Tweede Kamer stemt in met toelatingsstelsel (Wtta)

De nieuwe uitzendwet – de Wtta – is aangenomen door de Tweede Kamer. De wet is omstreden vanwege zijn reikwijdte, maar kreeg brede politieke steun.

De Tweede Kamer heeft dinsdag 15 april ingestemd met het Wetsvoorstel toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta). Het wetsvoorstel gaat door voor behandeling in de Eerste Kamer. Een invoeringsdatum is nog niet bekend. Die wordt naar verwachting voor het eind van deze maand bekendgemaakt.

Hoe ziet de Wtta eruit?

De wet houdt een toelatingsstelsel in voor uitzendbureaus en andere bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen, zoals detacheerders, maar ook bureaus die bijvoorbeeld IT of financiële experts ‘ter beschikking stellen’. Deze uitleners mogen alleen op de markt opereren als ze zijn toegelaten en moeten zich onderwerpen aan periodieke controles. Als blijkt dat het certificaat onterecht is verleend of niet meer wordt voldaan aan het normenkader, kan het worden geschorst of ingetrokken.

Om toegelaten te worden, moeten bedrijven voldoen aan een aantal eisen die samen het “normenkader” vormen. Naast de eisen van het bestaande SNA-keurmerk, zijn er aanvullende eisen aan onder meer gelijke beloning en huisvesting. Bovendien moeten bedrijven een verklaring omtrent het gedrag (VOG) indienen en een waarborgsom van 100.000 euro overmaken. Na de toelating krijgen bedrijven periodieke controles op het normenkader door private instellingen. De kosten daarvan moet de sector zelf dragen.

Boetes en handhaving

De Wtta gaat ook zorgen ook voor strengere handhaving. De Arbeidsinspectie krijgt de bevoegdheid om boetes op te leggen bij overtredingen. Tot aan de invoering van de wet stelt de minister extra middelen beschikbaar voor de Nederlandse Arbeidsinspectie om misstanden in de uitzendsector op te sporen en aan te pakken. Hiermee kan de Arbeidsinspectie haar capaciteit uitbreiden. Ook verhoogt de minister de boetes voor ernstige overtredingen van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav). Boetes voor werkgevers kunnen straks oplopen tot € 11.250 per overtreding.

Ook de inleners krijgen onder de Wtta meer verantwoordelijkheid. Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie bleek dat het illegaal tewerkstellen van arbeidsmigranten financieel voordeel oplevert, zelfs als de werkgever hiervoor een boete krijgt. In de nieuwe uitzendwet wordt het net ook hier strakker aangespannen. Inleners mogen alleen in zee gaan met uitleners die toegelaten zijn en riskeren een boete als ze de fout ingaan.

De wet Bibob moet voorkomen dat toelating wordt misbruikt voor criminele doeleinden. De minister van SZW krijgt de mogelijkheid om een toelating te weigeren, schorsen of in te trekken wanneer er een ernstig risico bestaat dat deze wordt gebruikt voor strafbare feiten.

De minister overlegt met werkgeversorganisaties, vakbonden, SNA, SNCU, de Arbeidsinspectie en de Belastingdienst over publiek-private samenwerking en betere gegevensuitwisseling. Door samenwerkingen moeten misstanden in de sector effectiever worden aangepakt.

Uitzendverbod voor sector

Een opvallend amendement dat tijdens de behandeling werd aangenomen kwam van de GL/PvdA, waarin zij vragen een uitzendverbod expliciet in de wet op te nemen. Daarmee komt een sectoraal uitzendverbod een stapje dichterbij. Volgens de indieners wordt het tijd voor een uitleenverbod in de vleessector. “We hebben het de minister met ons amendement makkelijk willen maken om een dergelijk verbod in te stellen.” Het is nu al mogelijk om per algemene maatregel van bestuur (AMvB) nadere regels, inclusief een verbod, in te stellen voor uitlenen in een sector. Als de minister overgaat op een uitzendverbod, moet hij dit nader uitwerken en motiveren in een besluit.

In het amendement is geregeld dat de inwerkingtreding van het voorgestelde verbod eerder kan plaatsvinden dan andere onderdelen van de wet. De indieners stelden als datum 1 juli 2025 voor.

Wijzigingsvoorstellen voor uitzonderingen

Het wetsvoorstel is omstreden vanwege de brede reikwijdte. Behalve uitzenden geldt de wet ook voor detacheerders, buitenlandse uitleners die in Nederland arbeidskrachten ter beschikking stellen, in- en doorleners, payrollers en bedrijven die arbeidskrachten uitlenen als nevenactiviteit. Detacheerders en IT-consultants, sectoren niet worden geassocieerd met uitbuiting, lobbyden om buiten het stelsel gehouden te worden. Maar zij kregen bij de minister nul op het rekest. We hebben het stelsel bewust breed gehouden, om waterbedeffecten en ontduiking te voorkomen, zei hij herhaaldelijk.

Het wetsvoorstel kende aanvankelijk slechts enkele uitzonderingen, zoals intraconcerne en collegiale uitleen (zonder winst), en een ontheffingsregeling voor ondernemingen die in geringe mate arbeidskrachten ter beschikking stellen.

Tijdens de behandeling zijn diverse amendementen aangenomen om sectoren toch uit te zonderen. SW-bedrijven, bedrijven die BBL-trajecten verzorgen en de beveiligingsbranche blijven in het wetsvoorstel buiten het toelatingsstelsel. Ook een motie om welwillend om te gaan met verzoeken tot uitzonderingen werd aangenomen.

