SLUIT MENU
menu
trending
Arthur Lubbers 26 september 2024
13 reacties

Handhaving Wet DBA: wat doet de Belastingdienst vanaf 1 januari?

De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. Gevolg: grote onrust in de markt. Tijdens de drukbezochte Bovib-bijeenkomst op 24 september jl. bleek dat zzp-intermediairs en inhurende organisaties met prangende vragen zitten: waarop gaat de fiscus eigenlijk handhaven en hoe gaat de Belastingdienst straks te werk?

Het handhavingsmoratorium op de Wet DBA vervalt per 1 januari 2025. Dat leidt tot paniek in de markt. Niemand weet precies waar hij aan toe is. De fiscus belooft enige coulance: “Er staat straks echt niet achter elke boom een belastinginspecteur.”

Men kwam stoelen tekort bij Bovib-bijeenkomst op 24 september jl. over de handhaving van de Wet DBA. Dat op deze eerste sessie 150 zzp-intermediairs en inhurende organisaties afkwamen, wijst op de enorme onrust momenteel in de markt. Zzp-bemiddelaars en inhurende organisaties weten niet goed waar ze aan toe zijn. Ook veel zzp’ers maken zich grote zorgen nu opdrachtgevers hen niet meer willen inhuren. 

Het tumult is veroorzaakt door de Kamerbrief van 6 september 2024, waarin staatssecretaris Idsinga (Financiën) aankondigde het handhavingsmoratorium op de Wet DBA per 1 januari a.s. af te schaffen. Het moratorium op de (in 2016 (!) ingevoerde) Wet Deregulering Arbeidsrelaties, die de VAR is gaan vervangen, was ingesteld in afwachting van duidelijkere regelgeving. Die is er nog niet, maar toch wil het kabinet dat schijnzelfstandigheid zo snel mogelijk wordt aangepakt. En dus geldt vanaf 1 januari volledige handhaving op de Wet DBA. Dat stuitte direct op kritiek van de eigen regeringspartijen in de Kamer. Kritiek die brancheorganisaties eerder ook al uitten.

Schillenmodel

De aankondiging dat de fiscus volledig gaat handhaven op schijnzelfstandigheid roept vooral de vraag op waarop (op welke criteria) wordt gehandhaafd en hoe de Belastingdienst te werk zal gaan. In hun presentatie gaven medewerkers van het Team Handhavingsaanpak van de Belastingdienst tekst en uitleg.

“Er staat straks echt niet achter elke boom een belastinginspecteur”, belooft de medewerker. De Belastingdienst zal gaan werken volgens het schillenmodel; als een organisatie bij een eerste controle aantoonbaar maakt dat zij iets doet tegen schijnzelfstandigheid, dan zal de Belastingdienst niet direct verder onderzoek doen (‘niet doorprikken naar de volgende schil’). De fiscus zal vooral focussen op organisaties die de inhuur van zzp’ers niet goed op orde hebben. 

Het advies is dan ook: zorg dat je die eerste schil goed hebt ingeregeld. Dat doe je in 2 stappen:

  1. Leg vast hoe de inhuur in je organisatie verloopt en specificeer de arbeidsrelaties
  2. Leg die arbeidsrelaties vervolgens langs de meetlat van de jurisprudentie (Deliveroo-arrest) en de Wet DBA

Zachte landing

De Belastingdienst spreekt van een ‘thematische benadering’ bij de handhaving*. Op de vraag of er een sectorspecifieke aanpak (zorg, onderwijs) komt, wil men niet concreet antwoorden. “We onderzoeken of een sectorspecifieke oplossing een werkbare situatie kan zijn.”
De strategie houdt men geheim, de Belastingdienst stelt dat er ‘volledig gehandhaafd’ wordt, dus dat elke inhurende organisatie in principe bezoek van de fiscus kan verwachten.
Wel belooft de Belastingdienst in 2025 nog niet al te streng op te treden. Een ‘zachte landing’ heet dat. Stel: bij een boekenonderzoek blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dan kunnen die inhurende organisaties en de schijnzelfstandige wel een naheffing loonbelasting verwachten, maar hoeven zij niet te vrezen dat naheffing tot vijf jaar teruggaat (aangezien de feitelijke handhaving pas per 1 januari 2025 is ingegaan). Ook geldt er een overgangsperiode van een jaar. In 2025 krijgen werkgevers en werkenden nog geen (vergrijp)boete als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid.

