Hugo-Jan Ruts 13 december 2024 23 reacties Print Gaan we richting een DBA-debacle in het kwadraat?Acht jaar geleden mislukte de Wet DBA na veel gemor in de markt en gedoe in de politiek. Veel lijkt zich te herhalen, maar er zijn ook duidelijke verschillen, schrijft Hugo-Jan Ruts in zijn column.Hoogspanning in Den Haag: botsende wereldbeelden binnen het kabinet, activistische Kamerleden, moties, risico-averse opdrachtgevers, een flink dalend aantal opdrachten, onrust onder zzp’ers, petities en bezoekersrecords op ZiPconomy. Wie het zzp-dossier al langer volgt, zal regelmatig een déjà vu-gevoel hebben. Laten we even 8 tot 10 jaar teruggaan. Verontwaardigde Kamerleden van D66 en PvdA verschenen in Nieuwsuur (2014) naar aanleiding van strengere controles door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid in de zorg: “Het kabinet wil nu zzp’ers aanpakken, dat gaat te ver. Er moet snel een goede oplossing komen.” In 2015 constateerden we dat de twee regeringspartijen (VVD en PvdA) het niet eens konden worden over zzp-beleid. Dit leidde tot de aankondiging van het afschaffen van de VAR per 1 mei 2016 via de Wet DBA. De Tweede Kamer zag pas laat in wat voor impact dit zou hebben. Ondertussen verliep de communicatie van de Belastingdienst uiterst gebrekkig. (“De regels die bepalen of u in loondienst bent of niet, veranderen niet.”) ondanks goedbedoelde (en toen nog onwennige) webinars. Vervolgens zagen we een nieuw Nieuwsuur-item over werkgevers die door de nieuwe wet zzp’ers niet meer wilden inhuren. Dit item besteedde ook aandacht aan de groei van payrollers. De situatie escaleerde: een petitie van zzp’ers tegen de ‘vervanger van de VAR’, Kamervragen, spoeddebatten en het activistische Kamerlid Pieter Omtzigt die riep: “De Wet DBA werkt niet.” Uiteindelijk besloot het kabinet in november 2016 om voorlopig niet te handhaven. Zo ontstond het begrip ‘handhavingsmoratorium’ en de term DBA debacle. Acht jaar later De namen zijn anders (Aartsen in de rol van Omtzigt? Liggen NSC en VVD op één lijn?), maar veel blijft hetzelfde. Een lang van tevoren aangekondigd besluit (toen de afschaffing van de VAR, nu het opheffen van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025, al 2,5 jaar terug aangekondigd) met sectoren die pas laat reageren. De communicatie vanuit de overheid is wat beter dan acht jaar terug, maar laat nog steeds veel over aan de eigen inschatting van werkgevers. Die daar onzeker van worden. Dus is er weer die aarzeling bij opdrachtgevers om zzp’ers in te huren (en lang niet al te recht). Juristen vinden nog steeds dat die de onduidelijkheid overdreven is. Weer zijn er bezorgde zzp’ers een petitie starten. De zorgsector klaagt over een te rigide aanpak door de Belastingdienst en waarschuwt dat het volledig stoppen met zzp’ers, waar volgens ActiZ de Belastingdienst op aanstuurt, tot acute problemen zal leiden. ActiZ pleit voor ruimte om incidenteel zzp’ers in te huren bij ‘piek en ziek’. De druk op het kabinet neemt toe. Aartsen (VVD) benadrukt dat van de beloofde ‘zachte landing’ geen sprake is. Hij stelt in een motie voor om prioriteit te geven aan handhaving bij uurtarieven onder de 34 euro. Hij wil vóór 19 december antwoorden op deze en andere vragen. Net als destijds staat er weer een staatssecretaris (toen Wiebes, nu Van Oostenbruggen) voor een dilemma: consequent zijn of inschikken. Wat is er anders? Twee zaken zijn fundamenteel anders. De arbeidsmarkt is nu uiterst krap. Zzp’ers lijken weinig bereid om terug te keren in loondienst. Een deel wachten liever of zoekt een opdracht in een andere sector. Waar het acht jaar geleden vooral de zzp’ers waren die zich roerden, zijn het nu voor een deel ook de werkgevers. Met ook daar verschillende geluiden, een deel wil juist handhaving om zo afscheid te kunnen nemen van zzp’ers. Er zijn meer gedwongen opdrachtgevers dan gedwongen zzp’ers. Dan is er de geloofwaardigheid van de overheid. Politiek het gevoeligste punt. Die huurt nu veel meer extern personeel in dan acht jaar geleden, waaronder veel zzp’ers. Tegelijkertijd lijkt de overheid zelf niet klaar voor 1 januari. