Rechter oordeelt: zzp’er wilde niet in dienst, maar is dat wel degelijk

Gaat het om een zzp’er van wie de opdracht stopt? Of is hier sprake van een ontslag van een arbeidskracht, met alle arbeidsrechtelijke consequenties van dien? Die vraag ligt voor in de rechtszaak die een zzp’er aanspant tegen zijn opdrachtgever S4M, een bedrijf in materialenbeheer. 

Het werk

S4M verzorgt onder meer de ‘vending machines’ op het terrein van Tata Steel, waaruit persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen worden afgenomen. Sinds 2022 werkt de zzp’er in opdracht van S4M. Het werk bestaat uit locatiebezoeken van S4M op het terrein van Tata Steel. De man haalt vuile apparatuur op, deelt schone apparatuur en beschermingsmiddelen uit en is verantwoordelijk voor onderhoud.

Als het werk vastere vormen aanneemt, stelt S4M in oktober 2024 voor om er een arbeidsovereenkomst van te maken. Dat wil de man niet. In november 2024 ontstaat een discussie over het werken met materiaal dat mogelijk met Chroom-6 is besmet. Op 11 november 2024 beëindigt S4M de samenwerking per direct.

Voor de rechter

De zzp’er stapt daarop naar de rechter en verzoekt de overeenkomst als arbeidsovereenkomst te kwalificeren. In dat geval wordt het stopzetten van de opdracht in ontslag op staande voet; hij vraagt de rechter dat ontslag te vernietigen en S4M te veroordelen tot loondoorbetaling inclusief vakantiegeld over 2023 en 2024. Tot slot wil hij dat de pensioenregeling van S4M ook op hem van toepassing is.

Volgens de zzp’er gebeurde het werk op basis van een arbeidsovereenkomst. Hij stelt dat hij op 11 november 2024 onterecht op staande voet is ontslagen. Hij heeft weliswaar geweigerd om tijdens zijn werk aan de stof Chroom-6 blootgesteld te worden. Maar dit mag je hem niet verwijten, omdat de blootstelling gezondheidsrisico’s meebrengt.

De opdrachtgever stelt daartegenover dat hij de zzp’er juist in dienst wilde nemen. Maar de zzp’er weigerde, en zonder diens instemming kan je geen arbeidsovereenkomst sluiten.

Hoe het werk werd verricht

De rechter volgt bij de beoordeling de Deliveroo-gezichtspunten. Daaruit concludeert hij dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst. Alleen de betaling op basis van facturen (onder vermelding van een btw- en KvK-nummer) pleit voor een overeenkomst van opdracht. Maar dit gezichtspunt vindt de rechter van ondergeschikt belang.

De man verrichtte al bijna twee jaar fulltime werkzaamheden die raakten aan de kernactiviteiten van S4M. Hoewel de zzp’er zich in theorie kon laten vervangen, was dat feitelijk niet aan de orde. Voor het werk was toegang tot, en kennis van het Tata Steel-terrein vereist. Hij heeft het werk dus steeds persoonlijk uitgevoerd zonder commercieel risico. Hoewel hij enige vrijheid had om zijn begin- en eindtijden te bepalen, werd van hem, net zoals van andere medewerkers, verlangd dat hij zijn vakantie en vrije dagen tijdig doorgaf. Het werk en de werkende waren volledig ingebed in de organisatie. De man was aanwezig bij diverse bedrijfsactiviteiten, bij de wekelijkse teamvergadering, maakte deel uit van een WhatsApp-groep met collega’s, droeg S4M-bedrijfskleding en reed op het Tata Steel-terrein rond met een auto met het logo van S4M.

Werk kan van karakter veranderen, constateert de rechter. Hoewel de werkzaamheden begonnen als project, kreeg het gaandeweg het karakter van een vaste dienstverlening van S4M aan Tata Steel. Het werk kreeg een structurele invulling, een min of meer vast takenpakket, inclusief een steeds groter wordende instructiebehoefte vanuit S4M. Dat is ook de reden geweest voor S4M om een arbeidsovereenkomst aan te bieden.

Oordeel: een arbeidsovereenkomst

Maar de zzp’er heeft het aanbod afgeslagen. Is het dan wel fair om de relatie alsnog als arbeidsovereenkomst te kwalificeren? Ja, zegt de rechter. Het gaat hier namelijk om ‘dwingend recht’. Daarvan kan niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken, ook niet als de werknemer dat zelf wil.De kantonrechter verklaart dat in ieder geval vanaf 1 oktober 2024 (de maand waarin de arbeidsovereenkomst werd aangeboden) sprake was van een arbeidsovereenkomst tussen partijen.

S4M heeft de samenwerking tussen partijen op 11 november 2024 per direct beëindigd. Deze beëindiging ziet de rechter als een ontslag op staande voet. Een ontslag op staande voet is alleen geldig als daarvoor een dringende reden is. Die ontbrak, wat betekent dat de arbeidsovereenkomst voortduurt en de (inmiddels) werknemer recht heeft op loon.

Het verzoek om achterstallig vakantiegeld over 2023 en 2024 wordt afgewezen, omdat pas sinds oktober sprake is van een arbeidsovereenkomst. Vanaf 1 oktober tot het ontslag op 11 november bestaat wel recht op vakantiegeld, maar dat is met de betaling van het hogere zzp-tarief reeds voldaan, oordeelt de rechter.

De man krijgt vanaf 1 oktober 2024 dezelfde pensioenrechten als andere werknemers van S4M. Dat betekent dat de pensioenregeling bij Nationale Nederlanden ook op hem van toepassing is.

Geen grond voor ontslag

Nu er geen ontslag op staande voet is, wil de werkgever de arbeidsovereenkomst alsnog ontbinden. De vraag is of daar een grond voor is. De weigering om de werkzaamheden met Chroom-6 te hervatten, is dat volgens de rechter niet. Dat werk besloeg slechts een klein deel van het takenpakket.

Van een verstoorde arbeidsverhouding is evenmin sprake. De rechter toont begrip dat het afslaan van het aanbod tot een arbeidsovereenkomst en de Chroom-6 discussie de verhouding tussen partijen hebben geschaad. Maar S4M heeft onvoldoende geprobeerd er samen uit te komen en de verhoudingen te verbeteren. Bovendien heeft S4M geen herplaatsing onderzocht.  

De kantonrechter concludeert dat de arbeidsovereenkomst niet zal worden ontbonden. Dit betekent dat partijen met elkaar verder moeten, tegen het loon en de arbeidsvoorwaarden zoals aangeboden in oktober 2024.

Rechtbank Noord-Holland, ECLI:NL:RBNHO:2025:2943, 27 maart 2025

Lees ook: 

• Voor de rechter: zzp-chauffeur rijdt schade en eist vervolgens loondienst op

• Uitspraak zaak Deliveroo: Hoge Raad laat het aan politiek om meer duidelijkheid te scheppen over schijnzelfstandigheid

• Bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken: zo bereid je je voor op controles op schijnzelfstandigheid