Bovib: ‘Uitstel nieuwe uitzendwet verstandig’

De invoering van het nieuwe toelatingsstelsel voor uitzendbureaus en andere ondernemingen die arbeidskrachten ter beschikking stellen is vertraagd. Intermediairs die arbeidskrachten uitlenen moeten vóór 1 juli 2026 hun toelating aanvragen, blijkt uit een brief van minister Karien van Gennip (SZW) aan de Tweede Kamer. Handhaving begint per 1 januari 2027.

“Een verstandig besluit”, zegt Sem Overduin, voorzitter van de Lobby-werkgroep van Bovib. “De invoering van een toelatingsstelsel is ingewikkeld en zal veel impact hebben op de arbeidsmarkt. Een goede uitvoeringstoets is dus belangrijk. Bovendien geeft dit marktpartijen meer tijd om zich goed voor te bereiden op de toelatingseisen en verplichtingen.”

Bovib reageerde eerder al kritisch op de nieuwe wetgeving. De WTTA is bedoeld om de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren, maar de branchevereniging vreest dat dit voorstel niet de oplossing is. Ook maakt de Bovib zich zorgen over de beschikbare handhavingscapaciteit.

Overduin: “Zo’n complexe regeling moet je niet met stoom en kokend water tot stand brengen. Je moet goed nadenken over veel zaken om tot een effectief en uitvoerbaar stelsel te komen. Denk aan ICT-systemen, een goede overgangsregeling en voldoende handhavingscapaciteit. We blijven in gesprek met Kamerleden en beleidsmedewerkers om tot een uitvoerbare oplossing te komen.”

Nieuw toelatingsstelsel

Elke organisatie die in of naar Nederland arbeidskrachten uitleent, moet straks een vergunning hebben. Dit geldt niet alleen voor uitzendbureaus die hun eigen uitzendkrachten plaatsen bij opdrachtgevers, maar ook voor doorleners, payrollers en zelfs detacheerders.

De minister moet de invoer van de wet uitstellen, omdat de zogenaamde uitvoeringstoets langer duurt dan verwacht. Van Gennip wil dat screeningsautoriteit Justis straks de vergunningen verstrekt, maar Justis weet nog niet zeker of dat mogelijk is. De dienst belooft over twee maanden (15 juli 2024) uitsluitsel. Dat is later dan verwacht.

Uitvoeringstoetsen en internetconsultaties

In de beslisnota bij de Kamerbrief uiten ambtenaren van het ministerie van SZW hun zorgen. “We zien dat het toelatingsstelsel sterk afwijkt van de bestaande taken van Justis. Er is expertise nodig die Justis nu (nog) niet heeft.”

Als blijkt dat Justis de Wtta niet kan uitvoeren, dan zoekt Van Gennip “een ander uitvoerend onderdeel van de Rijksoverheid” om de vergunningen uit te delen. Zij kan dat eenvoudig doen, want in de wettekst staat Justis niet specifiek genoemd.

Daarnaast heeft de minister dit voorjaar internetconsultaties gehouden over het concept-AMvB (algemene maatregel van bestuur) en de concept-ministeriële regelingen. Die gaan onder andere over de eisen waaraan uitleners moeten voldoen (het normenkader) en het inspectieschema. Zij moet de feedback nog verwerken en verwacht dat de definitieve concepten ‘aan het eind van de zomer’.

Alternatieve oplossing: register met audit

Bovib maakt zich zorgen over de effectiviteit en handhaving van de nieuwe wetgeving. “We zijn verbaasd dat de certificering alleen gericht is op uitleenbureaus en niet op werkgevers die rechtstreeks werken met arbeidsmigranten”, zei voorzitter Marc Nijhuis eerder. “Tegelijkertijd is de reikwijdte van de WTTA veel groter dan het probleem rechtvaardigt. Er vallen straks duizenden bedrijven onder het toelatingsstelsel die niets te maken hebben met arbeidsmigranten. Zij krijgen te maken met onnodige lastenverzwaringen.”

Verder is de handhaving erg complex en er zijn niet genoeg inspecteurs. Consequente handhaving van bestaande regels is veel effectiever, vindt het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR). De Bovib staat hier volledig achter. Net zoals het ATR, vindt Bovib dat het wetsvoorstel WTTA geen oplossing is voor het probleem en leidt tot veel extra administratieve lasten.

Een betere oplossing volgens Bovib is bijvoorbeeld een register met audit van bedrijven (inleners, doorleners en werkgevers) die werken met arbeidsmigranten. Wie met arbeidsmigranten werkt en niet geregistreerd staat, krijgt een boete. Daarbij geldt ketenaansprakelijkheid, oftewel: in-, uit- en doorleners zijn verantwoordelijk. Zo’n register is eenvoudiger, leidt tot minder lastenverzwaringen en is beter te handhaven.