Beoordeel een zzp’er op zijn merites en niet op het uurtarief!

Hoe begrijpelijk de vraag misschien ook moge zijn voor mensen die werken in loondienst: ik voel me in een hoek gedrukt. Moet ik me hiertegen verdedigen? Moet ik uitleggen hoe het werkelijk zit? Meestal doe ik het af met een opmerking als ‘Als ik voor het geld zou gaan dan was ik wel onderwaterlasser geworden’. 

Voor mensen in loondienst lijkt het een eenvoudig rekensommetje: uurtarief keer aantal uur per jaar dat iemand werkt. Het bruto-inkomen, oftewel de omzet, lijkt dan al snel hoger dan bij een collega in loondienst. Uiteraard klopt deze conclusie niet, sterker nog, het slaat de plank volledig mis. Maar de toon is wel gezet, zeker als dit een vraag is die werd gesteld gedurende het introductierondje bij aanvang van de nieuwe opdracht.

Bruto-omzet ≠ brutoloon

Hoewel het voor ZZP’ers de normaalste zaak van de wereld is, kunnen we vaststellen dat het niet voor iedereen zo is. Het brutoloon van iemand in loondienst kan niet worden vergeleken met de omzet van een ZZP’er. Ik krijg het gevoel dat mensen in loondienst slechts een keer per jaar het loonstrookje echt goed bekijken en de rest van het jaar alleen kijken naar wat er netto op hun rekening wordt gestort. Ze verliezen zo het gevoel met de realiteit van belastingen en premies. Daarbij komt nog dat ze niet stilstaan bij het feit dat ze als werknemer gigantisch veel bescherming genieten middels het arbeidsrecht. Deze bescherming hebben ZZP’ers niet, tenzij ze hier zelf actief voorzieningen voor treffen of verzekeringen voor afsluiten. Daar zit hem wat mij betreft dan ook natuurlijk de crux!

Voor de niet-ZZP’ers die dit artikel lezen is dit misschien een eye-opener. ZZP’ers zijn een flink deel van hun omzet kwijt aan verzekeringen, reserveringen voor periodes dat er geen opdracht is, ziekte, vakantie en pensioen. Maar laten we ook niet vergeten dat ZZP’ers netjes inkomstenbelasting betalen en in geval van een BV betalen ze zelfs vennootschapsbelasting. Dan heb ik het nog niet eens gehad over de last van de noodzakelijke (financiële) administratie en de, in mijn ogen, genadeloze Belastingdienst

Inkomen uit vast dienstverband versus ZZP’er

Elke vergelijking die ik zou maken tussen het inkomen van een medewerker in vaste dienst en een ZZP’er, is per definitie betwistbaar. ZZP’ers kunnen kosten aftrekken van hun omzet en werknemers kennen vaak allerlei secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld een thuiswerkvergoeding. Zo zijn er nog talloze voor- en nadelen van beide constructies te bedenken. In een poging om niet in deze valkuil te trappen stel ik voor om het simpel te houden. Ik denk dat het redelijk is om te zeggen dat bij een 30-40 procent hoger bruto-inkomen voor een ZZP’er, er geen sprake van zelfverrijking kan zijn. Dit gezien alle extra kosten en inherente risico’s aan het actief zijn als ZZP’er. Als ik een beetje om mij heen kijk dan denk ik dat voor veel ZZP’ers deze stelregel van toepassing is. Een deel van de ZZP’ers wijkt hiervan af, dergelijke excessen zullen er altijd zijn, zowel naar boven als naar beneden. 

Als we kijken naar uitschieters aan de bovenkant, dan lijkt dit gewoon een natuurlijk spel van vraag en aanbod, wat prima thuishoort in een vrije markt. Bij veel vraag naar specifieke arbeid, al dan niet in een specifieke sector, zal het potentiële uurtarief hoger liggen. Niet elke ZZP’er zal dit potentieel weten te benutten. 

Dit proces van vraag en aanbod in combinatie met de loonontwikkeling komt in Nederland veel slechter op gang. Sectoren waar er sprake is van krapte op de arbeidsmarkt laten toch een vrij conservatieve loonontwikkeling zien, waarbij slechts sprake lijkt van inflatiecorrectie. 

Excessief hoog uurtarief?

Als we de zorg nemen als voorbeeld en dan specifiek verpleegkundigen, dan hebben we duidelijk een sector wat mijn stelregel onderuit lijkt te halen. Een ZZP’er zal hier al vrij snel een bruto-inkomen als ZZP’er realiseren dat meer dan 40% hoger ligt dan het inkomen bij een vast dienstverband. De vraag is echter of dit nu een exces is, waarbij de ZZP’er een exorbitant hoog uurtarief vraagt of dat er misschien iets anders aan de hand is. 

Laat de zorgsector nu net een sector zijn waarbij er ontzettend veel vraag naar arbeid is, terwijl dit niet zichtbaar is in de loonontwikkeling van de afgelopen jaren. Als hr-manager in deze sector afstand doen van ZZP’ers omdat zij te duur zijn dan geeft dat een verkeerd beeld van de werkelijkheid. Zouden ze doorhebben dat zorgverleners een relatief laag inkomen ontvangen in vergelijking met andere sectoren? Is het dan gek dat ZZP’ers hoger in het tarief zitten?  

Zelfverrijking en financiële vrijheid moeten we niet door elkaar halen

Van alle redenen om ZZP’er te worden hoor ik vrijwel nooit het argument van het hoge uurtarief. Voor velen is het een verlangen naar autonomie, een passie en de kans om te werken op een vrije manier. Het gaat niet om het uurtarief, maar om de vrijheid om te leven en te werken zoals zij dat willen. Dat is de echte waarde van het ZZP-schap en ja, dat is inclusief een stuk financiële vrijheid. Maar zelfverrijking en financiële vrijheid worden vaak met elkaar verward.

Er zijn mensen die financieel gezien hun eigen broek willen ophouden. Ze willen bijvoorbeeld zelf bepalen hoe ze hun pensioen regelen en willen zelf bepalen of ze volgend jaar drie maanden op vakantie gaan. In plaats van alle mooie secundaire arbeidsvoorwaarden bij een dienstverband hebben ze liever de financiële ruimte om dit zelf in te richten. Volgens mij is dit een moreel verantwoorde reden om als ZZP’er te gaan werken. Daarom: beoordeel een ZZP’er op zijn of haar merites en niet op het uurtarief!