Claartje Vogel 6 september 2024 11 reacties Print Handhaven op schijnzelfstandigheid of niet? Een kwestie van perspectief.De Kamercommissie Sociale Zaken van de Tweede Kamer sprak met de Belastingdienst en belangenbehartigers over de hervatting van handhaving op schijnzelfstandigheid. Is binnenkort beginnen met boetes en correcties een goed idee of niet? Het werd er niet duidelijker op.Belastingdienst, werkgevers en zelfstandigen bereiden zich voor, want op 1 januari 2025 eindigt het handhavingsmoratorium op schijnzelfstandigheid. Dat betekent dat de fiscus correcties, naheffingen en boetes gaat uitdelen aan organisaties die op een onjuiste manier zzp’ers inhuren. Het einde van deze handhavingspauze werd drie jaar geleden al aangekondigd, maar toch staat het nu weer ter discussie. Donderdag was er een rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden, de Belastingdienst, uitzendbond ABU, vakbond FNV en de Vereniging voor Zelfstandigen Nederland (VZN). Lees hier de voorbeschouwing.Handhaving werd in 2016 namelijk opgeschort omdat de regels rondom werken met zzp’ers niet duidelijk genoeg waren. Tot op heden mag de Belastingdienst werkgevers alleen een waarschuwing geven, tenzij de inspecteur kan aantonen dat een werkgever opzettelijk de regels overtreedt. Ondertussen is de nieuwe zzp-wetgeving nog lang niet af. Kortom: moet de handhaving opnieuw uitgesteld worden tot de regels duidelijk zijn?Belastingdienst: 95% duidelijkheid over arbeidsrelatiesNee, vindt de Belastingdienst. “Wij willen handhaven”, zei Berry Roks, algemeen directeur Midden- en Kleinbedrijf bij de Belastingdienst. “Er komen niet meer of minder controles. We hebben nu 80 fte beschikbaar en ons personeelsaantal verandert niet. Verwacht dus geen handhavingsmarathon. We worden ook niet strenger, maar we mogen vanaf 1 januari wel boetes en naheffingen opleggen. Die gaan over de situatie vanaf 1 januari 2025, niet met terugwerkende kracht vóór die tijd.” Uit een onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat het de Belastingdienst ‘ontbreekt aan een stelsel om te kunnen handhaven’. Regels zijn complex, fiscale en arbeidsrechtelijke beoordeling lopen door elkaar en de fiscus heeft te weinig controleurs, stond in het rapport. Ook voor werkgevers is het ingewikkeld. Maar volgens Roks valt dat mee: “Het is in de meeste gevallen echt wel duidelijk of een ondernemer een zzp’er mag inhuren.”Dat komt omdat er meer rechterlijke uitspraken zijn, bijvoorbeeld het Deliveroo-arrest. Verder begint de Belastingdienst volgende maand een publiekscampagne met informatie en praktijkvoorbeelden over wat wel en niet mag.Roks citeert hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp van de Universiteit van Amsterdam: “In 95% van de gevallen is helder wie buiten dienstbetrekking werkt en wie eigenlijk in loondienst zou moeten zijn. Het probleem is dat iedereen bij die overige 5% twijfelgevallen wil zitten”, zei Verhulp dit voorjaar tegen het Financieele Dagblad (FD).Kern van het dilemmaIn datzelfde artikel beklemtoont de hoogleraar dat de meeste zzp’ers niet zielig zijn, maar bewust kiezen voor zelfstandig ondernemerschap. Het FD schrijft dat veel goedbetaalde consultants, artsen en IT’ers niet anders willen, waardoor werkgevers oneigenlijke zzp-constructies moeten inzetten om aan voldoende mensen te komen. Ook het ministerie van Financiën zelf heeft een probleem als er plotseling een hoop professionals niet meer als zelfstandigen kunnen werken. Lees daarover meer in dit artikel. Dit is de kern van het dilemma van de politiek. Tijdens de hoorzitting werd duidelijk dat er grofweg twee visies zijn:Bescherm de laagbetaalde zzp’ers, maar laat bewuste, zelfredzame zelfstandigen met rust. In elk geval tot er nieuwe wet- en regelgeving is. Dit vinden