17 veelgestelde vragen en antwoorden over de wet DBA

Hoe hoog worden boetes en naheffingen op schijnzelfstandigheid? Kan ik nog een opdracht voor 3 jaar aannemen? Is een bv oprichten een oplossing? Arno Pronk (Circle8) beantwoordt deze vragen en meer.

Wat moeten zzp’ers weten van de Wet DBA? Expert Arno Pronk van Circle8 gaf daarover een uitgebreide presentatie tijdens de Werf& en ZiPconomy webinarweek. De video kun je onderaan dit artikel terugkijken.

Tijdens het webinar kwamen er volop vragen binnen. In dit artikel lees je zijn antwoorden op de meest prangende kwesties.

Klopt het dat eventuele boetes en naheffingen voor zzp’ers met terugwerkende kracht gelden per 1 januari 2025? Ik hoef me dus geen zorgen te maken over de jaren daarvoor?

Het handhavingsmoratorium geldt voor opdrachtgevers en vervalt per 1 januari 2025. Dan kunnen opdrachtgevers weer naheffingen krijgen. Maar die naheffingen gaan niet verder terug dan 1 januari 2025, zelfs als de zzp’er ook al voor die datum bij de organisatie werkte.

Voor zzp’ers zit dat anders. Het handhavingsmoratorium geldt niet voor hen, er verandert voor zelfstandigen dus niets. Ook bij zzp’ers kunnen correcties plaatsvinden, maar bij hen kan dat – anders dan bij werkgevers – ook over de periode van voor 1-1-2025.

De Belastingdienst heeft aangegeven niet actief te handhaven bij zzp’ers, wel bij opdrachtgevers. Maar dat wil niet zeggen dat ze geen actie ondernemen richting de werkende als bij een opdrachtgever blijkt dat een zzp’er eigenlijk werknemer is. Als een Belastinginspecteur bijvoorbeeld op 1 februari 2025 constateert dat een zzp’er eigenlijk werknemer moet zijn, dan krijgt werkgever een naheffingsaanslag over de maand januari 2025, niet over de periode daarvoor. Dezelfde inspecteur kan wel correcties doorvoeren over aangifte van een zelfstandige, als blijkt dat iemand toch geen ondernemer was voor de Belastingdienst. Dat kan tot 5 jaar terug, ook als de aanslag definitief was (navordering).

Als je een zzp’er via een derde partij een contract tekent voor 6 maanden, 40 uur per week, valt dat onder schijnzelfstandigheid?

Op basis van de contractduur en omvang kun je niet bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Het gaat om wat je doet bij de eindklant. Als er geen sprake is van gezag (werkinhoudelijke aansturing) en je doet geen werk wat anderen in loondienst doen, dan kun je waarschijnlijk werken als zelfstandige.

Arbeidsmarktexpert Alexander Kist stelde op basis van het Deliveroo-arrest een lijst van acht criteria op. Aan de hand daarvan kun je checken of een overeenkomst moet worden aangemerkt als arbeidsovereenkomst:

De aard en duur van de werkzaamheden;
De manier waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald;
De inbedding van het werk en van degene die de werkzaamheden verricht in de organisatie (doet zelfstandige hetzelfde werk als werknemer in loondienst?);
Is de werkende verplicht het werk persoonlijk uit te voeren (is vrije vervanging mogelijk?);
De wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen is tot stand gekomen;
De wijze waarop de beloning (prijs, tarief) zijn bepaald en worden uitgekeerd;
De hoogte van deze beloningen (vuistregel: jaartarief/2 > jaarsalaris loondienst);
Ondernemerscriteria (loopt werkende commercieel risico en gedraagt hij zich als ondernemer (acquisitie, meerdere opdrachtgevers, duur opdrachten, etc))

Kist: “Het is net als bij een eindexamen. Niet alles hoeft een voldoende te zijn, maar het gemiddelde moet wel voldoende zijn. En er mag geen 2 of 3 tussen zitten.”

Je kunt dus best een opdracht doen van 2 jaar als je voldoet aan de overige criteria.

Als ik als zzp’er mijn eerste opdracht aanneem, dan is ondernemerschap toch nog niet structureel aan te tonen?

Dat klopt. In dit geval kun je het best samen met je opdrachtgever een duidelijke opdrachtomschrijving opstellen met een kop en een staart en een duidelijk op te leveren resultaat. Je probeert samen zoveel mogelijk te voldoen aan de wet. Mocht de Belastingdienst later toch anders oordelen, dan zullen jullie niet meteen een boete krijgen maar een gesprek.

Krijg je eerst een aanwijzing van de Belastingdienst of niet?