*Op 25 september heeft het kabinet overigens ingestemd met een motie van de Tweede Kamer voor een meer ‘risicogerichte’ handhaving, waarbij de focus ligt op ‘gedwongen zelfstandigen, onderbetaling, evidente schijnzelfstandigen en arbeidsmigratie-constructies’. Lees ook: Tweede Kamer wil ‘zachte’ landing handhaving zzp. Kabinet stemt in

Interim-manager vervangt zieke manager: mag dat?

De Belastingdienst legt tijdens de Bovib-bijeenkomst een concrete case voor; een ervaren interim-manager vervangt een manager (in loondienst) die ziek is. Op de vraag of dat mag, reageert de zaal verdeeld. Aspecten die zouden kunnen wijzen op schijnzelfstandigheid zijn: de werkgever geeft aanwijzingen voor het uitvoeren van het werk, de interimmer moet zich houden aan organisatorische regels. (Er zit dus een component leiding en toezicht in). Aan de andere kant, de interimmer loopt wel ondernemersrisico (aangezien hij slechts een zieke vervangt).

Oordeel van de Belastingdienst: ‘dit neigt naar schijnzelfstandigheid’. Met als argumentatie: de interimmer kan zich niet gemakkelijk laten vervangen, hij krijgt een vaste (vooraf afgesproken) beloning en hij vult een vacature in. Vooral dat laatste argument roept reacties op in de zaal: ‘bij ziekte wordt helemaal geen vacature uitgezet’. Hier botst de Belastingdienst met de praktijk.

Criteria Deliveroo-arrest

Uit het voorbeeld van de interim-manager (zie kader) blijkt wel dat de afweging wel/niet (schijn)zelfstandige voor discussie vatbaar is. “De Bovib is voor handhaving op schijnzelfstandigheid, maar wel op basis van duidelijke criteria”, stelt Alexander Kist, interim-directeur van Bovib.
Om zo weinig mogelijk risico te lopen als werkgever/opdrachtgever doe je er volgens Kist goed aan vóór 1 januari a.s. je hele zzp-populatie in kaart te brengen en te checken – aan de hand van de volgende 8 criteria – of een overeenkomst moet worden aangemerkt als arbeidsovereenkomst (of niet):

  1. de aard en duur van de werkzaamheden;
  2. de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald;
  3. de inbedding van het werk en van degene die de werkzaamheden verricht in de organisatie (doet zelfstandige hetzelfde werk als werknemer in loondienst?);
  4. het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren (vrije vervanging wel/niet mogelijk);
  5. de wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen is tot stand gekomen;
  6. de wijze waarop de beloning (prijs, tarief) wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd;
  7. de hoogte van deze beloningen (vuistregel: jaartarief/2 > jaarsalaris loondienst);
  8. ondernemerscriteria (loopt werkende commercieel risico en gedraagt hij zich als ondernemer (acquisitie, meerdere opdrachtgevers, duur opdrachten, etc)

Organisaties moeten zelf aan de hand van deze acht criteria beoordelen of een werkende wel of niet als zzp’er ingehuurd kan worden. “Zekerheid vooraf is er niet”, stelt Kist, je kunt als organisatie wel een inschatting maken. “Het is net als bij een eindexamen. Niet alles hoeft een voldoende te zijn, maar het gemiddelde moet wel voldoende zijn. En er mag geen 2 of 3 tussen zitten.”

Het helpt om inzicht te krijgen en zo pik je wel de overduidelijke gevallen eruit. Als voorbeeld noemt Kist een zwangerschapsvervanging voor de klas; iemand werkt in een team, doet hetzelfde werk als een werknemer en is onderdeel van reguliere werkzaamheden – Dat is een rood licht. Voor zulke ‘rode opdrachten’ is het volgens Kist duidelijk dat je geen zzp’er mag inhuren.

Deze acht criteria volgen uit het Deliveroo-arrest, waarbij de Hoge Raad ook nog wijst op het principe ‘wezen gaat voor schijn’. Dat wil zeggen dat je wel iets conctractueel kunt vastleggen, maar dat bepalend is hoe er in de praktijk daadwerkelijk gewerkt wordt.
Het simpel omzeilen van de zzp-wetgeving, door bijvoorbeeld als zzp’er een BV op te richten en jezelf vervolgens te detacheren, zal waarschijnlijk niet werken, zo verwacht Kist. “Dat mag niet als de intentie het vermijden van een arbeidsrelatie is.”
Hoe verleidelijk het ook is om dergelijke creatieve oplossingen te bedenken – ‘aan de rand van het ravijn groeien ten slotte de mooiste bloemetjes’, merkt iemand in de zaal terecht op – verstandig is het niet als je geen risico wil lopen.

