Adviescollege: stop met nieuwe arbeidsmarktwetgeving die niets oplost

Het gebeurt te vaak dat wetten uit de koker van het ministerie van SZW een negatief advies krijgen, schrijft het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) in een rapportage, die op 22 januari is besproken in de Tweede Kamer.

Dit komt doordat nut en noodzaak van voorgestelde wetgeving niet duidelijk zijn, schrijft het college. In de voorstellen ontbreekt vaak een probleemanalyse, zodat het voorstel de problemen niet oplost. En soms zelfs nog erger maakt: de gevolgen voor ondernemers én burgers zijn bij nieuwe regelgeving doorgaans namelijk niet goed in beeld gebracht. Verder wordt niet altijd gekozen voor een alternatief dat met minder regeldruk gepaard gaat. Sinds 2021 heeft het ATR de helft van alle adviesaanvragen van het ministerie afgewezen.  “Er is sprake van een stapeling van wetgeving. Er komt steeds meer bij, de samenleving snapt het nauwelijks meer,” aldus Marijke van Hees, voorzitter van het ATR, in haar toelichting in de Kamer. 

De ATR vindt dat wetgeving van het Ministerie van SZW vaak gebaseerd is op een gebrekkige probleemanalyse waardoor maatregelen onvoldoende specifiek zijn en het onduidelijk is hoe ze in de praktijk uitpakken.

Wtta en VBAR

Zo maakte het college gehakt van de nieuwe uitzendwet, de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta). “Liever niet nog meer, complexe regelgeving. Zeker niet omdat die niet effectief is. Die nemen de misstanden bij het ter beschikking stellen van arbeidskrachten niet weg, simpelweg omdat deze zich voordoen bij ondernemers die zich weinig of niets aan (administratieve) procedures en eisen gelegen laten liggen. Dan helpen nieuwe procedures en eisen niet.” 

Ook de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) kon de toets der kritiek niet doorstaan. Bedoeling van de wet was meer duidelijkheid scheppen rond schijnzelfstandigheid. Maar volgens het ATR zorgt het voorstel juist voor meer regeldruk, zonder dat het er allemaal duidelijker op wordt. Het ATR adviseerde om van de wetswijziging af te zien. De Raad van State was overigens dezelfde mening toegedaan over het voorstel, dat vooral “het geldende recht codificeert.”

Het Wetsvoorstel Toezicht gelijke kansen bij werving en selectie kreeg eveneens het dictum “niet indienen”. Het wetsvoorstel bevatte de verplichting voor werkgevers en intermediairs om een werkwijze tegen discriminatie bij werving en selectie te hebben en deze schriftelijk vast te leggen. Het ATR miste in het voorstel nut, noodzaak, proportionaliteit en werkbaarheid van deze administratieve verplichtingen.

Deze drie wetsvoorstellen werden ondanks de kritiek toch in gang gezet, al werd de Wtta uitgesteld en sneuvelde de anti-discriminatiewet in de Eerste Kamer. 

Aanbevelingen

In de rapportage doet het ATR een aantal aanbevelingen aan de Tweede Kamer. Zo roept het college de kamerleden op bij incidenten niet automatisch om nieuwe wet- en regelgeving te vragen of om een uitbreiding van het toezicht, maar om eerst goed te analyseren welk probleem er opgelost moet worden en wat daar mogelijk voor nodig is. En om ook te kijken of een striktere en meer consequente handhaving van de bestaande normen de problemen kan wegnemen, zo schrijft het college in haar aanbevelingen.

Permanent adviescollege

Het adviescollege opereert op basis van een tijdelijk mandaat. In 2020 gaf Berenschot het college een positieve evaluatie. Begin februari debatteert de Tweede Kamer over een wetsvoorstel om van ATR een permanent adviescollege te maken. Daarbij krijgt het ook nieuwe taken en bevoegdheden, zoals de verplichting om al in een vroege fase van het wetgevingsproces ATR-advies in te winnen.

Meer lezen:

• Adviescollege: toelatingsstelsel een ‘papieren tijger’

• Misstanden met arbeidsmigranten aanpakken lukt niet met de WTTA

• Raad van State geeft negatief advies over wet VBAR en wet Meer zekerheid flexwerkers. ‘Geen oplossing’

• Hoe nu verder met VBAR? RIM, Bovib, NBBU, ABU en VvDN komen met oplossingen

• Weer een nieuwe wet: de Wet toezicht discriminatievrije werving en selectie