bijvoorbeeld ABU, VZN en de VVD.Trek één lijn en handhaaf de wet voor alle organisaties. De wet is er voor iedereen en zo wordt het sociaal stelsel niet verder uitgehold. Dit vinden onder andere FNV en GroenLinks-PvdA. Tijdens het rondetafelgesprek was het dilemma heel evident, maar een oplossingsrichting werd niet duidelijk.Visie van de BelastingdienstRoks vertelt dat de Belastingdienst de handhaving vooral zal richten op beroepen en sectoren waar schijnzelfstandigheid vaak voorkomt. Bovendien is de handhaving gericht op de werkgever. Maar dat betekent niet dat andere sectoren of de zzp’ers zelf vrijuit gaan.“Tijdens een steekproef controleren we alles”, zei hij. “Dus ook of je op de juiste manier samenwerkt met zzp’ers. Wij hebben als Belastingdienst geen voorkeur voor werknemerschap of een zzp-samenwerking, we willen alleen maar dat je op de juiste manier belasting afdraagt. Dat betekent dat je je aan de huidige zzp-wet moet houden.”Hij ziet dat veel organisaties hun bedrijfsvoering al hebben aangepast, zodat ze voldoen aan de wet. “Ook voor hun rechtvaardigheidsgevoel en vertrouwen in de overheid is het goed om handhaving op te starten”, zei de Belastingdienst-directeur. “We kunnen onmogelijk iedereen controleren, maar als we weer boetes en naheffingen mogen opleggen dan zullen werkgevers zich dat automatisch vaker aan de wet houden.”ABU en VZN: ‘Regels niet duidelijk genoeg’Margreet Drijvers (ABU) maakt zich zorgen, zei ze tijdens het debat. Volgens haar is de wet er echt niet duidelijker op geworden, ook niet door jurisprudentie. Drijvers: “Rechterlijke uitspraken gaan soms alle kanten op.”Zelfstandig professionals merken dat werkgevers huiverig worden om met zzp’ers te werken, vertelde VZN-directeur Connie Maathuis. “Dat is oneerlijk en bovendien nadelig voor iedereen. We hebben iedere werknemer nodig die aan het werk wil en kan.”“Handhaving nu opstarten is kortetermijn-denken”, zei Drijvers. “We zijn al 8 jaar op zoek naar een langetermijnoplossing. Er is een contractvorm-neutraal sociaal zekerheidsstelsel nodig, zodat alle werkenden vrije keuze en zekerheid hebben. Laten we dat nu eerst vormgeven.”FNV: gebrek aan handhaving zorgt voor problemenZakaria Boufangacha van FNV benadrukte juist de problemen door gebrek aan handhaving. “In de zorg en het onderwijs werken te veel mensen ten onrechte als zzp’er. Werknemers in loondienst blijven achter met de vervelendste taken, zoals de oudergesprekken. Bovendien zijn zzp’ers duurder en vooral de gezondheidszorg en scholen kunnen dat geld hard gebruiken.”Hij denkt dat het helpt als de Belastingdienst de handhaving weer opstart. “We hebben geen tijd te verliezen. We merken dat bedrijven hun werkwijze aanpassen nu we zeggen dat het moratorium wordt opgeheven. Daar hebben ze voldoende middelen voor.”Volg het politiek nieuws op ZiPconomyDit rondetafelgesprek was een voorbereiding op 12 september. Dan praat de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid met de nieuwe minister Van Hijum over het zzp-beleid. Voor dat debat volgt nog een Kamerbrief met het standpunt van Van Hijum over de voorgenomen handhaving. Het verslag en de analyse lees je daags erna op ZiPconomy.nl. handhavingsmoratorium Print Over de auteur Over Claartje VogelClaartje Vogel is redacteur bij ZiPconomy Bekijk alle berichten van Claartje Vogel