Bovib-keurmerk als basis

“Er blijft meer dan voldoende ruimte om zzp’ers in te huren”, stelt Arno Pronk (Circle8, Bovib). “Wel moet men stoppen met bovengenoemde ‘rode’ opdrachten.”

Pronk ziet in de aangekondigde handhaving van de Wet DBA een goede aanleiding om de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer te professionaliseren. Daarbij dienen partijen op de volgende 5 punten te letten:

  1. is er een concrete opdracht met eindpunten (resultaten/termijn)?
  2. Wat is de specifieke expertise van de werkende?
  3. Maakt de interimmer een duidelijke keuze voor ondernemerschap?
  4. Is er een passende beloning?
  5. Is de praktijk consistent met de (contractuele) afspraken?

Brokers en zzp-intermediairs die over het Bovib-keurmerk beschikken, voldoen volgens Pronk overigens al aan het advies van de Belastingdienst om aantoonbaar te maken dat je als organisatie bezig bent schijnzelfstandigheid tegen te gaan. “In de jaarlijkse controle voor het Bovib-keurmerk zijn deze beheersmaatregelen ook opgenomen.”
In de basis zijn de beheersmaatregelen binnen het Bovib-keurmerk de ‘buitenste schil’ in het schillenmodel dat de Belastingdienst zal hanteren.

De Bovib zal zich actief blijven inzetten om de rust in de markt terug te laten keren, zowel door in gesprek te blijven met de Belastingdienst als door opdrachtgevers te adviseren in het handelen naar de Wet DBA. Want één ding is zeker: iedereen is gebaat bij (meer) duidelijkheid.

Vanwege de grote belangstelling vindt op 14 oktober a.s. een 2e bijeenkomst over de handhaving van de Wet DBA plaats. Houd hiervoor de website van de Bovib in de gaten.

, , ,

Over de auteur

Over Arthur Lubbers
Arthur Lubbers is redacteur bij ZiPconomy Bekijk alle berichten van Arthur Lubbers

13 reacties op dit bericht

  1. Het kabinetsbeleid is het scheppen van maximale onduidelijkheid in de ijdele hoop dat alle zzp’ers ergens in loondienst gaan.

    Voor wat eigenlijk? De premie inkomsten? Of is het een handreiking naar de detacheringslobby?

    Dat het de economie schaadt schijnt niemand te bedenken. Die zieke werknemer die niet tijdelijk mag worden vervangen door een interimmer is directe economische schade en zo zijn er nog wel een paar.

    Dat vele zzp’ers ondernemers zijn geworden omdat ze zich liever verdiepen in hun vak, (bijvoorbeeld management), dan een omhooggevallen middelmanager tevreden te stellen, is kennelijk ook geen argument. Liever een domme werknemer, dan een slimme zzp’er is het motto.

    Het is een schande dat de ‘discussie’ zich concentreert op iets wat geen issue is. Wat maakt het uit of een zzp’er of werknemer het werk doet? Als het maar gebeurt!

    De rest los je op met verplichte premies oid.

    Voor de economie is er niets schadelijkers dan domme regelgeving die het openstaande werk frustreert. Als je de wet niet kunt uitleggen, zoals uit dit artikel duidelijk blijkt, dan is onsuccesvol beleid een zekerheid.

    Beantwoorden

  2. Als ik naar deze 8 criteria kijk, is dit de doodsteek voor vele vormen van zzp dienstverlening. Met name het stuk ‘inbedding’ betekent dan zoals ik het begrijp dat bv zzp-professionals in de IT, bouw, financiele dienstverlening, HR en onderwijs en zorg ( en meer sectoren) het wel kunnen schudden.
    In al deze sectoren hebben de grotere bedrijven al eigen personeel in dienst, en vaak is de inhuur aanvulling i.v.m. drukte/tijdelijke projecten, personeel schaarste of vervanging door ziekte.
    Zelf ben ik SAP consultant (dus IT) en ik ken niet één bedrijf dat SAP heeft (de banken, overheden, multinationals etc) die geen eigen SAP personeel in dienst heeft. Natuurlijk kan iets 100% uitbesteedt zijn, maar dan huurt men daar dus niemand extern in. Er is dus altijd sprake van inbedding.

