Gewijzigde VBAR leidt nog steeds tot verschuiving beoordeling arbeidsrelatie

Op 27 maart 2025 heeft het kabinet de Tweede Kamer geïnformeerd dat er vóór de zomer een aangepast voorstel voor de Wet VBAR zal worden ingediend. Minister Eddy van Hijum heeft in de “Voortgangsbrief werken met en als zelfstandige” aangegeven welke wijzigingen hij wil aanbrengen naar aanleiding van het recente Uber-arrest van de Hoge Raad. 

De V in VBAR staat voor Verduidelijking. Het oorspronkelijke wetsvoorstel had tot doel daartoe de jurisprudentie te codificeren, maar zeker na de Uber-uitspraak rijst de vraag wat er nog verduidelijkt moet worden. Voor zover er inhoudelijk nog onduidelijkheid bestond, is die nu volledig weggenomen. Wat nog steeds wel aandacht behoeft, is de (duidelijkheid van) de communicatie van de overheid over dit onderwerp. Om over de “alternate truth” van het leger zelfbenoemde “experts” op LinkedIn en andere sociale media nog maar te zwijgen. Maar daar is geen wet voor nodig.  

De wet VBAR is dus eigenlijk overbodig. Maar, zo blijkt ook uit de voortgangsbrief, het wetsvoorstel is als mijlpaal opgenomen in het Herstel- en Veerkrachtplan. Het niet (tijdig) behalen van de mijlpaal kan leiden tot een korting op de ontvangsten uit de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit die kan oplopen tot € 600 miljoen. Het zal toch niet zo zijn dat de Tweede Kamer een hele sector met een overbodige wet opzadelt om €600 miljoen Europese subsidie binnen te halen?   

Uitspraak Hoge Raad leidt tot aanpassing voorstel   

Het oorspronkelijke wetsvoorstel introduceert een weging van verschillende gezichtspunten, gebaseerd op het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad. Indicaties van werkinhoudelijke en organisatorische sturing (W) werden afgewogen tegen indicaties van werken voor eigen rekening en risico (Z). Pas als deze beoordeling niet tot een doorslaggevend oordeel leidde, zou extern ondernemerschap (OP) worden betrokken. De Hoge Raad heeft echter in de Uber-uitspraak nogmaals duidelijk gemaakt dat er geen rangorde geldt tussen de mee te wegen omstandigheden, waaronder extern ondernemerschap. 

Dit betekent enerzijds dat extern ondernemerschap gelijkwaardig moet worden meegewogen met andere gezichtspunten en anderzijds dat bijvoorbeeld “zij aan zij werken” geen doorslaggevend criterium is.  

VBAR leidt tot verschuiving beoordeling arbeidsrelatie 

Het gewijzigde wetsvoorstel VBAR sluit volgens de minister nu aan bij de Über-uitspraak, door extern ondernemerschap nu als een van de omstandigheden mee te wegen in de beoordeling van de arbeidsrelatie.  

Echter, in tegenstelling tot wat in de brief wordt beweerd, leidt VBAR (hoogstwaarschijnlijk, de nieuwe tekst is nog niet bekend) ook met de voorgestelde wijzigingen nog steeds tot een fundamentele verschuiving in de manier waarop arbeidsrelaties moeten worden beoordeeld. En dat is echt iets anders dan “Verduidelijking”. 

Met de voorgestelde wijzigingen gaat het in deze wet nog steeds niet om een holistische weging van alle gezichtspunten, omdat deze worden gegroepeerd in criteria die wijzen op werknemerschap (W) en criteria die wijzen op zelfstandigheid (Z).  

De wetgeving rond de arbeidsovereenkomst (artikel 7:610 BW e.v.) is “dwingendrechtelijk” van aard. Dat betekent dat het altijd geldt, ongeacht wat partijen er eventueel in een contract over hebben afgesproken. Zo komt al snel de nadruk te liggen op de groep “W”-criteria waardoor de zelfstandigheid van de werknemer minder relevant wordt.  

Dat is fundamenteel anders dan de huidige situatie waarin  – zoals het Deliveroo arrest voorschrijft -prima álle gezichtspunten in onderling verband worden bezien, zónder dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen W en Z. Zo bezien is het wetsvoorstel ook na de voorgestelde wijzigingen geen codificering van bestaande rechtspraak, maar geeft het juist een wettelijke basis aan het principe “arbeidsovereenkomst tenzij…” en doet daarmee het Deliveroo arrest (gedeeltelijk) en het Über-arrest (helemaal) te niet.  

Als de politiek dat wil dan kan dat natuurlijk, maar laat de minister daar dan (ook in het kader van “verduidelijking”) glashelder over zijn.

• Lees ook: Van Hijum gaat door met VBAR, met ondernemerschap als gelijkwaardig criterium in nieuwe zzp-wet