De optie dat een opdrachtgever een ‘aanwijzing’ krijgt van de Belastingdienst (een soort waarschuwing) vervalt in principe per 1 januari 2025. In september heeft de Tweede Kamer wel een motie aangenomen voor een ‘zachte landing’ bij de handhaving op schijnzelfstandigheid. Ze willen dat de Belastingdienst zich focust op risicovolle situaties, zoals onderbetaling, evidente schijnzelfstandigen en arbeidsmigratie. Daarbij verder willen ze dat er in andere gevallen een waarschuwing vooraf komt. Lees meer in dit artikel. Het is dus nog even afwachten op de uitwerking van de motie.

Lees in dit artikel meer over het verschil tussen een aanwijzing en een waarschuwing.

Ik heb een opdracht aangeboden gekregen als zzp’er zonder vast uurtarief. Ik krijg een percentage van de omzet van elke nieuwe klant die ik binnenbreng. Mag dit?

Ja, want je wordt beloond op basis van je resultaat. Je kunt ook een combinatie maken van een uurtarief en een beloningspercentage, als je maar duidelijk afspreekt in de opdrachtomschrijving wat het resultaat moet zijn van jouw inspanningen.

Als er sprake is van schijnzelfstandigheid, op basis van welk salaris worden dan de naheffingen bepaald?

Als er sprake is van schijnzelfstandigheid betekent dit dat een zzp’er alle ondernemersfaciliteiten moet terugbetalen. De opdrachtgever moet naheffingen betalen. In dit artikel op Flexnieuws staat een uitgebreider antwoord op deze vraag: Geen boete, maar wel torenhoge kosten bij schijnzelfstandigheid.

Mag een zzp’er hetzelfde werk doen als iemand in dienst, als het om tijdelijke vervanging gaat vanwege verlof of ziekte? Of als de zzp’er zelf kan bepalen hoe hij het werk uitvoert en geen instructies krijgt van de opdrachtgever?

Het uitgangspunt van het kabinet is dat zzp’ers niet hetzelfde werk op dezelfde manier mogen doen als werknemers in loondienst, ook niet tijdelijk. Dit staat los van het feit of er sprake is van gezag.

Het is vrij standaard voor een developer in de ICT dat opdrachten minstens een jaar duren. Mag dat straks nog?

Duur van de opdracht is een interessant gegeven. Nergens in de wet of jurisprudentie staat dat je maximaal een bepaald aantal jaren als zzp’er mag werken. Het is meer van belang hoe lang het project loopt waaraan je werkt. Is een project voor 3 jaar begroot, dan zou de opdrachtgever jou maximaal drie jaar moeten inhuren. Uiteraard met een wederzijdse opzegtermijn.

Dat je dan maar één opdrachtgever per jaar hebt, is dan niet belangrijk. Het is wel belangrijk dat je een duidelijke opdrachtomschrijving hebt. Daarin moet bijvoorbeeld staan welk resultaat jij uiteindelijk moet opleveren.

Klopt het dat als je je eenmanszaak omzet naar een bv, je geen risico meer loopt om te werken als schijnzelfstandige?

Nee, dat maakt niet uit. Het gaat om de beoordeling van de arbeidsrelatie binnen de opdracht. De Belastingdienst kijkt dwars door eenmanszaak of bv heen.

Is er ook risico op schijnzelfstandigheid als ik als zzp’er een klant in een ander EU-land heb? Worden buitenlandse opdrachtgevers ook gecontroleerd?

De wetgeving geldt voor zzp’ers die werken in Nederland en verplicht zijn om hier premies en loonheffingen te betalen. Als jij in het buitenland werkt voor een buitenlandse opdrachtgever, zal jouw opdrachtgever dus niet gecontroleerd worden door de Nederlandse Belastingdienst. Je moet je natuurlijk wel houden aan de regels van dat land.

Mag een opdrachtgever een functie uitbesteden aan een zzp’er?

Hierbij is de vraag: wat is een functie? In principe mag een zzp’er geen werk doen dat ook uitgevoerd wordt door medewerkers in loondienst. Toch worden er vaak functieprofielen of vacatureteksten gebruikt als opdrachtgevers een zzp’er zoeken. Op basis van de Deliveroo-criteria kun je redelijk makkelijk vooraf bepalen of de aanvraag (de functie) uitgevoerd mag worden door een zzp’er. Zo ja, dan is het belangrijk om een juiste opdrachtomschrijving op te stellen met een kop en een staart en op te leveren resultaat.

Behouden modelovereenkomsten van de Belastingdienst hun waarde na 1 januari 2025?

Op 1 oktober heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om de modelovereenkomsten te behouden. Die van de Bovib loopt sowieso nog door tot ergens in 2026. Bovendien helpen modelovereenkomsten je te bepalen hoe je op een correcte manier samenwerkt. Dus ja, de overeenkomsten behouden hun waarde.

Als een zzp’er in dienst treedt bij een bedrijf, lopen de betrokken partijen een risico. De Belastingdienst kan de periode als zzp’er namelijk beoordelen als schijnzelfstandigheid. Klopt dat?

