort is op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat de traditionele “polderisten”, vooral de vakbond, de wind mee hebben om de traditionele werkgever-werknemerrelaties te verstevigen: alles op het vaste contract. Anderzijds hebben we in 2023 nog altijd te maken met bijzondere economische omstandigheden: inflatie nog altijd hoog, energieprijzen hoog, koopkracht hoewel gedeeltelijk gerepareerd door het kabinet, maar dat kan niet eeuwig. Het is een “werknemersmarkt” en vakbonden zullen deze volledig uitnutten.

2023 wordt een jaar met verdergaande onrust en stakingen gericht op loon, geen focus op de noodzakelijke hervorming van de arbeidsmarkt. Stevige druk in de polder en politiek op het vaste contract. Meer pleisters. Bij onrust en onduidelijk perspectief in de markt gaat niemand bewegen. Behalve als je aan de winnende hand bent. 2023 wordt een jaar van stilstand in de polder.

Fedde Monsma

Het jaar van beraad en (on)duidelijkheid

Tot 15 maart zal men in politiek Den Haag druk bezig zijn met de Provinciale Statenverkiezingen. Logischerwijs wordt dit een belangrijk moment voor de onderlinge machtsverhoudingen in Den Haag. Het CDA dat wellicht gedecimeerd wordt en een coalitie die nóg minder zetels heeft in de Eerste Kamer? Dit zal serieuze gevolgen hebben voor de slagkracht van het huidige kabinet.

Los van de verkiezingsuitslag heeft de Kamerbrief van 16 december 2022 voor beweging gezorgd. In 2023 zal er veel onderhandeld en gedebatteerd worden over de uitwerking van al die plannen. De Bovib moet aan de juiste tafels zitten om input te leveren.

Opdrachtgevers zullen zich achter de oren krabben en afvragen wat er wel en vooral ook niet mag met betrekking tot het inhuren van zzp’ers. Onze leden zullen dan ook veel vragen krijgen. De Bovib moet constant de vertaalslag maken tussen de Haagse werkelijkheid en de realiteit op de werkvloer. Een kans voor de intermediaire branche om zich verder te ontwikkelen en als professionele gesprekspartner op te treden richting Den Haag en onze opdrachtgevers.

Sem Overduin, Bovib

Terugkeer van de verwarring

2023 start met onzekerheid. De kamerbrief die minister Van Gennip en staatssecretaris Van Rij voor de kerst stuurden is onvoldoende concreet. Dit zorgt voor onrust in de markt. Onderwijl verliezen alle zelfstandig ondernemers hun fiscale mogelijkheden om duurzaam te kunnen ondernemen.

2023 moet het jaar van de duidelijkheid worden, én van het echte zelfstandigenbeleid. Zo niet, dan herbeleven we 2016, toen er chaos uitbrak na de invoering van de wet DBA.

Cristel van de Ven, Vereniging Zelfstandigen Nederland

Politiek en de werkelijkheid lopen steeds verder uiteen

Jaren van ervaring met de politiek en de discussies over de arbeidsmarkt hebben mij doen realiseren dat de werkelijkheid van de arbeidsmarkt en de werkelijkheid van de politiek steeds verder uit elkaar komen te liggen.

Ook in 2023 zal deze afstand groter worden, vooral omdat de politiek de illusie heeft dat de arbeidsmarkt maakbaar is. De politiek bepaalt welk werk nog wel door een zelfstandige mag worden verricht, terwijl mensen zelf hun pad kiezen. In al deze jaren roep ik al dat we een rond blokje niet door een vierkant gaatje moeten proberen te drukken, maar juist bekijken hoe we beide vormen kunnen aanpassen, zodat werkenden zich met plezier, gezond en zekerheden op de arbeidsmarkt kunnen bewegen en we een sociale samenleving kunnen blijven, vanuit de werkende, het werk en onze sociale waarden.

Wij roepen het kabinet en de politiek op om met een nieuwe blik naar de arbeidsmarkt te kijken, traditionele reflexen los te laten en daadwerkelijk de dingen nu eens anders te doen.

Margreet Drijvers, PZO

Balanceren tussen wet, wil en werkelijkheid

Het kabinet trekt de teugels aan in de voortgangsbrief’ werken met en als zelfstandige(n)’. En kiest voor de wet. Strengere wetgeving zodat meer mensen vast in dienst komen en bijdragen aan de sociale zekerheid, zonder onderscheid tussen sectoren of onderkant en bovenkant van de arbeidsmarkt, meer verplichtingen en minder vrije ruimte. Maar willen werkenden anno 2023 dat nog wel? De werkelijkheid is er immers één van streven naar persoonlijk (werk)geluk, gecombineerd met een uitzonderlijk krappe arbeidsmarkt.

Mijn voorspelling voor 2023 is dat de voorspelling te veel overhelt naar de wet en mijn oproep is dat er meer oog moet zijn voor wil en werkelijkheid. Alleen dan heeft de opvolger van de wet DBA kans van slagen.

Josien van Breda, I-ZO Nederland

Dit is deel 1 van de serie Voorspellingen over 2023. Lees ook:

• Professioneel inhuren in 2023: voorspellingen van zeven experts.
  met bijdragen van Sjanne Marie van den Groenendaal, Dustin Robinson, Lars Evers, Marion van Happen, Rob de Laat, Alexander Crépin en Sidney Hiele
• Trends: de wereld van werk in 2023 volgens CXC
• De arbeidsmarkt in 2023: voorspellingen van elf experts. Met bijdragen van Mark van Assema, Simone Groeneveld, Bas van de Haterd, Anne Megens, Albert Allmers, Peer Goudsmit, Giancarlo Balzarelli, Han Mesters, Chris Neddermeijer, Stef Witteveen en Marc Viëtor

De MKB winstvrijstelling komt ook op de tocht te staan

Het zelfstandigenklimaat wordt er niet beter op, de zzp’er wordt door Den Haag meer en meer als profiteur gezien en na het afschaffen van de zelfstandigenaftrek ben ik helaas bang dat ook de MKB winstvrijstelling afgeschaft gaat worden.

