Instemming maar ook kritiek op arbeidsmarktplannen Van Gennip

Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft een plan om te zorgen voor meer zekerheid op de arbeidsmarkt. Afgelopen week  maakte zij bekend hoe ze schijnzelfstandigheid wil terugdringen, flexwerkers meer zekerheid wil geven en zal zorgen voor meer wendbaarheid.

• Lees ook: Met deze zes punten wil Kabinet flex terugdringen

Hans Borstlap, wiens commissie aan de basis stond van veel van de nu voorgestelde plannen, noemde de voorstellen van Van Gennip bij BNR een ‘historische’ verbetering van de arbeidsmarkt. Hij ziet alleen niets in de plannen voor een aparte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen.

In een paneldiscussie daags na het uitkomen van de brief, noemde FNV voorzitter Tuur Elzinga de plannen een van de beste resultaten die het FNV de afgelopen jaren behaald heeft.

Ook VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen is tevreden. Aan de voorstellen waar het kabinet mee komt, hebben de werkgevers- en werknemersorganisaties mee vorm en inhoud gegeven. Thijssen: “De polder levert, ook in deze moeilijke tijd. De afspraken van anderhalf jaar geleden zijn gestand gedaan en samen met het kabinet hebben we laten zien dat we tot oplossingen voor lastige vragen kunnen komen. Het SER-advies dat nu is uitgewerkt, kent een goed evenwicht tussen de belangen van enerzijds vaste dienstverbanden voor werknemers en anderzijds wendbaarheid voor werkgevers”, zo laat ze in een persbericht weten.

Bovib: ‘Flex en zzp komen er bekaaid vanaf’

Andere belangenorganisaties zijn minder enthousiast.

“Het plan is niet in balans”, zegt voorzitter Marc Nijhuis van Bovib, de branchevereniging voor intermediairs en brokers. Hij benadrukt de opdracht uit het regeerakkoord voor minister Van Gennip: de arbeidsmarkt toekomstbestendig maken. Zij zou haar beleid vormen op basis van twee adviezen: het eindrapport van de commissie Regulering van Werk (commissie Borstlap) en het hoofdstuk Arbeidsmarkt, inkomensverdeling en gelijke kansen uit het MLT-advies van de SER.

“Veel plannen komen voort uit deze rapporten, maar ik mis het evenwicht waar de Commissie Borstlap om vroeg,” zegt Nijhuis. “Borstlap had het over werk aan drie rijbanen tegelijkertijd: vast, uitzend en zzp. Vaste arbeidscontracten krijgen nu groot onderhoud, maar uitzend en zzp komen er bekaaid vanaf.”

Nijhuis vindt dat de minister te weinig luistert naar de werkende. “Flex blijft groeien. Moderne werkenden hebben behoefte aan flexibiliteit, zij willen zelfstandiger werken. Daar zie ik weinig van terug in dit plan. We zijn te veel bezig met systemen en te weinig met de werkenden.”

ABU: Meer meters nodig op zzp-dossier

Met de voorstellen wil de minister stappen zetten naar een beter functionerende arbeidsmarkt. Maar ze gaan de ABU niet ver genoeg. De bond van uitzenders vindt dat de regulering van zzp achterop hinkt bij de regulering van uitzendwerk. Jurriën Koops, directeur: “De minister moet meer meters maken op het zzp-dossier, zowel qua regelgeving als handhaving. Na de recente uitspraak van de Hoge Raad over Deliveroo ligt de bal eens te meer bij het kabinet.”

De ABU constateert dat de uitzendsector in de CAO al vooruitgelopen is op een deel van de plannen van de SER. Maar de zzp-regulering gaat niet in hetzelfde tempo. Koops: “Onze leden maken zich grote zorgen over de traagheid en daarmee de effectiviteit van de broodnodige zzp-regulering. Het kabinet moet snel zorgen voor duidelijke en uitvoerbare zzp-regels en fors inzetten op handhaving. In de markt zien we een verdergaande verschuiving naar minder goed geregelde zzp. Dat schaadt de goede ordening van de arbeidsmarkt en gaat ten koste van de belangrijke opstapfunctie die uitzendwerk voor honderdduizenden mensen heeft. Maatschappelijk zeer onwenselijk voor de toekomst van Nederland.”

Kritiek op ‘inbedding’

In een uitzending van de ZiPconomy podcast ZiPtalk noemt VZN voorzitter Cristel van de Ven het ‘onbegrijpelijk’ dat de minister vasthoudt aan de term ‘inbedding’ om meer duidelijkheid te verschaffen over wanneer er nu wel of geen zzp’er ingehuurd kan worden. De brief van vorig week ging overigens nog niet verder in op dit deel van de zzp-plannen. Van de Ven waarschuwt toch alvast dat de term ‘inbedding’ alleen maar tot meer discussie en onduidelijkheid gaat leiden. Ook Nijhuis (Bovib) vindt dit ‘teleurstellend.’

De Bovib, en met hen ook organisaties als I-ZO, RIM, VvDN, ABU en NBBU, zijn positief over het gebruik van ‘zelfstandig ondernemerschap’ als een contra-indicatie voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst.  “Ik stel voor om die vooraan te plaatsen in de beoordeling. Kijk eerst of iemand kwalificeert als ondernemer, anders gezegd: is hij evident zelfstandige? Zo ja, laat hem met rust. Zo niet, kijk dan eens hoe het werk moet worden uitgevoerd zodat het wel past bij ondernemerschap.” Ook VZN zit op dat spoor.

“Nee tegen AOV”

Het plan voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandig ondernemers (lees hier) kan op weinig enthousiasme rekenen onder belangenorganisaties.

VZN pleit voor een verlenging van de wachttijd tot twee jaar, waardoor de premie omlaag zou kunnen. Voor de Kunstenbond – de sector met percentueel de meeste zzp’ers – zijn de bezwaren tegen een eerder voorstel nog niet weggenomen. FNV Zelfstandigen is positiever. Het feit dat zelfstandigen verplicht worden mee te doen noemt FNV ZZP een voordeel omdat het “concurrentie op het tarief voorkomt”.

De Werkvereniging is fel tegen deze aparte regeling voor zelfstandigen. De vereniging pleit al jaren voor een algemene regeling voor alle werkenden om het risico op arbeidsongeschiktheid te verzekeren, los van de contractvorm. Een standpunt dat overigens door de meeste belangenbehartigers wordt bepleit. Het was ook onderdeel van het advies van de Commissie Borstlap.

Een petitie van de Werkvereniging tegen dit voorstel is al meer dan 20 duizend keer getekend.

• Lees ook: Zo gaat de AOV zelfstandigen eruit zien. En dit gaat zij kosten.