Nee, de Belastingdienst kijkt niet terug. Ten eerste omdat er nog een handhavingsmoratorium geldt, ten tweede omdat het ook een doel is om meer mensen aan de wet te laten voldoen en meer zzp’ers in vaste dienst te krijgen.

Krijgen zelfstandig professionals die de AOW-leeftijd hebben bereikt, speciale aandacht bij de handhaving op schijnzelfstandigheid? In dit geval valt er tenslotte weinig belasting te halen.

Als pensionado kun je zonder risico als zzp’er ingehuurd worden. Let wel op, want je kunt niet onbeperkt geld verdienen zonder gekort te worden op je WAOI. Meestal zetten gepensioneerde zzp’ers een bv op om geld te sparen voor later. Lees meer over ondernemen na AOW-leeftijd in dit artikel van ZZP Nederland.

Een mogelijke oplossing is een Declarabele Uren BV (DUBV). Daarbij wordt je uitlener van jezelf. Moet je dan ook voldoen aan de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta)?

Ja, want de Wtta gaat gelden voor iedereen die aan terbeschikkingstelling van arbeid doet en jij bent leverancier van jezelf. Je kunt je nu al voorbereiden door een WAADI-registratie en G-rekening aan te vragen. Lees meer in dit artikel.

Mag je als zzp’er gebruikmaken van een auto van de opdrachtgever?

Ja hoor, als jij voor de uitvoering van je opdracht een auto nodig hebt kan dat best. Daarbij is het wel belangrijk dat je de auto alleen gebruikt voor de opdracht. Hetzelfde geldt voor werken op een laptop van de zaak of gebruik maken van een mailadres. Als je de laptop of auto van de zaak ook privé gebruikt, wordt het lastiger om zelfstandigheid aan te tonen.

Samengevat, wat kan wel en wat kan niet?

Hieronder een aantal situaties:

Meerdere zzp’ers georganiseerd in een bv met werknemer(s) in loondienst

De Belastingdienst beoordeelt de arbeidsrelatie binnen de opdracht. Dat is het

uitgangspunt. Het gaat er dus om op welke manier waarop jij je als directeur-grootaandeelhouder (DGA) verhuurt:

Als DGA van de bv. In dit geval ga je een modelovereenkomst aan en zorg je dat je voldoet aan de criteria voor zelfstandig ondernemerschap.
Je bent in dienst van je eigen bv, als het ware verhuur je jezelf. Dan kun je werken met een G-rekening en 55% storten van het factuurbedrag. Vervolgens kun je binnen de bv premies werknemersverzekeringen inhouden of niet. Als jij jezelf bijvoorbeeld vanuit een holding salaris geeft maar geen sociale premies afdraagt, dan ben je officieel niet in loondienst van je bv. Door storting op G-rekening ben je als opdrachtgever gevrijwaard. Als je jezelf als DGA inhuurt, wordt jouw BV geregistreerd als Inleen en val je buiten de zzp-discussie.

Meerdere zzp’ers georganiseerd als aandeelhouders in een bv, zonder personeel in dienst.

Hierbij geldt hetzelfde als bij nummer 1. Als jij jezelf verhuurt als zzp’er, moet je voldoen aan de criteria voor zelfstandig ondernemerschap. De rechtsvorm maakt daarbij niet uit.

Zzp’ers georganiseerd in bv, geen personeel maar meerdere opdrachtgevers, in dit geval 3 (waaronder DI)

Net zoals bij nummer 1 en 2, kijkt de Belastingdienst naar de arbeidsrelatie binnen de opdracht. Volgens mij is de grens tot 25% aandeelhouder waarbij er dan sprake kan zijn dat je in loondienst bent en er sociale premies worden ingehouden en afgedragen. Maar

feitelijk verhuurt jij je als DGA vanuit de BV.

Zzp’er georganiseerd in bv, met 1 of meerdere medewerkers in loondienst waarbij elke persoon een opdracht heeft

Idem 1, 2 en 3.

Zzp’er georganiseerd in Declarabele Uren BV (DUBV)

Bij een DUBV creëer je een gezagsverhouding binnen de bv. Wij werken bijvoorbeeld samen met Zelfpro. Via zo’n constructie heb jij als directeur een gezagsverhouding met een derde bv die jou in principe kan ontslaan. Je draagt sociale premies af voor jezelf en bent dus in vaste dienst van je eigen bv. Je bent dus leverancier van jezelf en doet aan terbeschikkingstelling van arbeid. Dat betekent dat je een G-rekening moet hebben en een WAADI-registratie. Hiermee val je buiten de zzp-discussie en kun je zolang aan een opdracht werken als je wilt. Deze constructie is wel duurder dan een eenmanszaak.