    Dus feitelijk ontstaat er nu een vorm van rechtsongelijkheid (net als bij de wet op de aanbesteding destijds) dat je als zzp-professional niet dezelfde diensten mag leveren als een detacheerder die professionals in loondienst heeft.
    Het vreemde is dat dan de 8 criteria niet gelden.
    De commissie Borstlap (waarvan adviezen toch een groot deel van de VBAR vormen) had het er volgens mij over dat je bij bv inbedding helemaal niet extern mocht inhuren maar dat dit altijd werk voor een vaste baan bleef?
    Dus waar komt deze ongelijkheid vandaan?

    Ik ben dus benieuwd op welke opdrachten ik nu nog als SAP zzp-professional ingehuurd kan worden? Hoe ziet de overheid dat voor zich?
    Overigens is mijn huidige opdracht voor de overheid niet langer mogelijk door deze aangekondigde handhaving (net als bij vele andere zzp-professionals), en wordt dus beëindigd.
    Het lijkt er dus op dat ik na 15 jaar zzp-er te zijn geweest gedwongen wordt om mijn werk weer in loondienst te gaan doen…
    Of begrijp ik iets verkeerd/mis ik iets?

    Beantwoorden

    • SAP zal voor een bank gezien worden als een ‘reguliere bedrijfsactiviteit’, dus zal er al gauw ook sprake zijn van ‘ingebed’ werk. Ik denk dat je sterker staat als je je op projectbasis laat inhuren, en als je naast een inspanningsverplichting ook een resultaatverplichting opneemt in je contract. Maar ja, hoe het allemaal zal uitpakken, weet niemand.

      Beantwoorden

    • Helemaal eens met wat je schrijft in je tweede alinea! Onder de WAADI maakt het opeens helemaal niet meer uit wie de feitelijke werkgever is, als de premies maar worden betaald. De vrijheid van ondernemerschap om een detacheringsbureau van één te mogen voeren, wordt hiermee vrijwel onmogelijk gemaakt. Wat je aanbiedt moet resultaatgericht zijn of zich toesnijden op niet-intern-aanwezige en ingebedde functies. Zo ontstaat een ongelijk speelveld waarin alleen aan de randen van de inhuurmarkt nog zelfstandig ondernemerschap mogelijk is.

      Beantwoorden

  3. Zelfs na 3 x lezen van het artikel wordt ik niet geheel wijs. I.p. is er continu sprake van een mate van schijnzelfstandigheid omdat je het werk altijd uitvoert naast collega’s in loondienst. Inbedding weegt zwaar, zie ook de andere reacties.
    Het zou beter zijn om ZZPers te verplichten om bepaalde premies af te staan en een verplichte AOV te hebben…

    Beantwoorden

  4. Voorgaande kabinetten hebben het voor uitschuiven van de hete aardappel en het niets doen uiteindelijk tot een kunst verheven. Je kan voor of tegen het huidige kabinet zijn maar ze durven de handschoen wel op te pakken. Blij ermee nee, moet er wat gebeuren ja. Hoewel bijna niemand het hardop zegt weten we allemaal waar de ellende van de DBA zit namelijk aan de onderkant van de maatschappij in die zin mensen die niet meer verder uitgewrongen kunnen worden in loondienst deze dan maar dwingen als ZZP’ er te gaan werken. Ook is het volledig bekend in welke segmenten van de markt dit gebeurt en onder welke omstandigheden dit is ingeregeld. Pak eerste de beste rapport van de NLA maar wat hierover is geschreven daar staat het gewoon letterlijk. Met de Wtta voor de uitzendsector had de politiek een verdere stap kunnen maken om bij inspecties door certificatie instellingen deze gericht te laten kijken of het te controleren uitzendbureau ook met ZZP’ers werkt, welke werkzaamheden ze verrichten, of deze mensen al in loondienst zijn geweest en wat ze toen deden, hoe de contracten eruit zien en wat het uurtarief is en wat er daadwerkelijk wordt uitbetaald. Het is toch niet acceptabel dat er straks uitzendbureaus in de Wtta worden opgenomen met enkele “uitzendkrachten” en tientallen ZZP’ers die werkzaam zijn in dezelfde sector bij dezelfde opdrachtgever en € 13,— tot € 15,— per uur krijgen. De politiek en de overheid had er voor kunnen kiezen om in de Wtta een poortwachters controle te kunnen inbouwen zodat de echte ZZP’ers niet lastig worden gevallen en de echte probleem gevallen al bij de eerste de beste controle eruit te kunnen halen. Dan is ook gelijk de angel eruit gehaald wat alle organisaties die dan snel een ZZP bureau gaan oprichten kunnen gelijk aangepakt worden. De Wtta kan hierop nu nog op aangepast worden.