Wat heb ik mij soms kunnen ergeren aan Roks. Er is wel degelijk duidelijk zei meneer. Want in de meeste gevallen weet een schijnzelfstandige wel degelijk dat hij schijnzelfstandige is.. dan is er toch duidelijkheid? Roks weet het mooi om te draaien. Duidelijkheid is nodig voor de opdrachtgevers en freelancers die in twijfel zitten.Ben inmiddels wel benieuwd naar de situatie in de zorg. Iedereen klaagt steen en been. De FNV roept dat geld wat naar zzpers gaat beter anders kunnen worden besteed. De zzper zou de krenten uit de pap halen en alle rot klussen voor de interne medewerkers overlaten. De orakels op social media hebben het over de hoge zorgpremies die omlaag kunnen als men stopt met de inhuur van zzpers. In mijn branche werken zzpers juist de langste dagen. Wij kunnen immers zo de deur gewezen worden. In de zorg kan men een kieskeurige zzper dan toch ook gewoon naar huis sturen. Dat is nou juist het idee van de zzper. Die wil z’n klant tevreden houden en werkt een tandje harder. Kan iemand bij uitleggen waarom dit in de zorg anders is? En waarom zijn die paar euros op het veelste lage tarief van een zzper in de zorg zo impactvol op de zorgpremie? Waren de verzekeringsmaatschappijen tot voorkort niet het probleem?Beantwoorden
Helemaal mee eens het is een links verzinsel waarbij gestelt wordt dat de enige juiste manier van werken is die in loondienst met alle bijbehorende (hierarchische) verplichtingen en rechten. Voor veel mensen mensen past dit misschien maar er zijn ook vele mensen die bewust zelfstandig zijn en daar juist gelukkig van worden: De onzekerheid, de tijdelijkheid, de minder verbondenheid en het feit dat je ‘eigen baas’ bent (ja er zijn leidinggevende maar als je die niet aanstaan kun je veel eenvoudiger/flexibeler door naar omgevingen die je wel energie geven: Geen opzegtijd, geen ontslaggesprek etc. etc.). Dit moet toch gewoon mogelijk blijven of willen we onze burgers van deze vrijheid beroven?Ik heb me overigens het meest gestoord aan het niet krijgen van antwoorden op de gestelde vragen, vooral de vragen van de VVD die als eerste werden gesteld werden simpelweg niet beantwoord. “Hoe gaan we voorkomen dat opdrachtgevers angstig worden en opdrachten niet meer durven uit te vragen bij ZZP’ers”, hier zou ik graag antwoord willen hebben want dat de opdrachtgevers vooral zullen worden gecontroleerd heeft dus exact dit effect: De ZZP markt om zeep helpen vanwege onzekerheid op boetes en verkeerde invulling door opdrachtgevers en dus dan maar het braafste jongetje van de klas zijn en maar even geen ZZP’ers inhuren.En wat dan… Dan gaan ze payroll/uitzendbureaus met minder gekwalificeerde mensen in (moeten) huren want die inhuurkrachten voldoen wel aan de ‘loondienst’ verplichting en het werk moet immers toch gedaan worden. Onder de streep: Hogere kosten, minder vrijheid en groeiende uitzendbureaus die in mijn ogen geen sierraad zijn voor ons land.Beantwoorden
Gaan we weer: FNV zegt: “Bovendien zijn zzp’ers duurder en vooral de gezondheidszorg en scholen kunnen dat geld hard gebruiken.” Ik heb altijd gedacht en gelezen dat de ZZPer zouden concurreren met de werkende omdat ze goedkoper zouden zijn als de werkende… Duidelijkheid of niet…Beantwoorden
In scholen zit 5 procent zzp. Als je weet dat in NL 13 procent van de beroepsbevolking zzp is zitten scholen dus ruim onder het gemiddelde en zal het percentage bij de overheid zelfs al flink meer zijn dan 5 procent. Zorg is een verhaal daar zit een groot deel zzp te werken evenals bij de postbezorging, ict ed. Scholen worden voornamelijk genoemd omdat het in het rijtje publieke sectoren valt, wat de overheid zelf ook is, maar als je naar de werkelijke cijfers telt valt het mee. Overigens sommige scholen werken bewust met zzp,ers. Je ziet vaak ook dat ze ouder zijn, soms pensioen gerechtigd. De kans dat deze aangenomen worden is heel klein. Dus het is niet altijd dat de zzp,er diegene is die zoiets bedenkt en bewust doet. Het kan ook noodzakelijk zijn, omdat diegene anders niet voor een baan in aanmerking komt.Beantwoorden