Hoe kunnen we dit voorkomen? Als zelfstandige heb je niet hetzelfde vangnet als mensen in loondienst en moet je zelf je pensioen regelen. Die aftrekfaciliteiten zijn te verdedigen, omdat je als zelfstandige zelf voor dat vangnet en voor je pensioen moet zorgen. Wel zien we dat niet alle zelfstandigen dat goed regelen. Dus in plaats van ze af te schaffen zou Den Haag beter kunnen overwegen deze aftrekfaciliteiten voorwaardelijk te maken van het regelen van een vangnet en pensioen.

Sjaak Zonneveld, Bright Pensioen

Vroeger was een waterbed hip…

Dat is tegenwoordig niet meer zo. Behalve op de arbeidsmarkt. De “doorgeschoten” flex wordt inmiddels gekielhaald met “doorgeschoten” wet- en regelgeving, met name op de gereguleerde business van uitzenden. Met grote stappen gaat Minister van Gennip door de verworvenheden van de uitzendsector heen en brengt deze zoveel mogelijk terug.

Wat gaan we hiervan in 2023 merken? Mijn voorspelling: de verschuiving van uitzenden naar zzp, het zogenaamde “waterbed” waar al voor wordt gewaarschuwd, zal enorm toenemen. Nog meer ongereguleerd dan uitzendwerk, is zzp zonder enig sociaal vangnet, een vluchtroute om onmogelijke uitzendregels te ontlopen. Iets met “van de regen in de drup” en “kind met het badwater weggooien”.

Om uiteindelijk straks tot de conclusie te komen dat je de sector die het voor je had kunnen redden eigenstandig de nek aan het omdraaien bent.

Maudie Derks, Acture

2023 brengt sector hopelijk duidelijkheid en positieve impuls

Het is moeilijk te voorspellen wat 2023 ons zal brengen. Veel van de ontwikkelingen liggen buiten onze invloedssfeer, maar hebben wel betrekking op het reilen en zeilen van de arbeidsmarkt. Denk aan: de oorlog in Oekraïne, een recessie die al dan niet doorzet, hoge inflatie en stikstofcrisis.

Als we ons focussen op wet- en regelgeving, zal 2023 voor de uitzendbranche in het teken staan van certificering. We maken ons er hard voor dat daarin de rol van het mkb op waarde wordt geschat.

Kijken we naar zzp, dan verwachten we meer duidelijkheid. Door ondernemerscriteria mee te wegen bij de beoordeling van de arbeidsrelatie zien we mogelijkheden om zekerheid vooraf te creëren. Hopelijk is wat dat betreft de Minister ons goed gezind.

De intermediairs zullen in 2023 in ieder geval alle zeilen moeten bijzetten om er zakelijk een goed jaar van te maken.

Piet Meij, NBBU

Het gaat leuk worden

2023: weer een jaar vol schijnbewegingen in de Polder, maar nieuwe innovaties gaan de transitie in de markt versnellen.

Of 100.000 euro (uitzend)bureaus en uitleners van personeel zoals Yacht, PWC en Sogeti ook maar een beetje deert. In de wandelgangen wordt al gegrapt dat malafide uitleners ook cash kunnen afrekenen bij het ministerie. 100.000 euro is peanuts in een markt waar een detacheringsbureau met 30 personen al gauw een miljoen euro winst per jaar maakt.

Deze voorgestelde certificering van het ministerie stelt helemaal niets voor en stelt de hardnodige modernisering op de arbeidsmarkt, zoals Borstlap die voorstelde, alleen maar verder uit. Hoe meer uitstel, des te meer geld wordt er verdiend in de flexschil. Prima, het is een vrije markt. Maar of onze kinderen of onze zorgbehoeftige vrienden en ouders daarmee geholpen zijn, is maar zeer de vraag.

Deze voorgestelde certificering – die natuurlijk ook weer nauwelijks wordt gehandhaafd – stelt net zo weinig voor als de ABU-gedragscode met het onderwijs. Alleen de zin “wereldvrede voor iedereen” ontbrak nog net.

Als het ministerie, de NBBU, Bovib, ABU, VvDN echt een stap naar een eerlijke toekomst willen maken, zouden ze direct de www.recruitercode.nl moeten omarmen. Dat gaat om vakmanschap van uitzendprofessionals, inleners, recruiters en fatsoen op de arbeidsmarkt. In the end zou het me niets verbazen dat dit commercieel nog het meest interessant van allemaal is. Schudt de ingeslapen Polder misschien ook wakker. En dat is hard nodig voor onze kinderen en ouders die net zoals de rest van Nederland een beter functionerende en eerlijke arbeidsmarkt verdienen.

Mijn voorspelling: vanuit de polder komt er geen verandering. Transportable CV’s zoals SkillsCV en WorkID (België), gecombineerd met platformtechnologie zullen de markt flink opschudden. Deze transitie is al begonnen en zal in 2023 echt doorbreken. Het gaat leuk worden…..

Geert-Jan Waasdorp, Intelligence Group