"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU
menu
trending
Hugo-Jan Ruts 16 augustus 2024
13 reacties

Politiek staat voor dilemma rond handhaving zzp-regels

De hervatting van de handhaving op schijnzelfstandigheid plaatst politiek Den Haag voor een ‘duivels dilemma’. Want zelfs bij de overheid lijkt het aanhouden van de harde lijn – alle schijnzelfstandigen eruit per 1 januari 2025 – een onhaalbare kaart.

De Belastingdienst maakt zich op om vanaf 1 januari 2025 weer nadrukkelijk de regels te handhaven voor het inhuren van zzp’ers. Dit zorgt voor de nodige onrust onder werkgevers, bemiddelaars en zelfstandigen, en plaatst de politiek voor een dilemma. Moet men de harde lijn volgen en een wet die er al jaren is nu eindelijk handhaven? Moet men zorgen voor een zachtere landing, met oog voor mogelijke verstorende effecten op de arbeidsmarkt? Of zou de handhaving opnieuw moeten worden opgeschort totdat er een nieuwe wet is, zoals ooit het plan was?

Achter de schermen in Den Haag lijken al deze opties op tafel te liggen. Voor je het weet, levert dit weer de nodige verwarring en onzekerheid op.

Waar staan we nu?

Op 5 september organiseert de Kamer een ‘rondetafelgesprek’ met betrokken instanties en belangenbehartigers over de hervatting van de handhaving. Dit ter voorbereiding van een overleg in de Tweede Kamer over het zzp-beleid op 12 september. In aanloop daar naar toe zal het nieuwe kabinet met een zienswijze moeten komen over het handhavingsmoratorium. Aan de betrokken bewindspersonen van SZW, EZ en FIN om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen. 

Het ministerie van Financiën is een gewillig voorbeeld om te schetsen waar de pijn zit. Het ministerie loopt (ver) voorop op andere departementen en overheden met het in kaart brengen of de ingehuurde zzp’ers nu wel of geen schijnzelfstandigen zijn. Dat zijn er op dat ministerie nogal wat, zo’n duizend. Op veel onderdelen, zoals bij de Belastingdienst zelf, wordt hard gewerkt om te zorgen dat alles voor 1 januari is opgelost. Bijvoorbeeld door het omzetten van zzp-contracten naar detachering, al voelen lang niet alle zzp’ers daar veel voor.

De uitdaging  is nog veel groter bij de dienst verantwoordelijk voor de afhandeling van de toeslagenaffaire. Die draait voor een flink deel op zelfstandigen, van wie veel door de dienst zelf als schijnzelfstandigen worden gezien. Er is een interim-projectmanager aangesteld om versneld vaste mensen te zoeken. U raadt het al: deze interimmer is zelf weer een zzp’er. Maar dat gaat niet op tijd lukken, zo waarschuwt het ministerie. De harde lijn (‘alle schijnzelfstandigen eruit per 1 januari 2025’) zal onherroepelijk vertraging opleveren in dit toch al politiek gevoelige dossier.

Continuïteit bedrijfsvoering in gevaar

Het is tekenend voor wat er momenteel in meer en meer sectoren plaatsvindt. Waar het grotere bedrijfsleven zijn zaakjes al lang en breed op orde heeft, worden kleinere organisaties en de publieke sector nu pas wakker.

De continuïteit van de bedrijfsvoering staat bij tal van organisaties serieus op het spel als ze radicaal stoppen met het inhuren van zzp’ers. Bij het ministerie van Financiën hebben alle schijnzelfstandigen het aanbod gekregen om in loondienst te komen. Van de duizend heeft er één ‘ja’ gezegd, zo valt in Kamerstukken te lezen. In veel andere sectoren zal het niet veel anders zijn. In deze krappe arbeidsmarkt ligt de macht bij de werkende.

Dilemma’s

De zorgen over te strenge handhaving vanuit het ministerie van Economische Zaken zijn dan ook begrijpelijk. Maar ook de mening van Sociale Zaken dat je niet kunt blijven gedogen, is niet onlogisch. De datum van 1 januari 2025, waarop het handhavingsmoratorium afloopt, is al jaren bekend. Ook Financiën staat te trappelen, al hebben ze daar te maken met een geloofwaardigheidsprobleem omdat ze hun eigen huis niet op orde hebben. Dat geldt overigens ook voor EZ zelf, waar 32% van het personeelsbudget opgaat aan extern personeel (al zijn dat lang niet allemaal zzp’ers).