    Beantwoorden

    • Het gaat de politiek niet alleen om de mensen die aan de onderkant van de markt worden ‘uitgewrongen’. Velen beschouwen ZZP als een ongewenst en ontspoort maatschappelijk verschijnsel dat de kop moet worden ingedrukt. Daar zit niet alleen ratio achter, maar ook veel emotie. FNV is daar bijvoorbeeld heel open over in hun manifest.

      Beantwoorden

  5. Het is werkelijk ongehoord dat er nu in de huidige tijd van krapte op de arbeidsmarkt het de zzp-ers (bijna) onmogelijk wordt gemaakt om te werken als zelfstandie. Waar komt deze hetze vandaan? Loopt de overheid teveel sociale premies mis?
    Ik werk zelf al ruim 12 jaar als zzp-er in de zorg. Eén van de sectoren waar een enorm tekort is aan personeel en waar het op een zorginfarct gaat afstevenen indien het de zzp-er onmogelijk wordt gemaakt om te werken. Dat is bij de beleidsmakers die de zzp-ers terug in loondienst willen jagen tegen dovemansoren gezegd. Om ze een handje te helpen is het wellicht een idee om de handhaving van de wet DBA te testen wat de uitwerking is. Ik stel voor om te beginnen bij de zorgsector. Laten alle zzp-ers in de zorg zich verenigen en voor drie dagen hun opdracht terug geven. Ik ben benieuwd wat het gevolg zal zijn als ruim 200.000 zorgprofessionals gedurende 3 dagen achtereen geen werkzaamheden verrichten.
    En wat gaat de belastingdienst trouwens zelf doen aan de inhuur van zzp-ers? Enig idee hoeveel zzp-ers er werken voor het min. van financiën waar de belastingdienst onder valt? Dat zijn er ruim 1000!

    Beantwoorden

  6. De uitleg die de belastingdienst eraan geeft, betekent het einde van de fexibele schil zoals we die nu kennen. Dit zal grote economische impact hebben. Er zullen iig gouden tijden aanbreken voor de detacheerders. Toch zullen vele bedrijven en instellingen de gaten in hun roosters niet meer kunnen dichten.
    Net als in 2016 overziet te politiek de gevolgen van haar handelen niet. Het is wachten op een ongeluk.

    Beantwoorden

  7. Het lijkt me duidelijk dat Arthur dit stuk geschreven had voordat dit bekend werd:

    https://www.zipconomy.nl/2024/09/kabinet-stemt-in-met-wensen-kamer-koerswijziging-handhaving-schijnzelfstandigheid/

    Want dat gaat alles veranderen: het bloedbad van 2016 heeft zich herhaald en gelukkig worden we nu op het laatst gesteund door vele politici: t zal me toch niet gebeuren dat ik na meer dan 30 jaar niet meer aan de bak kom, omdat ze vinden dat ik al meer dan 30 jaar bij 20 tot 25 bedrijven in dienst had gemoeten (terwijl ik in dienst ben bij mijn eigen BV, want tja een DGA moest ook maar gekilled worden, qua inkomsten). Het is duidelijk dat velen geen idee hebben hoeveel hardwerkende zelfstandigen er zijn (en velen die al langer werken, net als ik , meerdere crisissen hebben doorstaan)

    Beantwoorden

    • Marcel, de bijeenkomst van de Bovib was inderdaad voor dat twee minuten-debat in de Tweede Kamer, waar je naar verwijst. Je opmerking ‘Want dat gaat alles veranderen’ deel ik niet. De toonzetting is wat milder mss na dat debat, maar het is geenszins zo dat de handhaving opgeschort wordt of iets dergelijks (wat in 2016 wel gebeurde).

      Beantwoorden

  8. Volledig onhandhaafbaar, maar ik heb meelij met de concullegas die in de eerste rechtszaken de kooltjes uit het vuur moeten gaan halen.

    Beantwoorden

  9. Voor de bedrijven die misbruik maken van medewerkers gewoon een minimaal ZZP tarief invoeren en heel hard op handhaven. Voor de zorg etc. een maximaal van 2/3 dagen per week of maximaal uren per jaar invoeren waardoor zij niet dezelfde vastigheid hebben van iemand in loondienst en dus het overgebleven werk invullen. Detachering bedrijven dienen direct eruit gegooid te worden, dat is pas onnodige kosten in de zorg.

    Beantwoorden

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *



Je bent misschien ook geïnteresseerd in