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat er bij vele onderdelen van de Rijksoverheid nauwelijks een beeld is, laat staan beleid, over wat kan en mag rond de inhuur van zzp’ers. Onderdelen stoppen dan maar helemaal, anderen ‘zien wel’. Vervolgens lijkt het braafste jongetje van de klas zichzelf in de voet geschoten te hebben. Als geen ander heeft het Ministerie van Financiën – en de Belastingdienst voorop – haar best gedaan om zzp’ers en mogelijke schijnzelfstandigheid in kaart te brengen en af te bouwen. Dat is heel aardig gelukt (zeker ten opzichte van andere ministeries). Alleen is daar dan nog de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Het wegsturen van (schijn)zzp’ers daar leidt tot (ongewenst) vertraging, zo werd ook netjes gemeld aan de Tweede Kamer. Die reageerde daar niet op (wie zwijgt, stemt toe?), dus deze zzp’ers blijven voorlopig. Tja, dan komt er een wat ondoordachte (of juist niet?) brief half november – net in de periode dat er geen staatssecretaris was – dat de Dienst Toeslagen eventueel boetes betaalt indien de bureau controles krijgt. Zo’n brief lekt uiteindelijk natuurlijk uit (dit keer hadden wij de eer). De poppen zijn aan het dansen. Intern (boze Belastingdienst). Maar vooral extern. Richting het grote publiek is deze beeldvorming natuurlijk desastreus. Een overheid die haar eigen wetten niet naleeft en boetes betaalt, maar toch doorgaat met overtreden. In een (andere) brief uitleggen dat de verantwoordelijkheid hier bij de bureaus van de zzp’ers ligt, is misschien feitelijk wel juist, maar verandert niets aan de beeldvorming. En nu? Politiek geduw en getrek in de wandelgangen, ook binnen een coalitie die ingewikkelder in elkaar zit dan acht jaar geleden. Toen hield PvdA-minister Asscher pogingen voor een creatieve oplossing (toen een tariefsgrens) van de VVD tegen. Nu hebben we vier partijen: NSC met twee verantwoordelijke bewindspersonen die tot nu toe strak in de wedstrijd zitten, de VVD die wil bewegen en de BBB die lijkt mee te krijgen. Dan is er de PVV, die juist een motie indiende die ervoor moest zorgen dat per 1 januari alle schijnzelfstandigheid bij de overheid wordt aangepakt. Maar ook de minister van Zorg levert. En hoe zit qua inhuur bij al die departementen van de andere ministers? Gaan die ook boetes betalen als het daar niet goed blijkt te zitten? Het toch weer volledig verlengen van het handhavingsmoratorium lijkt me politiek ondenkbaar, maar ergens moet er iets gaan bewegen. Het wordt nog een interessante week tot het kerstreces. Print Over de auteur Over Hugo-Jan Ruts Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts
Zorg voor (deel) vrijwillige regelgeving via de belastingdienst in BOX4. Laat iedereen zijn ding doen waardoor dje in alle markten beiden kan hebben. ZZP of in loondienst. Zorg ook dat loondient voordelen bied wellicht (gratis pensioenopbouw bijvoorbeeld) maar stop met pesten van ZZP’ers. Kijk om je heen en zie de verandering. Op afstand werken. Wat ik ook zie is dat heel veel mensen (steeds meer Nederlanders) vertekken naar de ruimte (en goedkope woningen) in bijvoorbeeld Noorwegen en Zweden en daar ter plaatse maar ook op afstand werken en wonen. Jongeren die in een Camper richting Zuiden vertekken om te wonen en te werken. Deels wellicht ook aangewakkerd door de problematiek rondom woningnood in Nederland. Ga daar mee aan de slag en ga zaken enthousiasmeren in plaats van tegenwerken. DAn wordt Nederland weer een leuk land om te werken. Beantwoorden