Overgangsregeling

Omdat er in de begintijd te weinig inspectiecapaciteit is, komt de minister met een overgangsregeling voor bedrijven die al het SNA-keurmerk hebben. Zij hoeven bij hun eerste aanvraag niet te voldoen aan het normenkader. Uitgezonderd van de waarborgsom zijn uitleners die bij de inwerkingtreding van de wet vier jaar arbeidskrachten hebben uitgezonden en een “schone verklaring” van de Belastingdienst kunnen overleggen.

Ook is er een overgangsregeling voor uitleners die tijdig toelating hebben aangevraagd, maar die bij de invoering van toelatingsplicht buiten hun schuld nog niet hebben verkregen.

Registratie BRP

Een heet hangijzer tijdens de behandeling was de inschrijving van arbeidsmigranten in de basisregistratie personen (BRP). Arbeidsmigranten uit de EU schrijven zich vaak in als niet-ingezetenen (RNI). Pas na vier maanden geldt de verplichting om zich in te schrijven in de BRP. Maar die inschrijving blijft vaak achterwege.

Dat heeft verschillende redenen. Migranten kennen de weg niet, durven het niet uit angst om rechten in het thuisland te verspelen of mogen het niet van hun verhuurder of (malafide) uitzendbureau. Ze weten soms ook niet welke nadelen er kleven aan het niet-ingeschreven staan. Wie werkloos raakt en niet als ingezetene is geregistreerd, heeft bijvoorbeeld geen recht op bijstand en kan zijn zorgverzekering verliezen.

Het aanjaagteam van Emile Roemer adviseerde in 2020 om juiste registratie van arbeidsmigranten onderdeel te maken van de certificering. Minister Van Hijum deed dat niet uit vrees een papieren tijger op te tuigen. “Dat kan altijd nog”, zei hij tijdens de behandeling van de WTTA https://www.flexnieuws.nl/2025/04/de-reikwijdte-van-de-wtta-blijft-breed-als-het-aan-de-minister-ligt/. “Die mogelijkheid zit gewoon in de wet.”

In het wetsvoorstel is voor uitleners wel een zorgplicht opgenomen over correcte registratie van arbeidskrachten in de Basisregistratie Personen (BRP). Deze zorgplicht bestaat uit een bevorderings- en vergewisplicht, plus de optie om zo nodig een meldplicht in te voeren. Maar die zorgplicht was in het wetvoorstel niet gekoppeld aan de controles in het kader van de certificering.

Voor GL-PvdA en ChristenUnie ging dat niet ver genoeg. In een amendement pleitten zij ervoor de zorgplicht voor registratie in de BRP wel te koppelen aan het normenkader. Het voorstel werd aangenomen, dit tegen de zin van minister Van Hijum. Hij waarschuwde om het normenkader niet nog verder vol te hangen en de uitzenders nog verder te belasten.

Reactie ABU

In een eerste reactie noemde Tugba Karabulut, programmamanager marktregulering bij brancheorganisatie ABU, de aanname door de Tweede Kamer een mijlpaal. Maar ze had ook enkele bedenkingen. “Het zal duidelijk zijn dat wij niet blij zijn met sommige aanpassingen, zoals de sectorale uitzonderingen en de uitbreiding van het normenkader met een extra verplichting voor de registratie van arbeidsmigranten. Dit zijn aanpassingen die in de voorbereiding van het wetsvoorstel bewust niet zijn opgenomen, omdat ze het gelijke speelveld ondermijnen en ineffectief zijn. We zijn bovendien teleurgesteld dat in het wetsvoorstel expliciet is opgenomen dat een uitzendverbod tot de mogelijkheden behoort. We zullen dan ook blijven uitleggen waarom een uitzendverbod niets doet verdwijnen, behalve het draagvlak voor de Wtta.”

Meer weten?

Experts praten je bij over het laatste Wet TTA nieuws (en hoe je je als ondernemer kunt voorbereiden op deze belangrijke verandering) tijdens de het FlexNieuws Top 100 live event op 20 mei.

Meer lezen:

arbeidsmigranten, toelatingsstelsel, uitzendbureaus, wtta

Eén reactie op dit bericht

J. Kok schreef:

15 april 2025 om 18:23

Als je kijkt hoe simpel de wet uiteindelijk door de Tweede Kamer is gegaan en dat de aangenomen amendementen en moties eigenlijk alleen de wet raken en niet het normenkader dan kan eigenlijk de complimenten geven aan de ambtenaren die dit voor elkaar hebben gekregen. Het normenkader is onveranderd en de uitzonderingen zoals de SW bedrijven en de BBL’ers raken nu ook het SNA-Keurmerk niet. Het enige wat je nu van het normenkader kan zeggen dat de zwaarte van de inspecties niet evenredig zijn opgebouwd. Ondernemingen die klein of middelgroot zijn krijgen een zelfde grote van inspectie als de hele grote spelers in de markt en zijn onevenredig veel geld kwijt ten opzichte van de grote spelers. De wetgever had in dat opzicht beter kunnen kijken naar de ILAC MD5 die aangeeft hoe groter de onderneming hoe groter de steekproef en is het risico groot dan zal de steekproef ook nog veel groter zijn. Maar ja voor nu is het goed. Als de men nu nog de wet voor het zomerreces door de Eerste Kamer kan krijgen dan kan alles per 1 januari 2026 in werking treden dan wel 1 juli 2026. Omdat de wet zo kamerbreed is aangenomen zou het in de Eerste Kamer een hamerstuk moeten zijn. Maar terugkomend het wordt nu hard werken voor de TI (hopelijk komt het hoofdkantoor in Overijssel), de ambtenaren en de inspectie-instellingen en laten we positief blijven als iedereen er zijn schouders onderzet met steun van de werkgeversorganisaties en werkgeversorganisaties en de uitvoerders van de wet nemen inbreng van deze partijen aan inclusief gerichte meldingen dan kan het alleen maar beter worden.

Beantwoorden