ABN AMRO: ondanks krappe arbeidsmarkt stuwt de overheid de economie

De Nederlandse economie groeide afgelopen jaar met 0.9%, een verbetering ten opzichte van de afgelopen twee jaar, blijkt uit een publicatie van ABN AMRO. Volgens de bank zijn de belangrijkste oorzaken voor deze groei de vraag vanuit de overheid en huishoudens. De bijdrage van de overheid ligt voornamelijk in het begrotingsbeleid. Daarnaast brengt de stijging van de koopkracht voor huishoudens een hogere consumptie met zich mee, wat een positief effect heeft op de economische groei.

ABN AMRO verwacht dat de groei in 2025 1,8% zal bedragen. “Gezien de externe onzekerheid zal de groei binnenlands gedragen zijn.” Wat zijn de onderliggende fundamenten  voor deze voorspelde groei?

Krappe arbeidsmarkt

De stijgende koopkracht heeft geleid tot hogere consumptie, aldus ABN AMRO. Dit is te danken aan onder meer overheidsmaatregelen. Ondanks dat is het consumentenvertrouwen verder gedaald. Volgens ABN AMRO komt dit voornamelijk door onzekerheid rondom de (geo)politiek. Dit zorgt ervoor dat huishoudens meer gaan sparen.

De overheid draagt direct bij aan de economische groei, bijvoorbeeld via uitgaven aan de zorg, defensie, en het openbaar bestuur, evenals overheidsinvesteringen. Daarnaast stimuleert de overheid de economie indirect door de koopkracht van huishoudens te ondersteunen. Maar, zo schrijft de bank: de Nederlandse arbeidsmarkt blijft een knelpunt voor de overheid. Door arbeidstekorten kunnen niet alle geplande uitgaven worden gedaan en belemmert het de uitvoering van de beleidsagenda.

Toch heeft de krappe arbeidsmarkt wel een positieve invloed op de consumptiegroei. ‘De krappe arbeidsmarkt draagt eveneens bij aan de consumptiegroei. Ondanks dat het werkloosheidscijfer is gestegen tot het hoogste niveau in twee jaar (3,8%), blijft het historisch laag. De arbeidsmarkt krijgt waarschijnlijk wat ademruimte, maar gezien de sterke vraag naar arbeid, het beperkte arbeidsaanbod en vergrijzing, blijft de werkloosheid laag.’ Ook consumenten verwachten volgens de bank geen sterke stijging van de werkloosheid. ‘De arbeidsmarktvooruitzichten zijn daarmee ook een steun voor de consumptie: zekerheid voor werkenden en kansen voor toetreders.’ 

Uitdagingen en keuzes

Daarnaast staat de coalitie voor een aantal aanzienlijke uitdagingen en keuzes, zoals het verminderen van de stikstofuitstoot, het verhogen van de defensie-uitgaven en het uitbreiden van het elektriciteitsnet. Hierover zegt ABN AMRO: ‘Hoewel het geraamde begrotingstekort voor 2025 naar beneden is bijgesteld en de startpositie van de overheidsfinanciën goed is, lijken de noodzakelijke uitgaven en wensen groter dan de structurele begroting toelaat. Dit kan tot uitdagende discussies en beslissingen leiden. Hoewel de coalitie tot nu toe overeind is gebleven, kunnen de komende begrotingsdiscussies kritisch worden.Met de mogelijkheid van nieuwe verkiezingen, kan de verleiding ontstaan om extraatjes uit te delen.’

Vorig jaar is er aanzienlijk geïnvesteerd. Vooral in het laatste kwartaal van 2024 namen de investeringen sterk toe. Er werd vooral meer geïnvesteerd in personenauto’s en bestelwagens, waarschijnlijk in verband met veranderend overheidsbeleid in 2025. Per 1 januari zijn er belastingwijzigingen voor voertuigen doorgevoerd en is de regelgeving rondom milieuzones in steden aangepast. De verwachting is dan ook dat de investeringen de komende periode zullen afzwakken. ABN AMRO verwacht dat de renteverlagingen door de ECB steun zullen bieden aan de investeringsgroei.

Onzekerheid

Verder verwacht ABN AMRO dat de buitenlandse vraag zal stijgen. De Nederlandse industriële sector laat een prille groei zien, wereldwijde indicatoren wijzen op een beperkte verbetering van de mondiale industrie. Ook zal de Nederlandse uitvoer profiteren van de toenemende groei in de eurozone, waar de vraag naar goederen van huishoudens weer toeneemt.

De dreiging met invoerheffingen van president Trump zal de groei dempen, denkt ABN AMRO. De effecten zijn nog lastig te voorspellen, merken de economen van de bank opt er is nog veel onduidelijk over deze heffingen.

ABN AMRO verwacht dat door de anticipatie op de invoertarieven de goederenuitvoer in eerste instantie zullen stijgen omdat Amerikaanse bedrijven extra voorraden zullen aanleggen. Maar zodra de invoerheffingen daadwerkelijk worden ingevoerd, zal de buitenlandse vraag naar Nederlandse uitvoerproducten verminderen, zowel direct door lagere vraag uit de VS, als indirect door een afkoeling van de mondiale economie en wereldhandel. Daarnaast zal de mogelijke stijging van de defensie-uitgaven invloed hebben op de economie. 

• Lees ook: ABN AMRO: 250.000 zzp’ers mogelijk schijnzelfstandige