De rol van NSC is natuurlijk bizar. Eerst was het Omtzigt die zich opwierp als de stem van zzp’ers die het kind van de rekening werden, vermalen door onduidelijke regels en handhaving. En nu is er een NSC minister, met zijn backing, die hetzelfde doet als Wiebes destijds: zijn kop in het zand steken en zeggen dat het allemaal wel meevalt of dat we even door de pijn heen moeten. De geloofwaardigheid van Omtzigt is nihil. Beantwoorden
Quote “Het wegsturen van (schijn)zzp’ers daar leidt tot (ongewenst) vertraging, zo werd ook netjes gemeld aan de Tweede Kamer. Die reageerde daar niet op (wie zwijgt, stemt toe?), dus deze zzp’ers blijven voorlopig.” einde quote Wat hier vergeten wordt is dat men moet oppassen dat de ZZPers niet ermee gaan stoppen, de gevolgen kunnen voor hun veel groter zijn. Quote “En hoe zit qua inhuur bij al die departementen van de andere ministers? Gaan die ook boetes betalen als het daar niet goed blijkt te zitten?” einde quote. Dat dekt niet alles is ook al in enkele artikelen uitgelegd. Er zijn meer kosten die vergoed moesten worden (pensioen, ziektekosten, etc.etc.) en daar zou geen vergoeding voor worden gegeven. Beantwoorden
Jos, het lukt helaas niet in elke column alles te vermelden…. En nee, die kosten voor pensioen etc worden idd niet betaald door overheid (wat in het artikel, die link, daarover ook staat). Het is niet zo dat die kosten automatisch vergoed moeten worden door bureaus richting zzp’ers. Dat is alleen als zzp’ers daar zelf aanspraak op maakt (en dan ook zzp af zijn). Dat kunnen ze overigens nu ook al proberen, als ze zelf vinden dat ze eigenlijk werknemer moeten zijn. Overigens lijkt me dat ze daar niet al te veel kans op maken. Deze zzp’ers hebben allemaal aanbod gekregen om in loondienst te komen, en dat afgewezen. Dan sta je niet erg sterk bij een rechter met je claim dat je eigenlijk als werknemer gezien moet worden voor jouw rechten. Beantwoorden
In de wetstekst van de wet DBA staat het volgende artikel: ARTIKEL VIIIa Onze Minister van Financiën zendt binnen drie jaar na de inwerking-treding van deze wet aan de Staten-Generaal een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk. Aangezien nu deze wet gehandhaafd gaat worden: heeft de minister dat verslag tijdig gestuurd? En zo ja, waar is dat te vinden? Beantwoorden
Ik ben zelf ZZP, al jaren. Maar zie om mij heen ook veel misbruik van het loslaten van de wet DBA. Mensen kunnen door het niet handhaven van de wet hun eigen fiscaliteit bepalen. Hierbij moet opgemerkt worden dat het arbeidsrecht geen keuzerecht is. De Uiteindelijke oplossing zit uiteindelijk in het fiscaal gelijktrekken van loondienst en ZZP. Wanneer dit niet gebeurd blijft de discussie voortduren. Je kunt je terecht afvragen of veel zelfstandigen op dit moment wel echt ondernemer zijn. Hierdoor lijkt het erop alsof deze groep alleen de lusten wil maar niet de lasten. Dit is tegen het zere been van mensen die vervolgens niet van deze fiscaliteit gebruik maken. Het is fiscaal nu eenmaal enorm gunstig om als ondernemer beschouwd te worden. De echte zelfstandige (zoals ik) wordt hierdoor de dupe en ziet weerstand ontstaan tegen het bestaan wat zij hebben. De uitwerking hiervan zie je op dit moment gebeuren door aardig strenge wetgeving die zijn doel ook niet gaat bereiken. Veel mensen willen flexibel werken. Dit zou gewoon moeten mogen zonder dat je in de armen van een detacheerder wordt gepushed, ook als je niet echt ondernemer bent. Maar de vraag is terecht of een grote groep van deze zelfstandigen wel ondernemer zijn. Daarom moet de fiscaliteit gelijk getrokken worden. Dan creëer je een gelijk speelveld en is de discussie in de kiem gesmoord. Ik zie dit persoonlijk als 1 van de weinig houdbare oplossingen. Beantwoorden