William, ik weet niet wat je bron is qua 5% zzp in het onderwijs, maar de laatste cijfers die ik ken ligt het totale percentage externe inhuur (PNIL, personeel niet in loondienst) rond dat getal (MBO/HBO er boven, MO/LO onderwijs er onder). Maar let wel: dat is al het extern personeel. Beeld is dat het merendeels uitzendkrachten en gedetacheerden zijn. https://www.zipconomy.nl/2023/06/kabinet-verkent-drie-scenarios-om-groei-zzp-in-publieke-sector-af-te-remmen/Beantwoorden
Kan het verkeerd gelezen hebben dat de 5 procent van de inhuur is, dan is het helemaal niks. Maar het klopt wat je zegt de inhuur in het onderwijs van zzp,ers is erg laag verhoudingsgewijs met andere sectoren. In dat opzicht wel vreemd om onderwijs als probleem sector aan te wijzen. Daarbij ben ik er van overtuigd wanneer men de 55 plus zzp,er in het onderwijs er uit haalt men praktisch geen zzp,er in het onderwijs telt. En laat dat nu net de groep zijn die wegens leeftijdsdiscriminatie niet snel een contract zal krijgen. Dit moet de FNV toch ook wel weten?Beantwoorden
Schrödinger’s zzp’er… – tegelijk duurder en goedkoper; – tegelijk graaiers en zieligerds; – tegelijk uithollers en bijdragers; – tegelijk uitgebuiten en nieuwe werkers; alles afhankelijk van het gezochte antwoord.En tja, FNV… de CAO-fabriek. Wat verwacht je anders.Beantwoorden
Jammer dat het niet duidelijker is geworden. Nu hopen dat het na de kamercommissie wel duidelijker gaat worden.Maar ondertussen: – besluiten veel (semi)overheden om brokers geen zzp’ers meer voor te laten stellen op inhuuropdrachten – neemt het aantal opdrachten op DAS’en waarop geen zzp’ers voorgesteld mogen worden toe – wordt tegen zzp’ers gezegd dat ze per 31-12-2024 moeten vertrekken óf moeten verambtelijken. Blinde paniek bij zowel opdrachtgevers als zzp’ers. En je zou maar als zzp’er 3 jaar geleden zijn gestart, op basis van je nieuwe inkomen een mooi huis hebben gekocht en nu verplicht ergens in loondienst moeten gaan. Of opdrachtgever die graag een zzp’er een project wil laten afronden ergens eind 2025.Tegelijkertijd zie ik nu al allerlei intiatieven ontstaan zoals samenklontende zzp’ers die met elkaar een detacheringsbv beginnen waarbij ze elkaar – formeel gezien – kunnen ontslaan, om zo de regels weer te ontwijken.Nederland op z’n best…Beantwoorden
Patijn was vakbondsleider van de FNV en heeft als agenda ‘make FNV great again’. Liefst door wettelijke dwang de ‘wel de lusten, niet de lasten’ zzp’ers terug te duwen in loondienst. Alsof dat enige kans van slagen heeft. De vrijwillige zzp’ers komen nooit meer terug in loondienst en zeker niet in deze arbeidsmarkt.Overigens onbegrijpelijk dat FNV zelf ook nog mocht aanschuiven. Zij behartigen de belangen van werknemers, die horen hier niet aan tafel te zitten. Zzp’ers hadden een goede reden om het vaste dienstverband (en daarmee een evt. lidmaatschap van de FNV) op te zeggen. Hoezo kan je oude vakbond nog invloed uitoefenen op hoe jij je huidige en toekomstige werk invult?De belastingdienst gebruikt oneigenlijke argumenten. Ten eerste kun je niet verwijzen naar een ongecontroleerde uitspraak uit het FD. Er is eerder 95% onduidelijkheid over de arbeidsrelatie dan andersom. Dat blijkt ook uit de moeite die de Belastingdienst zelf heeft met het gebruik van ‘de webmodule’. Roks staat bewezen te liegen als hij stelt dat het allemaal zo duidelijk is.Vervolgens gebruikt hij het uiterst vage ‘het rechtvaardigheidsgevoel krijgt een knauw’ en maakt hij zich zorgen over hoe de overheid overkomt. Nog afgezien van het feit dat dat níet zijn verantwoordelijkheid is, is het complete onzin. Als alles (voorlopig) bij hetzelfde blijft dan is dat in tegenspraak met een verandering (in het rechtvaardigheidsgevoel).Het rechtvaardigheidsgevoel krijgt juist een knauw als de Belastingdienst volkomen onderbezet, dus willekeurig, gaat handhaven. En al helemaal op een wet die de Belastingdienst zelf niet kan toepassen.Beantwoorden