Onduidelijkheid

Het handhavingsmoratorium zou opgeheven worden op het moment dat er een nieuwe wet zou zijn met voor iedereen begrijpelijke criteria. Die wet is er nog lang niet. Een concept is omstreden en kan op weinig draagvlak rekenen in de politiek en polder. In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet Schoof staat dat dit kabinet doorgaat met deze VBAR, maar niet hoe. Het wachten is nog op een visie van het kabinet.

Voor de handhaving valt de Belastingdienst dus terug op bestaande jurisprudentie. Een eigen interne vertaling daarvan, in een handleiding voor de controleurs die op bedrijfsbezoek gaan, beslaat 24 pagina’s aan vragen en toelichtingen. 

De externe communicatie over de regels is daarentegen summier. Een door het ministerie van SZW ontwikkelde webmodule (overigens niet onomstreden, de uitkomsten van een pilot zijn nooit besproken in de Kamer) heeft nauwelijks een plek in de communicatie van de Belastingdienst. Het ministerie van Financiën gebruikt deze webmodule zelf ook niet voor de interne controle op schijnzelfstandigheid.

De reacties bij werkgevers lopen sterk uiteen. Van simpelweg helemaal geen zzp’ers meer inhuren (wat vaak een overtrokken reactie is) tot kop-in-het-zand-steekgedrag (‘mij controleren ze toch niet’).

Een deel van de sectoren wil ook niets liever dan het afbouwen van het aantal zzp’ers. Anderen vinden het wel prima zo.

En nu?

Moet men voet bij stuk houden, stevig handhaven en via naming en shaming (openbaar maken van de uitkomsten van controles) duidelijkheid verschaffen, zoals de Belastingdienst van plan is? De markt had zich hier immers op kunnen voorbereiden. Of toch de koninklijke weg volgen, zoals ook de Algemene Rekenkamer adviseert: eerst heldere criteria, dan handhaven? Of komt er misschien een Haags compromis: wel handhaven, wel ‘gele kaarten’ uitdelen als het niet goed is (aanwijzingen, zoals dat nu ook gaat), maar nog geen boetes? Toch die wet maar in tweeën knippen?  We zullen het de komende weken merken.

, ,

Over de auteur

Over Hugo-Jan Ruts
Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts

13 reacties op dit bericht

  1. Als slechts 1 van de 1000 ja zegt tegen een loondienstverband, ben ik benieuwd in welke orde de uurtarieven van de ZZPers zijn, en hoe het loondienst aanbod er uit zag. Pas dan is er enigszins een conclusie te trekken of de ZZPers uberhaupt niet in loondienst willen, versus of de ZZPers op zich wel willen, maar dan alleen als het een goed aanbod is.

    • Mensen werken niet alleen voor geld Frank. Ik zou best een keer een klus voor een ministerie willen doen maar niet in loondienst gaan. Ook niet voor veel geld. Er is talrijk onderzoek voorhanden over de motieven van zelfstandigen. De vrijheid om je eigen opdrachten te kiezen en in te vullen staat daarbij met stip op 1.

      • Daarom heb ik het ook over het loondienst aanbod, niet over het salaris. Aanbod gaat veel verder dan alleen salaris.

  2. Het moet gewoon een keer afgelopen zijn en gewoon de wet handhaven. Dan gaan die zzp-ers vanzelf wel in loondienst. Banken zijn gestopt met inhuren van zzp-ers en de overheid die zeker de wet moet volgen, huren nog gewoon zzp-ers in. Gewoon mee stoppen per 1 januari 2025

    • Ik denk dat u niet weet waar het over gaat. Ik ben al 30 jaar zelfstandig waarvan de laatste 17 jaar in een BV. Ik hanteer een tarief van drie cijfers en ben niet het probleem waar de wet voor bedoeld is. U stelt nu gewoon even dat ik enkele jaren voor mijn pensioen ineens in loondienst moet omdat er een wet is bedacht die geen rekening houdt met mijn situatie. Laten we het toch maar houden bij het advies van de rekenkamer.