ik vind dit wel een goed idee. zzp-ers houden hun vrijheid, dragen bij aan de sociale voorzieningen en kunnen daar vervolgens ook gewoon gebruik van maken. Beantwoorden
Onderzoek wijst keer op keer aan dat fiscaliteit vrijwel nooit een argument is om voor jezelf te werken. Daar liggen heel veel andere persoonlijke motieven en maatschappelijke / arbeidsmarkt ontwikkelingen aan ten grondslag. In de persoonlijke sfeer is het o.a. vrijheid en professionele ontwikkeling. Daarnaast speelt technologie een rol die het mogelijk maakt om in gelegenheidscollectieven en op afstand met elkaar te werken. Beantwoorden
Fiscaal gelijktrekken van een werknemer en ondernemer is lariekoek. Zelfstandigen aftrek is weldra gereduceerd tot een schijntje en een ondernemer een ww premie laten betalen is nog te belachelijk voor woorden. Ok verplichte AOV ga ik wel in mee (maar dan niet de absurde bedragen die ik betaald heb tot mijn zestigste) Laat al die gemotiveerde ondernemers hun belangrijke werk doen: Van de zorg tot het onderwijs en Beveliging, ICT etc en vele andere functies (teveel om op te noemen) Note: Ik erger me rot over die figuren die brallen dat deze ondernemers ALLEEN maar willen werken op tijdstippen wanneer het hun uitkomt. En ja laat ze meer verdienen want ze zullen het hard nodig hebben voor slechte tijden en niet in de laatste plaats hun oude dag ! Dat laatste wordt zeer sterk over het hoofd gezien door de brallers over schijnzelfstandigheid. Dank Hugo Jan voor al jou nuttige info afgelopen jaren ! Ik ga vanaf 1 januari op de bank zitten na 35 jaar ondernemen en vele tonnen belasting afdracht aan onze samenleving: Slechts 1x tijdens de 2008-2011-banken crisis 7 maanden leegloop en nu midden in een oververhitte arbeidsmarkt op de bank: DGA-“Schijnzelfstandige” en te oud om in vaste dienst te worden aangenomen (waarvan acte !): Het is ongelooflijk ! Beantwoorden
Wat is nu het probleem dat iemand zich als zzp aanbiedt voor bijvoorbeeld ICT werk ? Die krijgen een prima tarief en worden dus niet misbruikt door de opdrachtgever. Nu moeten ze in loondienst van een detacheerder en gaat het tarief omhoog. De werkgever wil immers ook wat verdienen. In dienst van de opdrachtgever is niet realistisch want die moet kunnen op of afschalen bij veel of weinig werk/ itc budget. Beantwoorden
Welk probleem wil men nu oplossen? Ik vraag mij sterk af of daar een eenduidig beeld over is. Ik ken hem niet. Ik hoor vooral veel verschillende redenen, dus wat is het nu. Overigens bij al die verschillende reden zit er niet 1 tussen waar de wetDBA een juiste / handige / uitvoerbare / nodige oplossing voor is. Beantwoorden
@Hans => Het motief van minister Van Hijum is vrij duidelijk. ““Het hoge aantal zelfstandigen holt ook het draagvlak onder onze sociale zekerheid uit, want werknemersverzekeringen, zoals de verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, maar ook het pensioen, zijn voorzieningen die we met elkaar betalen en moeten opbrengen.” https://www.zipconomy.nl/2024/12/van-hijum-ziet-geen-aanleiding-voor-versoepeling-handhaving-ruimte-voor-zzpers-blijft/ Beantwoorden
Echte zelfstandigen kunnen er geen gebruik van maken. Mits CAO-orgaan, pensioenregeling of UWV ook de kwalificatie ´zelfstandige´ komen. Als achteraf de conclusie van die drie of arbeidsrechtrechter wordt dat er o.g.v. de feiten toch sprake is van een werknemer in dienstbetrekking – dus schijnzelfstandige – dan wordt dat anders. Die uitspraken zijn er immers, bijvoorbeeld na ontslag of een arbeidsongeval. En dan kan er maatschappelijke schade ontstaan als de verschuldigde premie voor de respectievelijke verzekeringen nog niet betaald zijn. Dan betalen de overige verzekerden het gelag. De vraag is natuurlijk hoe groot dat financiële verzekeringsrisico – ´van rechtswege´- landelijk is. Na de 15 jaar VAR en 104 maanden handhavingsmoratorium is daar nogal wat achterstallig onderhoud, zo valt te vermoeden. Beantwoorden
Je hebt helemaal gelijk Marcel. Beetje vreemd dat al die mensen in loondienst (die wel gebruik maken van deze voorzieningen) schijnbaar niet zelfstandig (zonder hulp van zelfstandige) het systeem draaibaar kunnen houden. Het lijkt wel of de overheid zegt we hebben de zzp’ ers nodig om de voorzieningen van loondienst werkers te betalen. De zzp’ er maakt er toch geen gebruik van maar mag wel lekker meebetalen… Beantwoorden
Wat ook meespeelt mijns inziens is naast het lage vertrouwen in de overheid an sich, het lage vertrouwen in de belastingdienst. Wie vertrouwt er nog op dat er een goede inhoudelijke discussie gaat plaatsvinden als je elkaar treft tijdens een handhavingscontrole. De toeslagenaffaire geeft daarin geen vertrouwen. Beantwoorden
Dit begrijp ik nog niet. Wat heeft de Toeslagenaffaire met de problematiek van zzp´ers te maken. Of geldt hier volgens u het beginsel van ´één rotte appel……. de hele voorraad appelen deugt niet´? Als een zzp’er feitelijk zelfstandige is en ook zo werkt, waarom zou de (beperkte en kostbare) controle-aandacht zich dan op deze zzp’ er richten? Kan me niet voorstellen dat de belastingdienst hier om werk verlegen zit. Wat wel? 1) Er is na 15 jaar VAR en 104 maanden niet-handhaven natuurlijk wildgroei ontstaan. Kan me voorstellen dat controle-capaciteit daar aan besteed wordt. . 2) De Tweede Kamer heeft in september 2024 een motie aangenomen om de Belastingdienst prioriteit te laten geven aan: * gedwongen zelfstandigheid; * onderbetaling; * evidente schijnzelfstandigen; * en arbeidsmigratieconstructies. Beantwoorden
de toeslagen affaire kwam door de rigide toepassing van ongeveer zelfverzonnen regels van de belastingdienst. Wie genoeg vinkjes had in het controle algoritme kwam er per definitie als fraudeur uit. Wie straks genoeg vinkjes krijgt als “schijnzelfstandige”. word nog even aangeslagen voor alle premies. En laat het dan maar aan de belastingdienst over om die premies met harde hand en boetes te innen. Dat wordt dus procederen tot de raad van state en of je huis, voor velen ook hun pensioen, verkopen. Beantwoorden
Misschien is het een idee dat alle Zelfstandig Professionals eens een dag het werk niet doen waar ze voor ingehuurd worden. Laten we dan eens kijken of de politiek dan nog wel door wil gaan met de domste wet ooit. Deze schijn wet is voornamelijk tot stand gekomen door het gedramd van de PvdA aangegeven door de FNV, waarin al lang niet meer arbeidsmarkt relevante figuren de dienst uitmaken. De grote boze werkgevers tegen de onderdrukte werknemers. Inmiddels hebben de zelfstandig werkenden zich een prima positie verworven maar is dat communistische gedachtengoed nog steeds niet verdwenen. En waar gaat het dan om? om de sociale premies. Pas dan daar de belastingwetgeving op aan. Gelijke premies voor werkenden en schaf die hele zzp constructie af door hem in te ruilen tegen een BV met beperkte omzet. de zelfstandige is DGA in de eigen BV en draagt premies af, en tot een bepaalde omzet blijft het gebruikelijk loon laag of buiten beschouwing. Doorgroei is gemakkelijk, de BV krijgt vlees op de botten, en het inhuren/aannemen van personeel is veel minder risicovol (bedenk maar even wat je als zelfstandige op het spel hebt staan). Wie daarnaast nog in loondienst werk uit wil voeren kan dat gemakkelijker dan dat dat nu kan. Beantwoorden
interview - Advocaat Joost van Ladesteijn: “Er wordt te veel aandacht gegeven aan de hooligans op de arbeidsma...