      • Helemaal mee eens. Hier al 25 jaar en helemaal geen behoefte aan.
        Ik betaal me al jaren gek aan belasting en heb nooit probleem gehad dat er geen sociaal vangnet is voor mij. Dat regel ik zelf wel. Gaan ze ons dan ook compenseren voor pensioenen e.d. die ik nu zelf opbouw?
        Laat ze zich eens richten op echte problematiek in Nederland en niet op de mensen die Nederland draaiende houden. hand op de knip daar ipv van ons belastinggeld weggeven aan nutteloze projecten/oorlogen enz. Ze zijn goed bezig nederland kapot te maken!
        En als ze dan toch de groep willen beschermen die niks te zoeken heeft bij zelfstandigheid hanteer dan gewoon een minimum tarief en klaar.

        Voor mij in ieder geval geen enkele opdracht meer voor de overheid!

  3. Een aanbod opstellen waar een ZZPer voor in vast dienst komt is onwaarschijnlijk moeilijk. Omdat een ZZPer zelfstandig wil werken, een perfecte verhouding tussen Prive en werk wil hebben, zo vaak vrij nemen als het hem uit komt, extra werken en hiervoor gewoon betaald te krijgen, geen baasje, sparen om te kunnen stoppen wanneer hij dit wilt, etc.etc. Daarom was hij namelijk ZZPer geworden… Oplossing is zie advies “Algemene Rekenkamer”.. gewoon doorgaan zoals het nu is en proberen probleem voor probleem op te lossen.

  4. Het probleem van de huidige aanpak kent drie kernpunten:

    1.
    Dat er alleen gekeken wordt naar de aanbodzijde in plaats van de vraagzijde. Waarom worden mensen ingehuurd en niet een vaste aanstelling uitgezet?

    2.
    De juridische zijde. “De ZZP-ER” bestaat niet. Wij kennen diverse ondernemingsvormen en vandaar uit moet je het vraagstuk behandelen.

    3.
    Een fiscaal aspect. Haal alle ondernemingsvormen uit de inkomstenbelasting. En stel de vraag: waarom is ooit bepaald dat de DGA geen werknemer kan zijn. Wanneer je dat laatste terugdraait. Betaalt iedereen loonheffing en sociale lasten.

    Probleem opgelost. Nu kunnen ZELFSTANDIGE PROFESSIONALS onbeperkt worden ingehuurd en behouden de opdrachtgevers hun flexibele schil in een aantal ondernemingsvormen die voor al het personeel loonheffing en sociale lasten afdragen.

    • punt 3 waarom een DGA geen werknemer kan zijn is omdat deze de boel kan flessen door regelmatig zichzelf ziek te melden en dan een uitkering te ontvangen terwijl niemand deze man kan ontslaan bij langdurige ziekte bijvoorbeeld.

  5. 32 uur in loondienst voor 2500 euro met een huur van 1000 en kinderopvang van 1400 euro en nog 3 kinderen is zeker aantrekkelijk om in loondienst te blijven en nog wel in de zorg.
    Misschien moet het loon wat aantrekkelijker gemaakt worden zodat iedereen in loondienst kan.
    Lang leve Nederland

  6. “Bij het ministerie van Financiën hebben alle schijnzelfstandigen het aanbod gekregen om in loondienst te komen. Van de duizend heeft er één ‘ja’ gezegd, zo valt in Kamerstukken te lezen. In veel andere sectoren zal het niet veel anders zijn. In deze krappe arbeidsmarkt ligt de macht bij de werkende.”

    ===

    Tot zover de beeldvorming dat er sprake zou zijn van dwang en uitbuiting en dat iedereen die vaste baan wil.

  7. “Bij het ministerie van Financiën hebben alle schijnzelfstandigen het aanbod gekregen om…”

    De term schijnzelfstandigen wordt hier op 1.000 mensen geplakt die misschien al jaren als ondernemer werken en zich ook zo voelen en op basis waarvan? Er is immers geen nieuwe wet, dus hoe wil het MinFin dit beoordelen?



Je bent misschien ook geïnteresseerd in